بازگشایی سفارتخانهها، معرفی قونسلهای تازه امارت اسلامی در چندین سفارتخانه افغانستان در کشورهای دیگر و تعطیلی سفارتخانههای افغانستان در برخی از کشورها، از مسایلی بودند که در سال ۲۰۲۴ رخ دادند.
در این سال کم از کم دو سفیر امارت اسلامی بهگونه رسمی اعتبارنامههای شان را به مقامهای کشورهای ازبیکستان و امارات متحده عربی سپردند. عبدالغفار بحر در دهم اکتوبر اعتبارنامه خود را به وزیر خارجه ازبیکستان سپرد و بدرالدین حقانی هم در بیستوهشت نوامبر اعتبارنامه اش به رییس دولت امارات متحده عربی داد.
بازگشایی سفارت عربستان در کابل که به تازگی انجام شد و معرفی دیپلماتهای قزاقستان، هند و عمان از دستآوردهای دیگر حکومت سرپرست در بخش سیاست خارجی بهشمار میروند و با این شمار، تعداد نمایندگیهای سیاسی فعال حکومت سرپرست در کشورها به بیشتر از ۴۰ و شمار نمایندگیهای سیاسی دیگر کشورها در کابل به نزدیک به ۲۰ رسیده است.
حمدالله فطرت معاون سخنگوی امارت اسلامی گفت: «امارت اسلامی افغانستان در بخشهای سیاسی و دیپلماتیک دستآوردها مهم داشت که با چین، امارات متحده عربی، آذربایجان، ترکمنستان، ازبیکستان، قزاقستان، روسیه و با شماری دیگر از کشورهای منطقه، روابط در سطح بلند برقرار شده است.»
وزارت خارجه در ۳۰ جولای ۲۰۲۴، ارایه خدمات قونسلی نمایندگیهای سیاسی افغانستان در سیزده کشور اروپایی بهشمول لندن، بلجیم، سویدن، ناروی، سویس، اتریش، ایتالیا، یونان، فرانسه، پولند، کانادا، استرالیا و شهرهای بن و برلین آلمان را به علت عدم تعامل با حکومت سرپرست، بیاعتبار و قونسلگری افغانستان در شهر مونشن آلمان، سفارت افغانستان در کشورهای هالند، اسپانیا، بلغاریا و جمهوری چک را از نمایندگیهای فعال اعلام کرد.
با این حال ایتالیا و نیکاراگوا از جمله کشورهایی بودند که در سال ۲۰۲۴ سفیران غیر مقیم برای افغانستان معرفی کردند. مایکل کمپل از سوی نیکاراگوئه و صبرینا اوگلینی از سوی ایتالیا معرفی شدند.
در سوی دیگر وزارت خارجه ناروی در ششم ماه دسامبر، روابط خود با حکومت سرپرست را به علت آنچه نقض حقوق بشر در افغانستان عنوان کرد، محدود ساخت.
حافظ ضیا احمد تکل معاون سخنگوی وزارت خارجه در این باره گفته بود: «وزارت خارجه امارت اسلامی افغانستان نارضایتی خود را از فیصله دولت ناروی که میزان دیپلماتیک خود را کاهش داده، ابراز میکند. آرزو داریم که چنین فیصلهها به امور داخلی کشورها ربط داده نشود.»
قرغیزستان، دومین کشور پس از قزاقستان بود که در ۵ دسامبر ۲۰۲۴ نام امارت اسلامی را از فهرست ممنوعه خود حذف کرد؛ اقدامی که روسیه نیز در آستانه انجام آن قرار دارد.
در سال ۲۰۲۴ نشستهای گوناگون پیرامون افغانستان برگزار شد و مقامهای امارت اسلامی به کشورهای گوناگون سفر کردند. مقامهای امارت اسلامی از جمله رییسالوزرا، معاونان اداری، سیاسی و اقتصادی رییسالوزرا و سرپرستهای وزارتهای داخله، دفاع، خارجه، معارف، تحصیلات عالی و شماری دیگر از مقامهای حکومت سرپرست به کشورهای منطقه سفر کردند.
