مجله ایکانومیست در گزارشی به خشم پاکستان از طالبان افغانستان پرداخته و به چالش‌های فزاینده‌ای که میان این دو طرف وجود دارد، اشاره کرده است.
جنرال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، ماه گذشته با ابراز ناامیدی گفت: «آن‌ها به حرف ما گوش نمی‌دهند.» او تأکید کرد که درخواست پاکستان از طالبان افغانستان بسیار ساده است: «ما از همسایه برادر خود تنها می‌خواهیم که مانع گسترش تروریسم از آن سوی مرز به داخل پاکستان شود.»
با این حال، طالبان افغانستان به این درخواست‌ها اعتنایی نکرده است. در دسامبر گذشته، ۱۶ سرباز پاکستانی در حمله تحریک طالبان پاکستان (TTP) در مرز این کشور کشته شدند. ارتش پاکستان در واکنش به این حمله، مخفیگاه‌های این گروه در افغانستان را هدف بمباران قرار داد.
اما طالبان در پاسخ، تحریک طالبان پاکستان را «مهمانان» خود خواند و وعده انتقام داد. در پی حملات هوایی پاکستان، نیروهای طالبان نیز مواضع مرزی این کشور را هدف قرار دادند.
نشریه ایکانومیست با بررسی این تحولات، خشم پاکستان از این «هم‌پیمان دردسرساز» را قابل درک دانسته است. بر اساس گزارش مؤسسه مطالعات صلح پاکستان، در سال ۲۰۲۴ حدود ۵۲۱ حمله تروریستی در این کشور رخ داده که نسبت به سال قبل افزایش ۷۰ درصدی داشته است. این حملات تاکنون دست‌کم ۲ هزار کشته و زخمی برجای گذاشته‌اند.
افزایش حملات تروریستی در پاکستان؛ نتیجه قدرت‌گیری طالبان افغانستان؟
بر اساس گزارش ایکانومیست، از سال ۲۰۱۴ به این سو، میزان خشونت‌های شبه نظامیان در پاکستان کاهش یافته بود. اما پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان در سال ۲۰۲۱، همزمان با خروج نیروهای آمریکایی، حملات تروریستی در پاکستان روند صعودی پیدا کرده است. بخش عمده‌ای از این حملات را تحریک طالبان پاکستان (TTP) بر عهده گرفته است.
مقامات پاکستانی برآورد می‌کنند که حدود ۱۰ هزار جنگجوی تی تی پی در مناطق مرزی میان دو کشور فعال هستند و حملات خود را عمدتاً بر نیروهای امنیتی پاکستان متمرکز کرده‌اند.
اندرو وایلدِر، از مؤسسه صلح ایالات متحده، به اکونومیست گفته است: «پاکستان در این تصور که طالبان پس از به قدرت رسیدن، به یک هم‌پیمان قابل‌اعتماد تبدیل خواهد شد، دچار اشتباه محاسباتی شد.»
اختلافات درون‌گروهی در طالبان؛ عامل تنش بیشتر؟
ایکانومیست در گزارش خود تأکید کرده است که روابط پیچیده و نابرابر پاکستان با جناح‌های مختلف طالبان افغانستان، مشکل را تشدید کرده است.
ارتش پاکستان به شبکه حقانی، که در شرق افغانستان مستقر است، نزدیک است. اما تحریک طالبان پاکستان (TTP) به هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، وفادار هستند. این اختلافات باعث شده که روابط میان آخندزاده و فرماندهان ارتش پاکستان به سردی گراییده و تنش‌ها افزایش یابد.
فشارهای پاکستان بر طالبان؛ آیا مؤثر خواهد بود؟
پاکستان برای تحت‌فشار قرار دادن طالبان، ابزارهایی مانند اخراج مهاجران افغان و اعمال محدودیت بر تجارت ترانزیتی را به کار گرفته است.
از سپتامبر ۲۰۲۳ تاکنون، حدود ۸۱۵ هزار افغان از پاکستان اخراج شده‌اند. سازمان ملل تخمین می‌زند که همچنان حدود ۳ میلیون مهاجر افغان در پاکستان حضور دارند. همچنین تجارت میان دو کشور به‌شدت کاهش یافته است.
با این حال، طالبان افغانستان تغییر محسوسی در مواضع خود نشان نداده است و به نظر می‌رسد که رهبران این گروه به محدودیت‌های ابزارهای فشار پاکستان آگاه هستند.
نتیجه گیری
روابط پاکستان و طالبان افغانستان، که زمانی به عنوان هم‌پیمان‌های استراتژیک شناخته می‌شدند، اکنون با تنش‌های جدی مواجه شده است. افزایش حملات تروریستی در پاکستان، سردی روابط میان جناح‌های مختلف طالبان و ناتوانی ارتش پاکستان در مهار ناامنی‌های مرزی، فشارهای فزاینده‌ای را بر این کشور وارد کرده است.
نشریه ایکانومیست نتیجه می‌گیرد که پاکستان اکنون با چالش مدیریت یک هم‌پیمان غیرقابل پیش‌بینی مواجه است؛ هم‌پیمانی که برخلاف انتظارات اسلام‌آباد، به جای کنترل تهدیدات امنیتی، به تشدید آن‌ها دامن زده است.
مطلبی از نشریه ایکانومیست
