اسلام گرایان سوری با ریشه آسیای میانه، که پیش تر در تحولات جنگی سوریه نقش ایفا کرده بودند، اکنون در افغانستان شناسایی شده اند. این تحرک جدید زنگ خطر را برای طالبان، جمهوری‌های آسیای میانه و نهادهای امنیتی هند به صدا درآورده است. این گروه ها در ولایت های بدخشان، بغلان و هرات حضور دارند و نه تنها امنیت محلی را تهدید می‌کنند بلکه ممکن است موجب بی‌ثباتی در تاجیکستان، ازبکستان و منافع هند در منطقه شوند.
درحالی‌که قرقیزستان مرز مستقیمی با افغانستان ندارد، این کشور نیز از رشد افراط گرایی ابراز نگرانی کرده و از آغاز سال جاری تاکنون دو تلاش برای کودتا را با پیوندهای خارجی خنثی کرده است. از سوی دیگر، داعش تهدیدی جدی برای تاجیکستان به‌حساب می آید، به‌طوری که این گروه اخیراً ویدیویی علیه حکومت دوشنبه منتشر کرده است. در همین راستا، روسیه با متحد خود، تاجیکستان، یک رزمایش ضدتروریستی برگزار کرده و طالبان را از فهرست گروه‌های تروریستی خود خارج کرده تا در منطقه موسوم به «افغانستان – پاکستان» از حمایت آنان برخوردار شود.
داعش تلاش می کند تا حضور خود را در افغانستان و پاکستان تثبیت کند و اهدافش شامل حمله به رژیم‌های سکولار آسیای میانه و حتی طالبان می شود. گزارش هایی تأیید نشده نیز حاکی از آن اند که نیروهای داعش در بلوچستان پاکستان تحت حمایت ارتش این کشور آموزش می‌بینند.
همچنین، حزب التحریر که اکنون در ساختار حکومتی بنگلادش فعال است، در قرقیزستان نیز نفوذ کرده است. هند نیز تحولات در مرزهای افغانستان با ازبکستان و تاجیکستان را از نزدیک زیر نظر دارد، چراکه بیم آن می رود که با تغییر قدرت در سوریه و به قدرت رسیدن اسلام‌گرایان تندرو، جنبش اسلامی ازبکستان (IMU) دوباره فعال شود.
ازبکستان، مانند تاجیکستان، از افزایش نفوذ اسلام‌گرایان افراطی که با تندروهای سوریه در ارتباط بوده و اکنون از خاک افغانستان فعالیت می کنند، نگران است. هدف این گروه‌ها سرنگونی رژیم های سکولار آسیای میانه عنوان شده است.
موفقیت های اخیر تندروها در سوریه، الهام‌بخش گروه های افراطی در آسیای میانه شده است، به‌ویژه در میان اسلام‌گرایان در ازبکستان و تاجیکستان. طبق گزارش‌ها، «سیف‌الدین تاجی بایف»، تبعه تاجیکستان، به‌عنوان «مقام نظامی» به ارتش اسلام گرای سوریه پیوسته و احتمال می رود به چهره محوری فعالیت های تروریستی در کشورهای آسیای میانه که با افغانستان مرز دارند، تبدیل شود.
گزارش پیشین حاکی از آن بود که تاجی بایف به عنوان رئیس عملیات وزارت دفاع دولت جدید سوریه منصوب شده و این انتصاب از سوی افراط گرایانی از تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان و افغانستان با استقبال روبه‌رو شده است.
این روند موجب نگرانی عمیق کشورهای منطقه، به‌ویژه هند، شده که از گسترش موج افراط گرایی و پیوند آن با تحولات ژئوپولیتیکی جدید در منطقه بیم دارد.
مطالبی از نشریه ایکانومیک تایمز