در مقابل، نخستوزیر ازبیکستان، نماینده ویژه سازمان همکاری اسلامی، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور صلح و دبیرکل شورای امنیت روسیه از چهرههای مهمی اند که در سال ۲۰۲۴ به افغانستان سفر داشتند.
ژان پیر لاکروا معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور صلح در سفری که به افغانستان داشت، گفت: «من در حال حاضر از بخشهای گونهگون که خدمات بشردوستانه ارایه میکنند، دیدن میکنم و همچنان با شرکای مان دیدن میکنم تا کارهای بهتری از بهر ماین پاکی در اینجا انجام دهیم و این دلیلی است که به اینجا آمدهام.»
شورای امنیت سازمان ملل متحد در ۵ جون، ممنوعیت سفر بر چهار مقام امارت اسلامی را به گونه موقت ملغا ساخت. با این حال، شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامهای، ماموریت کمیته نظارت بر تحریمهای سازمان ملل بر مقامهای امارت اسلامی را با ۱۵ رای مثبت در سیزدهم دسامبر میلادی برای ۱۴ ماه دیگر تمدید کرد.
اندرس مونتالوو سوسا رییس کمیته تحریمهای سازمان ملل متحد درباره این موضوع گفته است: «در سال ۲۰۲۴ کمیته نظارت بر تحریمها، ۲۴جواز سفر و یک تمدید معافیت موجود را برای افراد طالبان که در فهرست سیاه قرار دارند، برای سفر به هشت کشور عضو صادر کرده است.»
بیستوسومین نشست سازمان همکاری شانگهای، شانزدهمین نشست سران گروه بریکس، نشست وزیران خارجه کشورهای عضو اکو و نشست گروه تماس منطقهای در تهران از نشستهایی اند که بی حضور نماینده حکومت سرپرست در این سال برگزار شدند. نشست سازمان همکاری اسلامی در گامبیا، سومین نشست نمایندگان ویژه کشورها برای افغانستان یا دوحه و ششمین نشست مشورتی فارمت مسکو از نشستهایی است که با حضور حکومت سرپرست در این سال برگزار شد.
در ششمین نشست مشورتی فارمت مسکو، سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه بر تعامل عملگرایانه با حکومت سرپرست افغانستان تاکید کرد.
وزیر خارجه روسیه در این نشست گفت: «گفتوگوی عملگرایانه بین مسکو و کابل ضروری است. ما معتقدیم که حفظ گفتوگوهای سازنده با دولت فعلی افغانستان به نفع امنیت، توسعه اقتصادی و دستیابی به همبستگی ملی در این کشور است.»
برگزاری پنج نشست شورای امنیت، نشست دوم و سوم نمایندگان ویژه کشورها برای افغانستان یا روند دوحه و دو نشست دیگر زیر نام ابتکار منطقهای با حضور نمایندگان ویژه یازده کشور در کابل و تهران از بهر تطبیق ارزیابی مستقل هماهنگ کننده ویژه دبیرکل ملل متحد از اوضاع افغانستان در این سال برگزار شد؛ ارزیابی مستقلی که سخنگوی امارت اسلامی، سازمان ملل متحد را متهم به کمکاری در تطبیق آن کرد.
ذبیحالله مجاهد سخنگوی امارت اسلامی پیش از این درباره این ارزیابی گفته است: «پیشبینی میشد که آن نقشهراه کامیاب شود؛ ولی با گذشت یک سال دیده میشود که زیادتر پیشرفت صورت نگرفته است. اگرچه نشستهای مختلف انجام شد و امیدواری میرفت که با بخشهای مختلف حمایتها صورت بگیرد و همچنان افغانستان منحیث یک کشوری که عضو سازمان ملل متحد و کشورها باشد، باید مطرح شود و برای این، کار صورت بگیرد؛ ولی حالا دیده میشود که وقتکشی صورت گرفته است.»
با وجود انتقاد حکومت سرپرست از کمکاری ملل متحد در تطبیق ارزیابی مستقل از اوضاع افغانستان، هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان در ۲۸ نوامبر، نخستین نشست گروهکاری پیکار با مواد مخدر را برگزار کرد. یوناما در بیانیهای گفت که تشکیل این گروهکاری، بر بنیاد توصیههای ارایهشده در ارزیابی مستقل سال ۲۰۲۳ صورت گرفته است.
