شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان، که روز پنجشنبه در راس هیئتی به کابل سفر کرده، اعطای کمکی پنج میلیارد کلدار پاکستانی (حدود ۳۰ میلیون دالر آمریکا) به دولت طالبان را وعده داده است.
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی امارت طالبان، ضمن اعلام این خبر در توییتر، نوشته که هیئت پاکستانی در ضمن متعهد شده است صادرات میوه تازه و خشک افغانستان به پاکستان از عوارض گمرکی معاف باشد و مرزهای دو کشور برای تجارت به‌صورت ۲۴ ساعته و برای تردد مسافران ۱۲ ساعته باز باشد.
مجاهد همچنین از قول هیئت پاکستانی نوشته است که از این پس، در مرز تورخم، به تاجران افغان ویزای یک ماهه داده می‌شود و برای بیماران افغان که می‌خواهند به پاکستان بروند، هم به‌سرعت ویزا صادر می‌شود.
شاه محمود قریشی در دیدار با ملا حسن آخند، نخست‌وزیر امارت گروه طالبان، درباره روابط تجاری و سیاسی دو کشورهم گفت‌وگو کرده است. حساب رسمی رئیس دفتر نخست‌وزیر طالبان در فیس‌بوک، نوشته است: «در این دیدار که در ارگ برگزار شد، دو طرف درباره افزایش همکاری‌های اقتصادی میان افغانستان و پاکستان، آغاز دوباره پروازهای کابل-اسلام‌آباد، افزایش همکاری‌های اقتصادی افغانستان و پاکستان، ۲۴ ساعته کردن فعالیت بندرهای سپین بولدک، تورخم و غلام خان، کاهش تعرفه گمرکی بر صادرات افغانستان، فراهم کردن تسهیلات برای مسافران افغان و تکمیل پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام آن کشور در افغانستان، صحبت کردند.»
این نخستین سفر یک مقام سیاسی عالی‌رتبه کشوری خارجی به افغانستان است. طالبان حدود یک ماه قبل، اعضای دولت خود را متفاوت با آنچه کشورهای همسایه و جامعه جهانی توقع داشتند، اعلام کردند. در کابینه این دولت، علی‌رغم تعهدات طالبان مبنی بر ایجاد یک حکومت فراگیر، جز اعضای گروه طالبان هیچ چهره‌ای دیگری دیده نشد. به همین دلیل بیشتر کشورهای جهان اعلام کردند که دولتی با این نحوه شکل‌گیری را هرگز به رسمیت نخواهند شناخت. حتی کشورهای چون روسیه و جمهوری اسلامی ایران، از ساختار کابینه طالبان انتقاد و اعلام کردند که تنها تشکیل حکومتی فراگیر و رعایت حقوق بشر می‌تواند به دولت آنان رسمیت دهد.
باور غالب این است که پاکستان در شکل‌دهی کابینه فعلی طالبان نقشی تاثیرگذار ایفا کرده است. گفته می‌شود ژنرال فیض حمید، رئیس سابق استخبارات پاکستان، که حدود یک ماه قبل به کابل آمد، در تشکیل این کابینه نقش اساسی داشته است. حتی گزارش‌های تایید نشده‌ای هم درباره درگیری و تقابل رهبران طالبان با یکدیگر بر سر تشکیل کابینه، وجود دارد.
با این حال پاکستان که کابینه فعلی طالبان را نزدیک‌ترین کابینه به منافع خود می‌بیند، بر سر دوراهی تغییر ماهیت دولت طالبان و کسب مشروعیت جهانی یا تداوم وضعیت فعلی و قطع همه کمک‌ها گیر کرده است. برای پاکستان کابینه فعلی به‌خوبی می‌تواند عمق راهبردی این کشور را که از ۴۰ سال گذشته جزو سیاست خارجی پاکستان در قبال افغانستان بوده است، اجرایی کند؛ اما تحریم‌های جهانی امکان از هم پاشیدن دولت طالبان را محتمل می‌کند زیرا طالبان به‌شدت به کمک‌های جهانی وابسته‌اند.
چین هم علی‌رغم وعده‌هایش تاکنون حرکت ملموسی در جهت بهتر کردن وضعیت اقتصادی افغانستان انجام نداده است. بنابراین پاکستان احساس می‌کند به ناچار باید بخش عمده‌ای از سنگینی فشار اقتصادی بر افغانستان را روی شانه‌های خود بگذارد. از سوی دیگر، محدودیت‌هایی که پاکستان اعمال کرده، این کشور را از نظر افغان‌ها به منفورترین همسایه تبدیل کرده است.
بنابراین پاکستان برای تغییر وجهه سیاسی خود نزد افکارعمومی مجبور شده است تسهیلاتی برای افغانستان ایجاد کند. در گذشته، بخش عمده‌ای از واردات افغانستان از طریق پاکستان صورت می‌گرفت اما اشرف غنی در طول سال‌های حکومت خود، افغانستان را از وابستگی اقتصادی صرف به پاکستان نجات داد و سطح دادوستد تجاری میان پاکستان و افغانستان را که سالانه بیش از ۲.۵ میلیارد دالر بود، به زیر یک میلیارد دالر رساند. حالا پاکستان توقع دارد که وضعیت دوباره تغییر کند و این کشور تنها مسیر تجاری و ترانزیتی اقتصاد افغانستان باشد.
ایندپندنت
۲۰۲۱/۲۲/۱۰
