گزارش ها حاکی از آن است که سیاستمداران ارشد پاکستانی از جمله وزیر دفاع این کشور نسبت به بیانیه روز شنبه طالبان در مورد توافق دوحه ابراز نگرانی کرده اند.
ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان در گفت وگو با بی بی سی پشتو در پاسخ به اظهارات وزیر دفاع مبنی بر عدم اجرای تعهداتش در این توافق از سوی افغانستان گفت که توافقنامه صلح با اسلام آباد امضا نشده، بلکه با ایالات متحده آمریکا امضا شده است.
در فبروری 2020، تحت دولت پیشین دونالد ترامپ، ایالات متحده و طالبان توافقنامه آمریکا و طالبان (یا توافقنامه دوحه) را در قطر امضا کردند که 1 می 2021 را به عنوان آخرین مهلت خروج کامل نیروهای خارجی از افغانستان تعیین کرد.
با این حال، این خروج به شرطی بود که طالبان حمایت خود از گروه های تروریستی را متوقف کند. این ضرب الاجل بعداً توسط رئیس جمهور بایدن بدون قید و شرط تا 11 سپتامبر اصلاح شد و پس از تسلط طالبان بر کابل، آن را به 31 اگست تغییر داد.
پیش از این، خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، گفت که او عمیقاً نگران “پناهگاه های امن” و آزادی عمل گروه تحریک طالبان پاکستان (TTP) که در امتداد مرز افغانستان و پاکستان فعالیت می‌کنند، نگران است.
ذبیح الله مجاهد در گفتگو با بی‌بی‌سی بخش پشتو اطمینان داد که افغانستان اجازه نمی‌دهد از خاک این کشور علیه پاکستان استفاده شود زیرا گروه حاکم آن را “کشوری مسلمان و برادر” می‌داند.
در افغانستان اعضای تحریک طالبان پاکستان وجود ندارد. اگر پاکستان مدرکی دارد، باید آن را با ما در میان بگذارد. آن را بررسی کرده و اقدام خواهیم کرد. به نقل از گزارش ها، مجاهد گفت، پاکستان ما را به خاطر شکست خود در حفظ نظم و ثبات داخلی مقصر می داند.
افزایش حملات
پاکستان با افزایش قابل توجه تروریسم در سراسر کشور روبرو بوده و مقامات معتقدند تحریک طالبان پاکستان مسئول این حملات است.
هفته گذشته، ارتش پاکستان نگرانی های جدی خود را در مورد یافتن پناهگاه های امن جنگجویان این گروه در همسایه افغانستان ابراز کرد. آنها پس از کشته شدن دوازده سرباز در دو حمله جداگانه، هشداری درباره “پاسخ موثر و کوبنده” صادر کردند.
ارتش اعلام کرد که از پناهگاه های امن و آزادی عمل تحریک طالبان پاکستان در افغانستان ناراحت بوده و تاکید کرد که چنین حملاتی غیرقابل قبول می باشند.
فرحت الله بابر، سیاستمدار و رهبر ارشد حزب مردمی پاکستان، در پاسخ به اظهارات مجاهد، آن را “ناراحت کننده” دانست.
وی در توییتی عنوان کرد که “آیا این بدان معناست که توافق دوحه طالبان را موظف می کند که فقط برخی از ستیزه جویان را مهار کند، نه همه را؟”.
مشروح گزارشات چنین می گویند که پس از انجام عملیات های متعدد علیه مناطق ستیزه جو در ایالت خیبر پختونخوا، ارتش پاکستان اکنون با احیای تحریک طالبان پاکستان در بلوچستان مواجه است. تحریک طالبان پاکستان در پی حملات متعدد در خیبر پختونخوا در این منطقه فعال شده است.
از زمان پایان یافتن توافق آتش بس با دولت در اواخر سال 2022، این گروه شبه نظامی حملات خود را تشدید کرده است. یکی از رویدادهای قابل توجه انفجار مسجدی در پیشاور در اوایل سال جاری بود که منجر به کشته شدن بیش از 100 نفر شد.
