برخی از خبرنگاران که در داخل افغانستان فعالیت دارند، می‌گویند، بدون سانسور از حقایق و رویدادها اطلاع‌رسانی کرده نمی‌توانند. یک خبرنگار محلی در ولایت تخار که نخواست نامش در گزارش گرفته شود، به رادیو آزادی گفت: “خبرنگاران که در داخل افغانستان کار می‌کنند نمی‌توانند رویدادها را طوری شاید و باید و چیزی که عینی است، انعکاس بدهند، زیرا اطلاعات سانسور می‌شود و اگر خبرنگاران خبرها و گزارش‌ها را سانسور نکنند با خطر مرگ روبه‌رو می‌شوند.”
همچنان یک خبرنگار دیگر از شهر کابل که نخواست نامش در گزارش گرفته شود به رادیو آزادی گفت، با گذشت هر روز آزادی بیان در افغانستان در حال محدود شدن است: “سانسور بعضی از خبرها و کار برخی از خبرنگاران و رسانه‌ها از سوی طالبان بیانگر آن است که روز‌به‌روز وضعیت آزادی بیان در افغانستان وخیم‌تر می‌شود، حکومت فعلی اجازۀ درست کار و فعالیت را برای خبرنگاران و رسانه‌ها نمی‌دهد.”
این در حالیست که بیه لی یی، مسئول بخش آسیایی کمیتۀ حفاظت از خبرنگاران (سی پی جی) از حکومت طالبان خواسته تا شرایطی را فراهم کند که خبرنگاران بتوانند آزادانه از چگونگی وضعیت در افغانستان گزارش بدهند. بانو لی یی در یک گفت‌وگو ویژه با صدای امریکا که به روز شنبه نشر شده، همچنان گفته که طالبان باید بازداشت خبرنگاران را فوراً متوقف کنند و برای خبرنگاران خارجی نیز اجازه دهند تا از داخل افغانستان گزارش‌دهی کنند.
او در ادامه گفته که پس از حاکمیت طالبان در افغانستان در آگست ۲۰۲۱، خبرنگاران با مشکلات زیادی روبه‌رو اند. او از این میان به وضع محدودیت‌ها بر رسانه‌ها، بازداشت، خشونت و لت و کوب خبرنگاران اشاره کرده است. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان به پرسش‌ها در بارۀ این ادعاها پاسخ نداد، اما او پیش از این بارها گفته که آنان متعهد به رعایت آزادی بیان در چوکات شریعت اسلام در افغانستان اند و برخی از خبرنگارانی که بازداشت شده اند، اتهام‌هایشان جدا از وظایف خبرنگاری‌شان بوده است.
مسئول بخش آسیایی کمیتۀ حفاظت از خبرنگاران (سی پی جی) همچنان از کشورها خواسته تا زمینۀ انتقال خبرنگاران افغان را که در کشورهای همسایه در بی‌سرنوشتی بسر می‌برند، فراهم سازند. این در حالیست که رضا پارسا، خبرنگار افغان که در پاکستان بسر می‌برد، می‌گوید، با مشکلات زیادی در این کشور روبه‌رو است:”ویزۀ اکثرخبرنگاران به پایان رسیده و هر لحظه امکان دارد که آنان توسط پولیس پاکستان دستگیر و به افغانستان دیپورت شوند، در کنار آن ما مشکلات اقتصادی داریم در پاکستان امکانات کار کم است و نهادهای “حامی خبرنگاران” دیگر کمک نمی‌کنند، مسئلۀ دیگر آیندۀ فرزندان من است که نمی‌توانند در پاکستان تحصیل کنند.”
محمد جان تمکین، یکی از خبرنگاران افغان و مسئول کمیته فرهنگی انجمن بین‌المللی خبرنگاران پاک‌افغان در پاکستان به رادیو آزادی گفت، بیش از ۲۰۰ خبرنگار افغان در حال حاضر در پاکستان منتظر رفتن به کشورهای مقصد پناهندگی‌شان هستند: “اینجا هم وضعیت بحرانی است، از لحاظ امنیتی مصونیت جانی وجود ندارد و خبرنگاران بی‌سرنوشت هستند، هیچ روزنۀ امیدی برای رسیدگی به کیس‌هایشان وجود ندارد و این مسایل یک کشمکش ذهنی را برای صنف خبرنگاران افغان در پاکستان به وجود آورده است.”
نزدیک به یک ماه قبل سازمان عفو بین‌الملل نیز گفت که از آگست ۲۰۲۱ به این سو آزادی بیان در افغانستان مورد تهدید قرار گرفته، خبرنگاران در افغانستان بازداشت، شکنجه و تهدید و حتی به دلیل گفتن حقایق کشته می‌شوند.موردهایی که سخنگویان طالبان همواره آن‌ها را رد کردند، اما نگرانی و شکایت خبرنگاران و نهادهای حامی خبرنگاران در این باره همچنان پابرجاست. در حال حاضر مرتضی بهبودی، خبرنگار فرانسوی افغانی‌الاصل در بند طالبان است و تا هنوز تلاش‌ها برای رهایی او بی‌نتیجه بوده است.
(رادیو آزادی /۲۹ می ۲۰۲۳)
