در نهمین سالگرد کشته شدن ملا اختر محمد منصور، امیر پیشین طالبان، این گروه با انتشار یادنامه ای در وب سایت رسمی اش «الاماره»، از او به عنوان «شهید بینش و شجاعت» تجلیل کرد، اقدامی که با واکنش های متناقضی همراه شد، چرا که منصور یکی از چهره های اصلی در پنهان کاری مرگ ملا عمر، بنیان گذار و رهبر نخست طالبان، محسوب می شود. با وجود نقش برجسته اش در فریب رهبران طالبان و صدور بیانیه ها و فتاوای جعلی به نام ملا عمر، طالبان تلاش کرده اند چهره ای حماسی و وحدت بخش از او ارائه دهند.
ملا منصور که از سال ۲۰۱۳ پس از مرگ ملا عمر، به رهبری طالبان رسید، در می ۲۰۱۶ در نتیجه حمله ی هواپیمای بی سرنشین آمریکا در منطقه ای مرزی میان ایران و پاکستان کشته شد. طالبان در این یادنامه، از مشارکت او در جهاد علیه شوروی تا «موفقیت های نظامی و دیپلماسی از موضع قدرت» سخن گفته و فتح کندز در سال ۲۰۱۶ را از دستاوردهای شاخص او عنوان کرده است.
با این حال، دوران رهبری منصور با بحران مشروعیت و اختلافات درونی همراه بود. او و شورای رهبری طالبان، مرگ ملا عمر در سال ۲۰۱۳ را بیش از دو سال پنهان کردند و این فریب، موجب شکاف جدی میان رهبران منطقه ای و سیاسی طالبان شد. افراد برجسته ای چون برادر ملا عمر (عبدالمنان اخند)، پسرش (یعقوب)، انورالحق، و بستگان ملا دادالله، به شدت از این اقدام ناراضی بودند و برای مدتی از بیعت با منصور سر باز زدند، هرچند بعدها با وساطت خانواده حقانی، به صف طالبان بازگشتند.
پنهان کاری در مورد مرگ ملا عمر، نقطه عطفی در شکل گیری انشعابات جدی در جنبش طالبان بود، از جمله تأسیس شاخه خراسان گروه داعش توسط اعضای ناراضی از طالبان افغان، پاکستانی، جنبش اسلامی ازبکستان، و حتی برخی عناصر القاعده. این انشعابات هنوز هم تهدیدی جدی علیه انسجام طالبان محسوب می شوند.
با وجود این بحران ها، ملا منصور در دوره کوتاه رهبری خود، سعی کرد ساختار فرماندهی را متمرکزتر، راهبرد نظامی را منظم تر، و رویکرد ایدئولوژیک طالبان را تندتر و سخت گیرانه تر کند. مرگ او، هرچند از نگاه آمریکا «ضربه ای بزرگ» به طالبان تلقی شد، اما در عمل، ضربه ای استراتژیک به شمار نمی رفت. طالبان به سرعت با بحران مرگ او کنار آمدند و پنج سال بعد، توانستند قدرت را در کابل به دست بگیرند و امارت اسلامی را احیا کنند. این واقعیت نشان می دهد که نه کشته شدن ملا منصور، و نه بحران دروغ گویی درباره مرگ ملا عمر، نتوانست روند صعودی طالبان را متوقف سازد.
مطلبی از نشریه لانگ وار ژورنال