این حمله یکی از بدترین حملاتی بود که در سال های اخیر پاکستان را هدف قرار داده است.
به گفته یک کارشناس، با این حال، توافق دوحه به عنوان یک موفقیت بزرگ تلقی می شود که به افغانستان میزانی از صلح و امنیت را آورد که در 50 سال گذشته وجود نداشت.
داکتر فرهان چاک، استاد رشته علوم سیاسی دانشگاه قطر به دوحه نیوز گفت: «همه همسایگان افغانستان از جمله پاکستان، ایران، ازبکستان و تاجیکستان و همچنین چین و روسیه، امضای این توافق نامه را تایید کردند.»
وی افزود: «سازمان کشورهای اسلامی و شورای امنیت سازمان ملل متحد هر دو به اتفاق آرا آن را تایید کردند.»
«البته، این بدان معنا نیست که چالش های مهمی باقی نمانده است. مسلماً مسائل جدی در مورد شمولیت، حقوق زنان و نقش اقلیت های قومی وجود دارد که باید به طور مدبرانه مورد توجه قرار گیرد. با این حال، در حال حاضر، انتقاد از توافقنامه دوحه ارتباط چندانی با افغانستان و چالش های جاری آن ندارد و بیشتر به مسئله ژئوپلیتیک مربوط می شود.»
“انتقاد نابخردانه”
به طور جداگانه، توافق دوحه بارها مورد انتقاد قرار گرفت و مقامات سابق ایالات متحده نظرات منفی خود را در مورد توافق را به اشتراک گذاشتند.
در نامه ای که دیوید پترائوس رئیس سابق نیروهای ایالات متحده و ناتو در افغانستان در اگست 2022 نوشت، (سیا) آن را یکی از «بدترین قراردادهای دیپلماتیک» نامید که به گفته او «بدون مذاکره طرف جمهوریت» انجام شد.
ما خواسته‌های طالبان را پذیرفتیم، زیرا این توافق، آنچه را که می‌خواستیم به ما داد: یک جدول زمانی مشخص برای خروج و یک وعده طالبان برای حمله نکردن به نیروهای ما.
چاک با اشاره به این موضوع گفت: «افغان‌ها به حق همیشه احساس می‌کرده‌اند که وطن آنها میدان جنگ برای قدرت‌های خارجی بوده است.»
او به دوحه نیوز گفت: «با این حال، جنگ سالاران و اشخاصی که در قدرت بودند از این مداخله بیرونی برای منافع شخصی سود برده‌اند، حتی در حالی که کشور در فقر گسترده غوطه ور بود».
حتی در حال حاضر، انتقادهای فزاینده از توافق دوحه در ایالات متحده یا پاکستان به جای اینکه بر محتوای توافقنامه دوحه یا کار عظیمی که دوحه برای تسهیل صلح انجام داده است، باشد بیشتر رقابت بیشتر بین رقبای سیاسی – چه محلی و چه جهانی بوده است. ”
در همین رابطه، جان بولتون، مشاور پیشین امنیت ملی از توافقنامه دوحه در ماه اگست همان سال به عنوان بزرگترین اشتباه یاد کرد و گفت که طالبان وعده های خود را به مردم افغانستان زیر پا گذاشته و بسیاری از جنگجویان خارجی به افغانستان بازگشته اند.
بولتون در مصاحبه ای با طلوع نیوز گفت من فکر می کنم تاریخ این واقعیت را ثابت کرده است که این یک توافق وحشتناک بود. هدفی که طالبان می‌خواستند،خروج آمریکا، ناتو از افغانستان بود و بقیه چیزها در درجه دوم اهمیت قرار داشت.
چاک گفت که توافق دوحه پس از نیم قرن آرزوی اکثریت قریب به اتفاق افغان ها را به ارمغان آورده است.
«همچنین مسئولیت جامعه جهانی این است که از مردم افغانستان حمایت کند و مردم را رها نکنند. مسلماً باید کارهای بیشتری انجام شود، اما بی اعتبار سازی دستاوردهای توافق دوحه غیرعاقلانه و بی مورد است.»
