تجدید حیات طالبان و فروپاشی جمهوری اسلامی افغانستان یک فاجعه باورنکردنی است که خاطرات احساسی از جنگ ها و بحث های سیاسی گذشته را برانگیخته است. اشاره های زیادی به خروج ایالات متحده از ویتنام به عنوان یک قیاس مهم تاریخی در ارزیابی پیامدهای وضعیت در افغانستان شده است. با این حال، یک مقایسه بهتر کامبوج است!
تاریخ کامبوج نه تنها بینش های مهمی را در مورد پیامدهای وضعیت کنونی در افغانستان ارائه می دهد، بلکه یادآوری می کند که هنوز به سیاست خارجی آینده ایالات متحده و رویکرد جامعه بین المللی در قبال مردم افغانستان امیدواری وجود دارد!
هنگامی که خمرهای سرخ قدرت را در اپریل ۱۹۷۵ به دست گرفتند، نیروهای آمریکایی با عجله از کامبوج خارج شدند. خروج نه تنها با هرج و مرج بلکه با احساسات تنها گذاشته شدن شدید بسیاری از مردم کامبوج به ویژه کارکنان دولت که با مقامات آمریکایی همکاری نزدیک داشتند همراه بود!
بدون تردید احساس رهائی، ناامنی و وحشت محض که بسیاری از مردم کامبوج را در سال ۱۹۷۵ فرا گرفته بود، در میان بسیاری از افغانها نیز وجود دارد، به ویژه کسانی که زندگی خود را وقف یک افغانستان آزاد کردند!
با این حال این احساس رها شدن فقط متوجه ایالات متحده نیست. سازمان ملل متحد و جامعه بین المللی نیز مسئولیت برابری برای اوضاع در افغانستان بر عهده دارند. از این مقایسه بین کامبوج و افغانستان می توان به این نتیجه رسید که هیچ جایگزینی برای رهبری ایالات متحده وجود ندارد. رهبری ایالات متحده هنوز یک مولفه مهم و مسلما اساسی برای جلوگیری از مشکلات امنیتی بین المللی است!
بینش دیگری که از این مقایسه بین افغانستان و کامبوج به دست می آید این است که پیگیری اهداف توسعه انسانی مانند حمایت از حقوق بشر، تعهد به جمعیت های آسیب پذیر و حمایت از جامعه مدنی ضروری است. علیرغم اظهارات علنی رهبری طالبان، نباید تردید داشت که پیگیری اهداف توسعه انسانی در افغانستان به یک سازمان تروریستی واگذار شده است!
تفکر جامعه بین المللی در کار با طالبان یادآور وضعیت مشابهی در کامبوج است، زمانی که جامعه بین المللی به خمرهای سرخ اجازه داد تا نمایندگی موقت مردم کامبوج را در مجمع عمومی سازمان ملل متحد داشته باشند!
تجدید حیات طالبان و فروپاشی دولت افغانستان الزاما باعث بررسی سیاست خارجی آمریکا و تعهد جامعه بین المللی به اهداف توسعه انسانی می شود! آینده افغانستان با رها کردن و انتقام جوبی تعیین نمی شود، بلکه قهرمانی، مبارزه و امید نیاز است.
آینده افغانستان در امیدها و رویاهای جوانان آن است و سیاست خارجی آمریکا و استراتژی های جامعه بین المللی در برخورد با افغانستان باید جوانان افغان را در برنامه ریزی بلند مدت خود لحاظ کند!
تاریخ ایالات متحده و جامعه بین المللی در کامبوج یک نقشه راه یا راهنما برای افغانستان نیست، اما یک نقطه مرجع است که دارای آگاهی ها و یادآوری های مهمی است که می تواند رویکردها و سیاست های آینده را آگاه کند!
علیرغم فاجعه افغانستان، هنوز امیدی وجود دارد و جامعه بین المللی باید در مورد چگونگی استفاده از این امید و ساختن آینده افغانستان نه تنها برای مردم افغانستان، بلکه به منظور تعهد خود به بشریت و امنیت آینده جهانی فکر کند!
دیپلمات
۲۰۲۱/۱۱/۹
