وضعیت در افغانستان همچنان رو به وخامت است. علیرغم فقدان نشانه های روشن از هرج و مرج و بی ثباتی آینده، فرآیندهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پویایی منفی را نشان می دهند. تردیدها و سوظن های خاصی با فعال شدن دائمی اما آهسته و اجتناب ناپذیر تروریست های پنهان شده در افغانستان و پاکستان، گره خورده است. به نوبه خود، اقدامات طالبان نشان دهنده تمایل به مبارزه با تروریسم بین المللی و منطقه ای نیست. در آستانه، مأموریت کمک سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) گزارش های قابل اعتمادی مبنی بر نقض جدی حقوق بشر توسط سران بالفعل طالبان علیه صدها مقام دولتی و پرسنل نظامی سابق، منتشر شده است. یوناما در گزارش جدیدی که روز سه شنبه منتشر شد، نقض حقوق بشر در این کشور را را از زمان به دست گرفتن قدرت توسط طالبان در 15 اگست 2021 تا 30 جون 2023 مستند کرده است.
«حداقل 800 اعدام غیرقانونی، دستگیری و بازداشت خودسرانه، شکنجه و ظلم و همچنین ناپدید شدن اجباری افراد همکار با نظام پیشین توسط طالبان مستند شده است». بر اساس این سند، طالبان با وجود توصیه به «عفو عمومی» برای مقامات دولتی و سربازان سابق نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان، مرتکب خشونت شدند.
ولکر ترک کمیشنر عالی حقوق بشر سازمان ملل اظهار می دارد که گزارش یوناما تصویری نگران کننده از اقدامات توسط طالبان علیه افراد همکار با نظام پیشین است. علاوه بر این، با توجه به اینکه به آنها اطمینان داده شده است که مورد هدف قرار نخواهند گرفت اما این وضعیت یک خیانت به اعتمادی که به این دسته از مردم داده اند، می باشد.»
وی از طالبان خواست که یافته‌های این گزارش را با دقت بررسی کنند و به تعهدات خود بر اساس قوانین بین‌المللی حقوق بشر عمل کنند و از نقض بیشتر جلوگیری کنند و مسئولین را به دست عدالت بسپارند. اما ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان نیز به نوبه خود گفت: «آخرین گزارش هیئت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) که ادعا می‌کند تا 800 نفر از دولت سابق توسط نیروهای امارت اسلامی کشته و شکنجه شده‌اند، صحت ندارد. ”
او در بیانیه‌ای در شبکه‌های اجتماعی به نمایندگی از گروه، اذعان می‌کند که «برخی موارد جنبه انتقام‌جویی وجود داشته که تعداد آنها محدود است». با این حال، به گفته وی، آنها “به طور جدی توسط مقامات مربوطه امارت اسلامی مورد بررسی قرار گرفتند.” قبل از به دست گرفتن قدرت توسط طالبان در افغانستان، بیش از 70 حزب سیاسی وجود داشت. پس از به قدرت رسیدن طالبان، اکثر رهبران احزاب سیاسی به کشورهای دیگر رفتند. در 16 اگست 2023، طالبان ممنوعیت کامل فعالیت احزاب سیاسی را اعلام کرد.
دومین عامل مهمی که در هفته های گذشته ثابت شد به بخش سیاسی و دیپلماتیک مربوط می شود. پویایی نسبتاً پیچیده ای در درون گروه های نخبه طالبان وجود دارد. گروهی که توسط ارتش پاکستان ایجاد، حمایت و تمویل می شود دارای چندین جناح است که ماهیت سیاسی و ایدئولوژیک آنها بایکدیگر اختلاف نظر دارد. در ماه های اخیر تناقضات خاصی بین برخی گروه های طالبان و پاکستان به ثبت رسیده است.
در عین حال، رهبری طالبان در تلاش است تا سیاستی را به نفع پاکستان دنبال کند. بنابراین، در اوایل ماه اگست، رهبر عالی طالبان، هیبت الله آخوندزاده، به مجاهدین افغان هشدار داد که هر حمله ای در خارج از کشور، جهاد تلقی نخواهد شد. بیانیه ای مشابه توسط وزیر دفاع طرفدار پاکستان و پسر بنیانگذار گروه، محمد یعقوب، بیان شد. وزیر دفاع امارت اسلامی در سخنانی که از تلویزیون ملی برای اعضای نیروهای امنیتی پخش شد، گفت که از نظر مقام رهبری، جنگ در خارج از مرزهای افغانستان یک جهاد مورد تایید دین نیست، بلکه یک جنگ است.
این گفته تصادفی و ناگهانی نبود. واقعیت این است که حملات تروریستی در پاکستان که داعش شاخه خراسان مسئولیت آن را بر عهده گرفته، نادیده گرفته شد. در 30 جولای در جریان کنگره هواداران حزب اسلامی جماعت اسلامی در منطقه باجور پاکستان در نزدیکی مرز با افغانستان، دست کم 54 نفر بر اثر یک بمب گذار انتحاری کشته شدند. طرف پاکستانی از دست داشتن “شهروندان افغان” در حملات انتحاری خبر داد. شهباز شریف نخست وزیر پاکستان مستقیماً افغان ها را به کمک به بمب گذاران انتحاری در انجام حملات تروریستی در کشورش متهم کرد. در عین حال، او مستقیماً به رژیم طالبان اشاره نکرد، اما به خارجی‌ها «از آن سوی مرز» اشاره کرد. لازم به ذکر است که پس از بازگشت طالبان به قدرت در دو سال گذشته، تعداد حملات تروریستی در پاکستان به ویژه در مناطق هم مرز با افغانستان افزایش محسوسی داشته است.
جناح طرفدار پاکستان از گروه طالبان عجله کردند تا خود را از این حملات تروریستی جدا نمایند و وفاداری خود را به حامیان شاخه نظامی-سیاسی نخبگان پاکستان نشان دهد. این شرایط نشان دهنده وجود تأثیر و وابستگی عمیق طالبان به اسلام آباد است. در عین حال، پیروزی طالبان منجر به بی ثباتی اوضاع تروریستی در خود پاکستان شد. همانطور که قبلاً با استناد به منابع پاکستانی نوشتیم، پس از به دست گرفتن قدرت توسط طالبان در افغانستان، رکورد تعداد حملات تروریستی در پاکستان به ثبت رسیده است. نه تنها شبه نظامیان تحریک طالبان پاکستان و دولت اسلامی، بلکه سایر گروه های تروریستی نیز فعال تر شده اند.
