در پی تصویب بیست و هفتمین اصلاحیه قانون اساسی پاکستان، قدرت فرمانده ارتش این کشور، فیلد مارشال عاصم منیر، به طور چشمگیری افزایش یافته و او از این پس اختیار کامل بر تمام شاخه های نظامی – ارتش، نیروی هوایی و نیروی دریایی – خواهد داشت. این اصلاحیه همچنین مصونیت قضایی مادام العمر را برای او و رئیس جمهور پاکستان به رسمیت می شناسد؛ اقدامی که موجی از انتقادات داخلی و بین المللی را برانگیخته است.
بر اساس گزارش نیویورک تایمز، منتقدان این تصمیم آن را نشانه ای از زوال دموکراسی و لغزش کشور به سوی اقتدارگرایی نظامی می دانند. کارشناسان سیاسی و قضایی هشدار داده اند که اصلاحیه جدید استقلال دستگاه قضایی را تضعیف و قدرت ارتش را در ساختار سیاسی کشور نهادینه می کند. در مقابل، دولت و حامیان ارتش ادعا دارند که این تغییرات برای «نوسازی ساختار فرماندهی نظامی» و «بهبود هماهنگی دفاعی» ضروری بوده است، به‌ویژه پس از درگیری مرزی اخیر با هند.
بر اساس اصلاحیه تازه، سمتی جدید تحت عنوان رئیس نیروهای دفاعی ایجاد شده که فیلد مارشال منیر آن را برعهده می گیرد. این موقعیت، ارتش را رسما بر دیگر شاخه های نظامی مسلط می سازد و برای نخستین بار در تاریخ پاکستان، تمامی نیروهای مسلح زیر فرمان مستقیم یک شخص واحد قرار می گیرند. به گفته ی عایشه صدیقه، کارشناس مسائل نظامی، این تغییر به معنی تمرکز کامل قدرت نظامی در دست منیر است.
همچنین، با تشکیل دادگاه قانون اساسی جدید که قضاتش توسط دولت منصوب می شوند، دیوان عالی کشور نقش نظارتی خود را از دست می دهد و صرفا به رسیدگی به پرونده های مدنی و کیفری محدود می شود. این ساختار تازه به گفته ی حقوقدانان، راه را برای «قضات وابسته» باز می کند تا احکام دلخواه دولت را بدون مانع صادر کنند. صلاح‌الدین احمد، وکیل پاکستانی، گفته است: «قضات این دادگاه تازه فقط مهر تأیید خواهند زد بر هر آن‌چه دولت بخواهد.»
اصلاحیه با ۲۳۴ رای موافق در مجلس ملی و ۶۴ رای موافق در سنا تصویب شد. تنها چهار نماینده رای منفی دادند. عمران خان، نخست وزیر سابق و رهبر حزب تحریک انصاف، که اکنون در زندان به اتهام فساد است، و حزب او رای گیری را تحریم کردند. با سرکوب مخالفان، ممنوعیت تجمعات و فشار سنگین بر رسانه ها، مخالفت سیاسی در کشور تقریباً خاموش شده است.
فیلد مارشال منیر، که ۵۷ سال دارد، پس از درگیری مرزی ماه می با هند به این درجه ارتقا یافت. دولت او را «قهرمان ملی» معرفی کرده و تصاویرش در شهرهای بزرگ پاکستان روی بیلبوردها نصب شده است. منیر روابط نزدیکی با دولت ترامپ در آمریکا برقرار کرده و در ماه های اخیر دو بار با او در کاخ سفید دیدار کرده است. گفته می شود پاکستان در ازای همکاری امنیتی و ضدتروریسم، وعده دسترسی آمریکا به منابع معدنی کشور را داده است.
حامیان نظامی می گویند ارتش تنها نیرویی است که توانسته کشور را از فروپاشی نجات دهد، در حالی که پاکستان با بدهی عظیم، نرخ فقر ۲۵ درصدی و کاهش شدید سرمایه گذاری خارجی روبه رو است.
اما منتقدان باور دارند این اصلاحیه در عمل قدرت را از نهادهای مدنی سلب و در دست ارتش متمرکز می کند – فرآیندی که از زمان پرویز مشرف آغاز شده و اکنون با ظاهری قانونی تثبیت شده است.
در همین حال، ارتش پاکستان درگیر نبرد با شورشیان در بلوچستان و خیبرپختونخوا و تنش فزاینده با افغانستان است. دولت اسلام آباد، کابل را متهم به پناه دادن به گروه های تروریستی کرده است؛ اتهامی که افغانستان رد می کند. همچنین، دولت پاکستان در حال بررسی اعزام نیروهای صلح بان به غزه است.
تحلیلگران می گویند اعطای عنوان مادام العمر به فیلد مارشال منیر موجب نارضایتی در رده های پایین تر ارتش خواهد شد، زیرا «امتیازات بی پایان برای فرماندهان در حالی اعطا می شود که سربازان با مشکلات معیشتی دست و پنجه نرم می کنند.»
به باور کارشناسان، اصلاحیه جدید هرچند ظاهرا «قانونی و منظم» است، اما در واقع گامی بزرگ به‌سوی تمرکز قدرت نظامی و کاهش استقلال نهادهای مدنی است. همان‌طور که عایشه صدیقه می گوید: «این دیگر حکومت نظامی کلاسیک نیست – بلکه نوعی حکومت نظامی قانونی و دائمی است که در ظاهر دموکراتیک به نظر می رسد، اما در عمل کنترل کامل کشور را به ارتش واگذار کرده است.»
