در درون طالبان همه چیز خوب به نظر نمی رسد

خبرگزاری الجزیره در مطلب اخیر خود چنین می نویسد: با صدور قوانین سختگیرانه ای از سوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست، اعتراضات بسیاری را چه در داخل و چه در خارج از کشور برانگیخته و همچنین سوالاتی را در مورد جهت گیری حکومت سرپرست با توجه به وعده های نخستین برای کاهش محدودیت ها علیه زنان، ایجاد کرده است.

این قوانین همچنین باعث ناراحتی بسیاری در داخل افغانستان شد. به همین جهت رهبر طالبان پس از این موضوع، در طی اظهاراتی عنوان کرد که اعضای گروهش از تفرقه اجتناب و مسیر یکپارچگی و وحدت را پیش بگیرند.

پیش از خروج ایالات متحده از افغانستان و تسلط طالبان بر کابل در 2021، برخی از مقامات طالبان درپی متقاعد سازی جامعه جهانی بودند و تلاش می کردند تا عنوان کنند که طالبان نسبت به گذشته تفاوت پیدا کرده است و در پی این بودند تا مفهوم طالبان 2 را در داخل و خارج رسمیت بدهند.

طالبان 2 توانست به زبان دیپلماسی بین المللی صحبت کند و تمایل خود را برای کنار گذاشتن سیاست های محافظه کارانه تر برای جلب حمایت بین المللی و تضمین مشروعیت برای دولت جدید طالبان، آشکارا اعلام کردند.

با تشکیل کابینه موقت، نشان داده شد که جبهه محافظه کار، قدرت را به این آسانی ها واگذار نمی کنند. وعده ها برای ایجاد یک دولت فراگیر عملی نشد و به برخی از اعضای محافظه کار نقش های کلیدی داده شد، از جمله ملا محمد حسن آخوند، یکی از بنیانگذاران طالبان به شمار می رود که پست نخست وزیری به وی داده شده است. ملا عبدالغنی برادر یکی از بنیانگذاران طالبان که به عنوان معاون وی تعیین شده و همچنین ملا محمد یعقوب، پسر یکی دیگر از بنیانگذاران طالبان (ملا عمر) نیز وزیر دفاع شد.

در حالی که دولت موقت وظیفه اش تامین ثبات در کشور بود، هیبت الله آخوندزاده اقامتگاه خود را در قندهار انتخاب کرد و خود را مسئول امور سیاسی، نظامی و مذهبی اعلام نمود.

در دو سال گذشته رهبر طالبان به صراحت عنوان کرده که قصد ندارد از مواضع خود عقب نشینی کند. در مارچ 2022، به دستور وی دختران و زنان از تحصیل در مکاتب و دانشگاه ها منع شدند.

وی همچنین به دنبال متمرکز کردن قدرت خود و نفوذ بیشتر جبهه محافظه کار بر دولت بوده است. همچنین او دستور داده تا تعدادی از پست های مهم دولتی به نزدیکان وی داده شود.

برای نمونه: در سپتامبر 2022، نورالله منیر، وزیر معارف برکنار و مولوی حبیب الله آغا که یکی از نزدیک ترین افراد به رهبری می باشد، جای وی را گرفت. در ماه می سال جاری، قلندر عباد، وزیر صحت عامه حکومت که یک داکتر آموزش دیده در حکومت طالبان بود برکنار گردید و نور جلال معاون پیشین وزارت داخله جای وی را گرفت.

در حالی که رهبر طالبان به نظر می رسد کنترل را در دست دارد، نشانه هایی از شکاف های داخلی در میان گروهش ظاهر شده است. در فبروری  2023، سراج الدین حقانی، وزیر داخله حکومت تلویحا از وی انتقاد کرد و گفت: «انحصار قدرت و تحمیل دیدگاه بر دیگران به سود آنان نیست. … اینگونه شرایط را نمی توان تحمل کرد.»

وزیر داخله حکومت سرپرست در پیام عید فطر امسال بار دیگر به مشکلات داخلی اشاره کرد. وی از طالبان خواست تا از ایجاد اختلاف با مردم افغانستان خودداری کنند.

رهبر عالی طالبان به نوبه خود از مقامات طالبان در ایام عید خواستار شد تا اختلافات خود را کنار بگذارند و به درستی به کشور خدمت کنند. او این دعوت را برای ایجاد وحدت و یکپارچگی درون نظام بارها تکرار کرده است. اخیراً وی در سفری به شمال افغانستان که در آن با رهبران محلی ملاقات کرده، این اظهارات را عنوان کرده است.

پیش از این، نمایندگان طالبان که ایده طالبان 2.0 را به جهانیان تبلیغ می‌کردند، پشت درهای بسته در ارتباط با نمایندگان کشورها عنوان کرده اند که می‌توانند برخی از مقامات محافظه کار این گروه را برای جلب رضایت جامعه بین‌المللی جایگزین کنند اما تحولات سال های گذشته نشان داد که جبهه قدیمی طالبان همچنان از قدرت مناسبی برخوردار هستند و حتی جبهه جدید طالبان را مورد سرکوب قرار می دهند.

لاکشمی ونوگوپال منون نویسنده این نوشته عنوان می کند که در طی مصاحبه هایی که با برخی از اعضای طالبان که از سیاست های رهبری گروه ناراضی هستند، گفته اند که خانواده هایشان را به خارج از کشور انتقال داده اند و در بیرون از افغانستان از شرایط بهتری برخوردار هستند و می توانند دخترانشان به تحصیل ادامه دهند.

دولت در کابل فشار مردم را احساس می کند، مردمی که در بحبوحه اقتصادی در حال فروپاشی و کمک های بین المللی محدود شده اند. این وضعیت تنها با به رسمیت شناختن دولت طالبان در سطح بین المللی قابل کاهش خواهد بود.

با این حال، تلاش‌های برخی از اعضای حکومت از جمله سراج الدین حقانی، برای ارتباط گیری با جامعه بین‌المللی و جلب کمک‌ها و سرمایه‌گذاری‌های بیشتر با فشارهای بیشتر جبهه قندهار مانند ممنوعیت تحصیل برای دختران و زنان و قوانین اخیر وزارت امر به معروف تضعیف شده است.

در پایان باید عنوان کنیم که استراتژی رهبر طالبان برای تحکیم قدرتش ممکن است اثر عکسی بدهد: این استراتژی ممکن است شکاف داخلی بیشتری را ایجاد کند که می تواند به چندپارگی یا حتی به شورش درون گروهی منجر شود.