گزارش‌ها نشان می‌دهند که طالبان مذاکراتی را با دولت هند درباره تصاحب کنترل سفارت افغانستان در دهلی نو آغاز کرده‌اند. گفته می‌شود که دولت طالبان فهرستی از دیپلمات‌های پیشنهادی خود را به مقامات هندی ارائه داده است، از جمله نجیب شاهین، پسر سهیل شاهین، نماینده طالبان در دوحه.
اگر دهلی نو با نمایندگان طالبان به توافق برسد، این امر گامی مهم در جهت برقراری روابط دیپلماتیک رسمی با امارت اسلامی افغانستان خواهد بود.
ادامه فعالیت سفارت افغانستان پس از سقوط کابل
با وجود سقوط کابل در اگست ۲۰۲۱، سفارت دولت پیشین افغانستان در دهلی نو و کنسولگری‌های آن در بمبئی و حیدرآباد همچنان فعال باقی ماندند. برخی از دیپلمات‌های افغان به کشورهای ثالث منتقل شدند، اما آن‌هایی که در هند باقی ماندند، به فعالیت‌های دیپلماتیک خود ادامه دادند.
در اواخر نوامبر ۲۰۲۴، سفارت افغانستان فعالیت خود را متوقف کرد. کارکنان پیشین این سفارت اعلام کردند که در طول هشت هفته انتظار، نه تمدید ویزای دیپلمات‌ها صورت گرفت و نه تغییری در موضع دولت هند رخ داد. آن‌ها فشارهای طالبان و دولت هند را از دلایل اصلی تعطیلی سفارت عنوان کردند.
رویکرد محتاطانه هند در تعامل با طالبان
پس از تسلط طالبان بر افغانستان، هند سیاستی عمل‌گرایانه در قبال امارت اسلامی در پیش گرفت. در سپتامبر ۲۰۲۱، سفیر هند در قطر برای گفتگو با رهبران سیاسی طالبان در دوحه دیدار کرد.
در ماه جون ۲۰۲۲، تیم فنی هند در کابل مستقر شد تا بر اجرای حدود ۵۰۰ پروژه انکشافی و کمک‌های بشردوستانه هند در افغانستان نظارت کند.
در طول سال ۲۰۲۲، هند تعاملات سطح پایینی با طالبان داشت، از جمله جلساتی میان مقامات هندی و رهبران طالبان.
دیپلماسی طالبان در قبال هند
طالبان تلاش کرده‌اند تا روابط دیپلماتیک خود را با هند تقویت کنند. در مارچ ۲۰۲۳، دیپلمات‌های وزارت خارجه طالبان در یک برنامه آموزشی در هند شرکت کردند.
در نوامبر ۲۰۲۴، هند انتصاب اکرام‌الدین کامل را به‌عنوان دبیر دوم کنسولگری افغانستان در بمبئی پذیرفت.
مدتی بعد، شیر محمد عباس استانکزی، معاون سیاسی وزارت خارجه طالبان، اعلام کرد که امارت اسلامی به دنبال افتتاح سفارت افغانستان در هند است. وی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: “افغانستان متعهد به تقویت روابط خود با هند است.”
قابل ذکر است که مذاکرات اخیر برای بازگشایی سفارت افغانستان در دهلی نو، پس از دیدار میان امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، و ویکرام میسری، وزیر خارجه هند، در ۸ جنوری ۲۰۲۵ در دبی صورت گرفته است.
دلایل تعامل هند با طالبان
تعامل هند با طالبان ناشی از نگرانی‌های امنیتی و ژئوپلیتیکی این کشور در افغانستان است.
هند نگران بی‌ثباتی افغانستان و احتمال تبدیل شدن این کشور به پایگاهی برای گروه‌های تروریستی مستقر در پاکستان مانند لشکر طیبه و جیش محمد است. حضور گروه داعش شاخه خراسان و تهدیدات آن برای امنیت منطقه‌ای، از دیگر نگرانی‌های هند است.
هند تلاش می‌کند از نفوذ پاکستان در افغانستان بکاهد و طالبان را به سمت یک سیاست خارجی متوازن‌تر سوق دهد.
آیا بازگشایی سفارت افغانستان در هند، نشانه‌ای از به رسمیت شناختن حکومت طالبان است؟
اگر هند اجازه دهد که سفارت افغانستان بازگشایی شود، این تصمیم صرفاً یک حرکت استراتژیک نخواهد بود. این اقدام به افغان‌های مقیم هند، از جمله دانشجویان، کمک خواهد کرد تا خدمات کنسولی دریافت کنند.
این تصمیم می‌تواند نشانه‌ای از تمایل هند برای گسترش روابط رسمی با طالبان باشد، در حالی که به‌طور رسمی امارت اسلامی را به رسمیت نشناخته است. هند از این طریق می‌تواند نقش کلیدی‌تری در شکل‌دهی به آینده سیاسی افغانستان ایفا کند.
نتیجه‌گیری
هند همچنان در تلاش است تا تعامل خود را با طالبان به‌گونه‌ای تنظیم کند که هم منافع امنیتی خود را حفظ کند و هم نفوذ پاکستان را در افغانستان محدود کند.
بازگشایی سفارت افغانستان در دهلی نو ممکن است گامی در جهت رسمی‌سازی روابط هند و طالبان باشد، اما به معنای به رسمیت شناختن کامل حکومت امارت اسلامی نخواهد بود.
هند به‌طور محتاطانه تلاش دارد تا از تحولات افغانستان به‌عنوان فرصتی برای تقویت نفوذ خود در منطقه و ایجاد موازنه در برابر رقبای ژئوپلیتیکی خود، از جمله پاکستان، استفاده کند.
مطلبی از نشریه دِ ویک با نویسندگی وایشالی باسو شارما، تحلیلگر مسائل امنیتی و اقتصادی
