وضعیت افغانستان یادآور دوره پیش از ۱۱ سپتامبر است

با ادامه جنگ در اوکراین، ایالات متحده و متحدانش بر روی رقابت قدرت های بزرگ با کشورهای بزرگی به ویژه چین متمرکز شده اند.

از نظر گستره خط مشی و تخصیص منابع، مبارزه با تروریسم به اولویت درجه دوم تنزل یافته است. این امر حتی در شرایطی که تهدید تروریستی جهانی همچنان به تکامل خود ادامه می‌دهد و شکل‌های جدیدی به خود می‌گیرد و با پویایی‌های ژئوپلیتیکی در بسیاری از زمینه‌ها تلاقی نزدیک دارد، صادق است. به نظر می رسد با کاهش تعداد حملات جهادی و تلفات در غرب، احساس رضایت فزاینده ای در این منطقه وجود دارد. بر اساس گزارش اخیر وضعیت و روند تروریسم اتحادیه اروپا برای سال 2022، عنوان کرده است که ” تروریسم همچنان یک تهدید مهم برای امنیت داخلی اتحادیه اروپا است “، اما همزمان، در سال 2022، دو حمله تروریستی جهادی رخ داد و فقط یک حمله توسط  گروه های راست افراطی در اروپا انجام شد که منجر به کشته شدن چهار نفر گردید. اکثر حملات به تروریسم جناح چپ و آنارشیست نسبت داده شده که نشان دهنده ماهیت در حال تغییر تروریسم در اروپا است. با این حال، جنگ جاری در اوکراین، حاکمیت طالبان در افغانستان، گزارش‌های مربوط به گروه‌بندی مجدد داعش و بسیاری از عوامل و محرک‌های دیگر احتمالاً بر چشم‌انداز وحشت در غرب و به‌طور گسترده‌تر در آینده تأثیر خواهند گذاشت.

گزارش دیگری که اخیراً منتشر شده است، گزارشی از سوی تیم تحلیلی پشتیبانی و نظارت بر تحریم‌ها «1267» سازمان ملل متحد می باشد که تصویری وحشتناک از وضعیت افغانستان ارائه می‌کند.

رابطه بین طالبان و القاعده در افغانستان “قوی و به گونه همزیستی مسالمت آمیز” است. در حالی که تعداد افراد القاعده در این کشور بسیار اندک است – تخمین زده می شود 400 شبه نظامی حضور داشته باشند. در مقابل، گزارش سازمان ملل خاطرنشان می کند که تحت نظارت طالبان، القاعده در حال ایجاد کمپ های آموزشی جدید در سراسر کشور از جمله در ولایات بادغیس، هلمند، ننگرهار، نورستان و زابل است. این اردوگاه های آموزشی به القاعده اجازه می دهد تا زیرساخت ها و شبکه های لوجستیکی خود را بازسازی کند، نیروهای تازه نفس را از طریق تبلیغات جذب کنند و قابلیت عملیات خارجی برای انجام حملات فرامنطقه ای را بدست آورند.

القاعده با استفاده از شبکه‌های غیررسمی «حواله» و ارزهای دیجیتال و کمک‌های حامیانش متکی بوده است. طالبان همچنین به القاعده هزینه هایی پرداخت می کنند، حتی پرداخت هایی برای رفاه بیشتر شعبات و وابستگان این گروه ارائه می کند.

داعش شاخه خراسان همچنین یک تهدید فزاینده در داخل افغانستان است، زیرا عملیات های آن همانطور که نشان داده شده است پیچیده تر و کشنده تر می شود. داعش خود را تندروتر و سخت‌گیرتر از طالبان نشان می‌دهد و برنامه فرقه‌ای خود را حفظ کرده است، که همچنان به عنوان ابزاری مؤثر برای جذب نیرو و کانون تبلیغات آن تلقی می‌شود. در سال 2022، داعش به اهداف خارجی مهمی در افغانستان، از جمله منافع روسیه، پاکستان و چین حملاتی داشته است.

بر اساس گزارش سازمان ملل، از سال گذشته، داعش بیش از 190 حمله انتحاری انجام داده است که منجر به کشته یا زخمی شدن بیش از 1300 نفر شده است. این گروه در حال انتقال از یک سازمان با ساختار سلسله مراتبی به یک سازمان شبکه ای تر است و همچنان به فعالیت اردوگاه های آموزشی و توسعه لانه های پنهانی خود که می توانند برای حملات با مشخصات بالا در سراسر کشور مستقر شوند، ادامه می دهد. گروه‌های تروریستی در زمان طالبان آزادی بیشتری برای مانور دارند و حتی آن‌هایی که طالبان با آن‌ها مخالف هستند، به‌ویژه داعش ، توانسته‌اند از گام‌های نادرست ضدتروریستی و کاستی‌های حکومتی طالبان استفاده کنند. در حالی که داعش نمی تواند طالبان را که از نظر کیفی و کمی برتر است از حاکمیت خلع کند، اما به نظر می رسد که طالبان بعید به نظر می رسد که داعش را به طور کامل از بین ببرد و منجر به وضعیت نابسامانی پایدار و بی ثباتی مداوم در افغانستان شود که غیرنظامیان احتمالاً هزینه آن را پرداخت خواهند کرد.

علاوه بر القاعده و داعش، تعدادی گروه تروریستی دیگر نیز در افغانستان فعال هستند، از جمله تحریک طالبان پاکستان (TTP) یا طالبان پاکستانی و همچنین جنبش اسلامی ازبکستان (IMU)، گروه جهادی جماعت انصارالله و بقایای جنبش اسلامی ترکستان شرقی/حزب اسلامی ترکستان (TIP).

به طور کلی، کشورهای عضو سازمان ملل گزارش دادند که در حال حاضر بیست گروه تروریستی در افغانستان فعالیت می کنند. بر اساس گزارش ها، این گروه ها نیروی انسانی بسیار مورد نیاز را در اختیار طالبان قرار می دهند و گهگاه برای انجام حملات علیه دشمنان طالبان، از جمله داعش و همچنین جبهه مقاومت ملی (NRF) استخدام می شوند.

طالبان افغانستان، تحریک طالبان پاکستان را بخشی از امارت گسترده تر خود می دانند و به همکاری نزدیک با این گروه ادامه داده اند.

در کمپ های آموزشی واقع در سراسر افغانستان، اعضای القاعده به تحریک طالبان پاکستان به ویژه در انجام حملات انتحاری آموزش داده اند.

مرکز سوفان وضعیت در افغانستان را یادآور دوره پیش از ۱۱ سپتامبر دانسته است، زمانی‌که تهدیدهای تروریستی در کشورهای درگیر جنگ نادیده گرفته شدند و تصور می‌شد که قابل مهار هستند.

مرکز سوفان (TSC) یک سازمان مستقل امریکایی است که تحقیق، تحلیل و گفت‌وگوی استراتژیک در مورد چالش‌های سیاست خارجی با تمرکز ویژه بر امنیت جهانی، حل مناقشه و حاکمیت قانون ارایه می‌کند.

(سازمان امریکایی سوفان / 16 جون 2023)