کمبود آب آشامیدنی در بخش‌هایی از کابل، به یکی از بحران‌های عمیق و نگران‌کننده در این شهر پرجمعیت افغانستان تبدیل شده است. ساکنان شهرک ریگ‌ریشن در غرب کابل می‌گویند که هر روز ساعت‌ها در صف می‌ایستند تا ۲۰ لیتر آب آشامیدنی را از یک شرکت خصوصی به بهای ۱۰ افغانی خریداری کنند.
مشکل کمبود آب آشامیدنی در شهر کابل و بسیاری از شهرهای افغانستان، سراسری است، اما در برخی نواحی شهر کابل به‌ویژه در ناحیه ۱۳، این مشکل در حال تشدید شدن است. ساکنان منطقه ریگ‌ریشن در ناحیه ۱۳ شهر کابل می‌گویند که از حدود شش ماه پیش، چاه‌های آب در این ناحیه خشکیده‌اند و تلاش برای احیای چاه‌ها نتیجه‌ای نداده است.
روح‌الله احمدی، یکی از ساکنان منطقه ریگ‌ریشن در شهر کابل، به ایندپندنت گفت پس از خشکیدن چاه‌های آب آشامیدنی در این منطقه، شماری از شرکت‌های خصوصی با حفر چاه‌های عمیق‌تر و همچنین انتقال آب از دیگر مناطق، به فروش آب اقدام کردند و به خانه‌های مردم لوله کشیدند، اما پس از چندی چاه‌های عیمق نیز خشکیدند و اکنون تنها گزینه، انتقال آب از دیگر مناطق به ناحیه ۱۳ است.
روح‌الله افزود: «هر روز شش ساعت در صف می‌ایستیم تا نوبت خرید آب برسد. هر دبه ۱۰ لیتری آب را پنج افغانی و هر دبه ۲۰ لیتری را ۱۰ افغانی خریداری می‌کنیم.»
به گفته روح‌الله، کمبود آب آشامیدنی باعث شده است حدود سه هزار خانواده در منطقه ریگ‌ریشن، به خرید آب آشامیدنی از شرکت‌های خصوصی اقدام کنند. اعضای این خانواده‌ها هر روز با دبه‌های زردرنگ پلاستیکی در صف‌های طولانی می‌ایستند تا نوبت خرید آب به آنان برسد. برخی روزها آب شرکت‌های خصوصی به همه مشتریان نمی‌رسد و مردم ساعت‌ها منتظر می‌مانند تا تانکرهای جدید آب برسند.
فقر و بیکاری گسترده در افغانستان حتی توان خرید آب را از برخی از خانواده‌ها گرفته است. منطقه ریگ‌ریشن در ناحیه ۱۳، از مناطق فقیرنشین کابل است که در غرب این شهر قرار دارد. این منطقه منابع آبی خود را از دست داده است و در سال‌های گذشته مردم به‌صورت بی‌رویه به حفر چاه‌های عمیق روی آورده‌اند.
در همین حال، ساکنان دیگر مناطق کابل ازجمله کارته سوم و چهارم نیز از خشک شدن پی‌درپی چاه‌ها ابراز نگرانی می‌کنند.
عظیم‌الله، مالک یک ساختمان رهایشی در سرکاریز در ناحیه سوم کابل می‌گوید که چاه آبی که حدود چهار سال پیش برای استفاده ساکنان ساختمان رهایشی حفر کرده بود، یک ماه قبل خشکیده و چاه جدید را با هزینه ۸۵۰ هزار افغانی (معادل۱۰ هزار دالر) حفر کرده است. در افغانستان نظارتی روی حفر چاه‌های عمیق وجود ندارد و به باور کارشناسان، یکی از عواملی که باعث شد کمبود آب آشامیدنی در شهرهای تشدید شود همین مسئله است.
دولت پیشین افغانستان در سال ۲۰۲۰ اعلام کرد که در کابل حدود پنج میلیون و ۲۰۰ هزار نفر زندگی می‌کنند و به‌دلیل نبود رودخانه و چشمه، منابع تامین آب ساکنان کابل، چاه‌هایی‌اند که در خانه‌ها حفر شده‌اند.
«حفر چاه تا هزار متر در عمیق زمین»
شرکتی به نام «خدمات انجنیری و حفر چاه عمیق جیولند» که در سال ۲۰۰۹ فعالیت خود را در کابل آغاز کرد، در رسانه‌های اجتماعی اعلام کرده است که می‌تواند چاه‌هایی با عمق هزار متر حفر کند. در صفحه رسمی این شرکت در فیس‌بوک نوشته شده است که مهندسان این شرکت از سال ۲۰۰۹ در حفر چاه‌های عمیق در کابل تجربه دارند و تاکنون صدها چاه عمیق در کابل حفر کرده‌اند.
تصاویری که این شرکت به اشتراک گذاشته است نشان می‌دهد که تجهیزات فنی پیشرفته از ترکیه وارد کرده است و در خانه‌های شخصی، باغ‌ها، شهرک‌ها، زمین‌های زراعتی و اداره‌های دولتی چاه حفر می‌کند.
با تشدید کمبود آب آشامیدنی در سال‌های اخیر، ده‌ها شرکت حفر چاه در کابل و شهرهای بزرگ افغانستان ایجاد شده است. این شرکت‌ها با تبلیغات در فضای مجازی ازجمله در فیس‌بوک، مشتری جذب می‌کنند و بیشتر موارد موردنیاز ازجمله ابزارهای فنی را از ترکیه وارد می‌کنند.
نبود نظارت بر چگونگی حفر چاه‌های عمیق باعث شده است تا مردم به‌صورت بی‌رویه از ذخیره آب‌های زیرزمینی کابل استفاده کنند و به همین دلیل در برخی مناطق که تراکم جمعیت بیشتر است و چاه‌های بیشتری حفر شده، منابع آبی خشکیده است.
اداره ملی تنظیم امور آب افغانستان در سال ۲۰۲۱ و در زمان حاکمیت دولت جمهوری گفته بود که سطح آب‌های زیرزمینی در چندین منطقه از شهر کابل از ۱۲ تا ۲۵ متر پایین رفته است. مناطق ریگ‌ریشن، خیرخانه، بگرامی و کارته نو ازجمله مناطقی محسوب می‌شوند که بیشترین چاه‌های آب در این مناطق خشکیده‌اند.
دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد (OCHA) اواخر اردیبهشت در گزارشی نوشت که میزان افرادی که در افغانستان به آب آشامیدنی بهداشتی دسترسی ندارند، از ۴۸ درصد در سال ۲۰۲۲، به ۶۰ درصد در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است. این سازمان اعلام کرد که دست‌کم به ۴۸۰ میلیون دالر بودجه نیاز است تا برای افراد نیازمند در افغانستان در سال ۲۰۲۳، آب آشامیدنی بهداشتی مهیا شود.
دولت پیشین افغانستان بارها اعلام کرده بود که با انتقال آب از رودخانه پنجشیر و سد قرغه به شهر کابل، تا حدی کمبود آب آشامیدنی را در این شهر حل می‌کند، اما با فروپاشی دولت و تسلط طالبان، این پروژه‌ها متوقف شده‌اند.
