دفتر هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) نقشه راهی را که از آن به‌عنوان «رویکرد جامع برای افغانستان» یاد می‌شود، ارایه کرده است. این طرح که توسط یوناما در ۱۷ فبروری، ۲۰۲۵ تهیه شده، به‌عنوان «ارایه به شرکت‌کننده‌گان در قالب دوحه» معرفی شده و همچنین به‌عنوان یک «نقشه راه» نیز شناخته می‌شود. یوناما گفته که این نقشه راه با ارایه یک مسیر سیاسی ساختارمند، در پی دستیابی به صلح و ادغام مجدد افغانستان در جامعه جهانی است. به گفته یوناما، این رویکرد برای پرداختن به مسایلی که در ارزیابی مستقل هماهنگ کننده دبیرکل سازمان ملل متحد شناسایی شده‌اند، طراحی شده و چارچوبی منسجم و سازوکاری مشورتی برای تعامل در این زمینه‌ها فراهم می‌کند. یوناما افزوده که هدف نهایی این فرایند، دستیابی به نتیجه ای روشن است. براساس این نقشه راه، «افغانستانی در صلح با خود و همسایگانش، ادغام شده در جامعه بین‌المللی و پایبند به تعهدات جهانی» هدف نهایی است. به گفته یوناما، این هدف در قطع‌نامه ۲۷۲۱ شورای امنیت نیز مورد تایید قرار گرفته است. با این حال، دختران و زنان معترض می‌گویند یوناما با طرح جدید خود، به‌جای دفاع از حقوق مردم افغانستان، در عمل راه مشروعیت‌بخشی به طالبان را هموار کرده است.
گروه های کاری
یک نسخه از این نقشه راه یوناما در اختیار روزنامه هشت صبح قرار گرفته که در آن آمده است که گروه های کاری بر ایجاد اعتماد از طریق یافتن راه حل‌های مشترک برای مشکلات عملی در زمینه های توافق شده تمرکز دارند. یوناما افزوده که این راه حل ها نیازهای اساسی مردم افغانستان را برطرف می کند. به گفته یوناما، انتظار می رود این فرآیند به دستاوردهای کوتاه مدت منجر شود که مزایای همکاری و تعامل را به روشنی نشان دهد. طبق این نقشه، مسایل مورد بررسی توسط گروه های کاری شامل مبارزه با مواد مخدر، توسعه بخش خصوصی، مبارزه با تروریسم، تعهدات بین‌المللی، حقوق بشر به ویژه حقوق زنان، تحریم ها، حکومت داری فراگیر، دارایی‌های بانک مرکزی و نماینده‌گی دیپلماتیک است.
موزاییکی
یوناما گفته که این مسیر کاری به مسایلی کلیدی می پردازد که مانع دستیابی به نتیجه نهایی شناسایی شده در ارزیابی مستقلی می شوند که پیش تر توسط هماهنگ‌کننده ویژه دبیرکل سازمان ملل تهیه شده بود. براساس نقشه راه یوناما، این مسایل معمولاً پیچیده‌تر، بحث‌برانگیزتر و شامل ذی‌نفعان متعدد هستند و اغلب با یکدیگر پیوند دارند؛ از این‌رو، حل و فصل آن‌ها نیازمند زمان بیش‌تری است.
در نقشه راه یوناما آمده است که مسایل خاص مطرح‌شده در قالب «موزاییک» نیز شامل تعهدات بین‌المللی افغانستان، حقوق بشر از جمله حقوق زنان، دارایی‌های بانک مرکزی، مبارزه با تروریسم، نماینده‌گی دیپلماتیک، حکومت‌داری فراگیر و تحریم‌ها می‌شود. به گفته یوناما، میان دو مسیر کاری این نقشه راه یا «رویکرد جامع»، ارتباطات مستقیم و غیرمستقیم متعددی وجود دارد.
یوناما اعلام کرده است که این رویکرد، ذی‌نفعان مختلفی از جمله اعضای فرمت دوحه، کشورهای منطقه، گروه (G7+)، طالبان و سایر بازیگران مرتبط مانند کمیته تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، کشورهایی که دارایی‌های افغانستان را در اختیار دارند و همچنین افغان‌های غیرطالب و نماینده‌گان جامعه مدنی را در بر می‌گیرد.
در نقشه راه یوناما آمده است که این نقشه راه، با تقسیم مسایل به دو دسته «عملی» و «پیچیده» و با درگیر ساختن بازیگران اصلی، به‌دنبال پیشبرد تدریجی روند صلح و ادغام مجدد افغانستان در جامعه جهانی است.
براساس این نقشه راه، سطح حداقلی شامل تعامل ساختاریافته‌ای است که به گفته یوناما، به درک مشترک بهتری از مسایل کلیدی منجر می‌شود. سطح میانی، شناسایی شش گام اولیه قابل اجرا و شفاف‌سازی روند تعامل ساختارمند را در بر می‌گیرد. به‌موجب این نقشه، سطح سوم بر پیشرفت در اجرای گام‌های اولیه و درک دقیق‌تر موانع سیاسی متمرکز است.
یوناما افزوده است که این رویکرد، چارچوبی ساختاریافته و منسجم برای تعامل درباره مسایل کلیدی فراهم می‌کند و همچنین یک مکانیسم مشورتی برای شناسایی گام‌های لازم به‌منظور دستیابی به وضعیت نهایی ارایه می‌کند.
این در حالی است که معترضین بر این باور هستند که یوناما با طرح جدید خود، به جای دفاع از حقوق مردم افغانستان، در عمل راه مشروعیت‌بخشی به طالبان را هموار کرده است. به گفته آنان، در این نقشه راه، زنان، جامعه مدنی و قربانیان واقعی نادیده گرفته شده‌اند و هیچ نقشی برای‌شان در نظر گرفته نشده است. این معترضان تأکید می‌کنند: «این طرح باید متوقف شود و صدای ما باید شنیده شود.»
مطلبی از نشریه هشت صبح
