در پنجاهمین سالگرد سقوط سایگون که به عنوان پایان جنگ ویتنام شناخته می شود، دولت ترامپ تصمیم گرفته است که دیپلمات های آمریکایی را از حضور در مراسم رسمی گرامیداشت این رویداد بازدارد. این تصمیم، که بنا بر گزارش نیویورک تایمز اتخاذ شده، نه تنها بی اعتنایی به تاریخ است، بلکه نادیده گرفتن یکی از مهم ترین تحولات در سیاست خارجی ایالات متحده به شمار می رود: گذار از جنگی ویرانگر به رابطه ای سازنده و سودمند با کشوری که زمانی دشمن تلقی می شد.
جنگ ویتنام نمونه ای آشکار از فقدان خویشتنداری در سیاست خارجی آمریکا بود، جنگی که هزینه های سنگینی بر ایالات متحده تحمیل کرد: بیش از ۵۸ هزار کشته، ۳۰۰ هزار زخمی، و صدها میلیارد دالر خسارت اقتصادی که تأثیراتش تا دهه ها بعد احساس شد، از جمله تورم و رکود اقتصادی دهه ۷۰. این جنگ همچنین باعث شکاف های عمیق اجتماعی و بی اعتمادی گسترده نسبت به دولت شد.
با امضای توافق صلح در سال ۱۹۷۳ و خروج کامل نیروهای آمریکایی، مرحله ای جدید در روابط آغاز شد. اگرچه حکومت ویتنام جنوبی دو سال بعد سقوط کرد و سایگون در ۳۰ اپریل ۱۹۷۵ به دست نیروهای شمالی افتاد، اما از آن زمان تاکنون، دو کشور آمریکا و ویتنام موفق به برقراری روابطی نزدیک، جامع و چندلایه شده اند. روابط دیپلماتیک از سال ۱۹۹۵ عادی شد و تجارت دوجانبه از ۴۵۱ میلیون دالر در آن سال به حدود ۱۲۴ میلیارد دالر در سال ۲۰۲۳ رسید. در همین سال، در جریان سفر جو بایدن به هانوی، دو کشور «شراکت جامع راهبردی» را اعلام کردند که حتی حوزه دفاع و امنیت را نیز در بر می گیرد. این همکاری تا حد زیادی با هدف مهار نفوذ روزافزون چین صورت گرفته است.
رویدادهای پس از جنگ نشان دادند که بسیاری از فرضیات سیاست گذاران آمریکایی درباره ویتنام نادرست بودند. آن کشور، بر خلاف تصور آن زمان، بخشی از یک جبهه کمونیستی واحد به رهبری شوروی و چین نبود. آمریکا امروز رابطه ای مفید و مبتنی بر منافع متقابل با کشوری برقرار کرده که هنوز نظام ایدئولوژیکی متفاوتی دارد. این تحول بزرگ، نیازمند تأمل و قدردانی است، نه تحریم مراسم یادبود.
دولت های مختلف آمریکا، چه دموکرات و چه جمهوری خواه، طی دهه ها تلاش کردند تا زخم های گذشته را التیام دهند و روابط با ویتنام را توسعه بخشند. اما دولت ترامپ، با تخریب برنامه های آژانس توسعه بین المللی آمریکا، بسیاری از پروژه هایی را متوقف کرده که با هدف جبران خسارات جنگ از جمله پاکسازی مواد منفجره و بقایای عامل نارنجی انجام می شدند. همچنین در چارچوب جنگ تجاری ترامپ، تعرفه ای ۴۶ درصدی برای کالاهای وارداتی از ویتنام در نظر گرفته شد؛ رقمی که بسیار بیشتر از تعرفه های واقعی وضع شده از سوی ویتنام بر کالاهای آمریکایی است.
اکنون، با تحریم مراسم گرامیداشت پایان جنگ، دولت ترامپ بار دیگر نشانه هایی از یک سیاست خارجی با حاصل جمع صفر را بروز می دهد؛ دیدگاهی که همه چیز را به بُرد و باخت تقلیل می دهد. از این منظر، سقوط سایگون صرفاً به مثابه پیروزی دشمن و شکست آمریکا تلقی می شود؛ در حالی که پنجاه سال روابط سودمند نشان داده اند که در سیاست بین الملل، تعامل و همکاری می تواند منافع مشترک بیافریند.
نویسنده مقاله، پاول آر. پیلر، که در آخرین مرحله خروج نیروهای آمریکایی از ویتنام در سال‌های ۱۹۷۲-۱۹۷۳ حضور داشته، تأکید می کند که مراسم خداحافظی آن روزها حس رهایی و پایان را به همراه داشت، حسی که بسیاری از سربازان بازگشته از ویتنام هرگز تجربه نکردند. در دورانی که جامعه آمریکا به شدت دوقطبی شده، برگزاری چنین مراسمی می تواند فرصتی باشد برای تأمل، آشتی با گذشته، و تقویت روحیه وحدت ملی. این رویداد، نه صرفاً به خاطر احترام به کشور میزبان، بلکه به عنوان نمادی از عبور از یک دوره تاریک به دوره ای سازنده در سیاست خارجی آمریکا، شایسته گرامیداشت است.
مطلبی از نشریه رسپانسیبل استیت کرفت
