براساس گزارش اخیر خبرگزاری بی بی سی پشتو، سازمان ملل متحد اعلام کرده است که در نزدیک به ۳۰۰ ولسوالی افغانستان تهدید مواد انفجاری وجود دارد، که ماهانه حداقل جان ۵۵ نفر را می گیرد.
بیشتر قربانیان این حوادث کودکان هستند. مناطقی که هنوز آلوده به مواد منفجره می باشند، عمدتاً مناطقی هستند که در بیش از دو دهه جنگ گذشته آسیب دیده‌اند.
افغانستان یکی از آلوده‌ترین کشورهای جهان به مواد انفجاری است. ماین‌ها و مواد منفجره باقی‌مانده از جنگ، طی چهار دهه گذشته هزاران نفر را کشته یا زخمی کرده‌اند و همچنان حدود ۳.۵ میلیون نفر را در معرض خطر قرار داده‌اند.
سازمان ملل گزارش می دهد که در ۳۰۰ ولسوالی افغانستان حدود ۱۲۰۰ کیلومتر مربع زمین هنوز آلوده به ماین‌ها و بقایای انفجاری جنگ است. در برخی مناطق، مردم تنها یک کیلومتر با این خطر فاصله دارند. این تهدید روزانه زندگی غیرنظامیان، به ویژه کودکانی را که در این مناطق بازی می‌کنند، یا کسانی که مالدار هستند یا ضایعات جمع‌آوری می‌کنند، تحت تأثیر قرار می‌دهد.
طبق آمار سازمان ملل، هر ماه حدود ۵۵ نفر قربانی مواد انفجاری می‌شوند که بیش از سه‌چهارم آن‌ها کودکان هستند. این مسئله یکی از دلایل اصلی معلولیت و معیوبیت در افغانستان محسوب می‌شود. در سال ۲۰۲۴، بیش از ۶۰۰ غیرنظامی بر اثر انفجار ماین و دیگر مواد منفجره در افغانستان کشته یا زخمی شده‌اند.
عبدالواحد، یکی از ساکنان ولایت لوگر که در زمان جنگ داخلی پای خود را در انفجار ماین از دست داده، می‌گوید آموزش کودکان درباره خطر ماین‌ها بسیار مؤثر است. او به یک حادثه اشاره می‌کند که در آن چند کودک با یک مواد منفجرنشده بازی می‌کردند و باعث انفجار آن شدند.
در ۳۵ سال گذشته، تلاش‌های اداره پاکسازی ماین توانسته است تعداد تلفات ماهانه را از صدها نفر به ده‌ها نفر کاهش دهد.
آیا افغانستان تا پنج سال آینده از ماین پاک می‌شود؟
حکومت افغانستان اعلام کرده که قصد دارد طی سه سال آینده، تمام مناطق آلوده به ماین را شناسایی کرده و طی پنج سال آینده، افغانستان را از ماین‌ها پاکسازی کند.
اما چالش اصلی، کمبود بودیجه است. سازمان‌های ماین روبی می‌گویند که بدون کمک‌های بین‌المللی، افغانستان نمی‌تواند به هدف خود برسد.
در حال حاضر، ۱۴ مؤسسه ماین روبی فعال هستند، اما ۱۱ مؤسسه دیگر به دلیل نبود بودیجه تعطیل شده‌اند. به گفته کارشناسان، برای پاکسازی افغانستان از ماین‌ها، سالانه ۵۲ میلیون دالر نیاز است، اما در سال‌های گذشته، این کمک‌ها به طور متوسط ۳۸ میلیون دالر بوده است.
شهاب حکیمی، رئیس یکی از مؤسسات ماین روبی، می‌گوید که در گذشته ۱۴ هزار نفر در این برنامه کار می‌کردند، اما پس از روی کار آمدن طالبان و کاهش کمک‌های بین‌المللی، بسیاری از آن‌ها بیکار شده‌اند.
جمع‌بندی
افغانستان یکی از آلوده ترین کشورهای جهان به ماین‌ها و مواد منفجره باقی‌مانده از جنگ است. در حال حاضر، حدود ۱۲۰۰ کیلومتر مربع از خاک این کشور آلوده به ماین‌ها و مواد منفجره است که جان غیرنظامیان، به‌ویژه کودکان را تهدید می‌کند. سازمان ملل اعلام کرده است که ماهانه حدود ۵۵ نفر، که اکثریت آن‌ها کودکان هستند، قربانی این تهدید می‌شوند.
با وجود تلاش‌های چند دهه گذشته، هنوز میلیون‌ها نفر در معرض خطر انفجار ماین‌ها قرار دارند. طالبان اعلام کرده که قصد دارد طی پنج سال آینده، افغانستان را از ماین‌ها پاکسازی کند، اما کمبود بودجه بزرگ ترین مانع برای تحقق این هدف است. بسیاری از سازمان‌های ماین روبی به دلیل قطع کمک‌های بین‌المللی فعالیت خود را متوقف کرده‌اند.
در کنار پاکسازی ماین‌ها، آموزش عمومی درباره خطرات آن یکی از راهکارهای کاهش تلفات است. سازمان‌هایی مانند یونیسف تا کنون میلیون‌ها نفر را در این زمینه آموزش داده‌اند. با این حال، سازمان ملل برای ادامه این برنامه‌ها و پاکسازی کامل ماین‌ها، درخواست کمک مالی بین‌المللی کرده است. بدون حمایت جهانی، روند ماین‌زدایی و محافظت از جان غیرنظامیان، به‌ویژه کودکان، با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهد شد.
