از زمان استقلال تاکنون، پاکستان همواره در سیاست خارجی خود به بازی های دوگانه شهرت داشته است، گاهی با آمریکا، گاهی با افغانستان و طالبان، و گاهی حتی با گروههای تندرو داخلی. اما این بار، به نظر می رسد ارتش پاکستان وارد بازی دوگانه ای خطرناک تر شده که نه تنها منافع ملی را به خطر می اندازد، بلکه ممکن است هزینه های سنگینی برای این کشور در پی داشته باشد.
بر اساس گزارشی از ایندیا، ژنرال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، تلاش کرده است تا بار دیگر خود را به دولت آمریکا – اینبار دولت دونالد ترامپ – نزدیک کند. این در حالی است که پیش تر نیز تلاش هایی برای جلب رضایت دولت بایدن صورت گرفته بود که با شکست مواجه شد. عادل رضا، افسر پیشین ارتش پاکستان، فاش کرده که عاصم منیر پس از ناکامی در جلب حمایت واشنگتن و بیتوجهی چین به عملکرد ارتش پاکستان در بلوچستان، اکنون پیشنهادی وسوسه انگیز به ترامپ داده است.
این پیشنهاد شامل دادن دسترسی به منابع غنی معدنی پاکستان به ایالات متحده و همچنین اعلام آمادگی برای کمک به مقابله با ایران بوده است. منیر تلاش دارد تا از تنش موجود میان آمریکا و ایران بهره برداری کرده و خود را به عنوان یک شریک استراتژیک معرفی کند. این در حالی است که عادل رضا هشدار داده ارتش پاکستان نمی تواند به تنهایی درباره منابع معدنی کشور تصمیم بگیرد؛ زیرا چین نیز به شدت به این منابع چشم دوخته و شرکت های چینی در حال حاضر تسلط زیادی بر زیرساخت های معدنی پاکستان دارند.
از سوی دیگر، رابطه ارتش پاکستان با چین نیز متزلزل است. هرچند گزارش هایی وجود دارد مبنی بر اینکه پاکستان پیشنهاد تبدیل بندر گوادر به پایگاه دریایی چین را مطرح کرده تا موقعیت راهبردی چین در مقابل هند تقویت شود، اما اگر بهطور هم زمان اجازه داده شود که هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی یا نیروهای نظامی آمریکا بار دیگر به خاک پاکستان بازگردند – همچون دهههای گذشته – چین به شدت واکنش نشان خواهد داد. چین اکنون قدرتی تثبیتشده در پاکستان است و به هیچ وجه تمایلی به حضور رقیب آمریکایی در خاک این کشور ندارد.
در پس زمینه این تحرکات، وضعیت داخلی پاکستان نیز بحرانی است. پس از تقلب گسترده در انتخابات و سرکوب جریان سیاسی عمران خان، کنگره آمریکا قطعنامه ای با عنوان “قانون دموکراسی پاکستان” تصویب کرده که دولت شهباز شریف را نامشروع می خواند. در چنین شرایطی، ارتش پاکستان به دنبال نجات خود از فشارهای خارجی و داخلی است و می کوشد با نزدیکی به ترامپ، از دامنه فشارهای آمریکا بکاهد.
عاصم منیر در حال حاضر در شرایط دشواری قرار دارد: از یک سو به دنبال حفظ روابط استراتژیک با چین است و از سوی دیگر، میخواهد در بازی ژئوپولیتیکی با آمریکا نیز برگ برنده ای داشته باشد. اما این بازی دوگانه با دو قدرت بزرگ جهانی، میتواند نتیجه معکوس داشته باشد و پاکستان را به میدان تنشهای تازه بدل کند.
در پایان، گزارش تأکید می کند که دیگر فریب دادن آمریکا برای پاکستان آسان نیست. چین نیز برخلاف گذشته، اکنون حاضر نیست اجازه دهد آمریکا جای پایی در خاک پاکستان پیدا کند. چنین راهبرد دوگانه ای ممکن است در کوتاهمدت دستاوردهایی به دنبال داشته باشد، اما در بلندمدت، خطر انزوای دیپلماتیک و از دست رفتن اعتماد هر دو قدرت را در پی دارد.