در ۲۱ جنوری، ایالات متحده با طالبان توافق تبادل زندانیانی را انجام داد که در آن دو شهروند آمریکایی در مقابل یکی از اعضای طالبان که در سال ۲۰۰۸ به اتهام تروریسم و قاچاق مواد مخدر محکوم شده بود، مبادله شدند. رایان کربت و ویلیام مک‌کنتی، شهروندان آمریکایی، در ازای خان محمد که در زندان فدرال در کالیفرنیا حبس ابد خود را می‌گذراند، آزاد شدند.
گزارش شده است که این توافق تبادل زندانیان پس از دو سال مذاکره نهایی شد. در جریان این مذاکرات، طالبان پیشنهادات متعددی را که شامل آزادی شهروندان آمریکایی جورج گلزمن و محمود حبیبی در ازای آزادی محمد رحیم، یکی از معدود زندانیان افغان باقی‌مانده در گوانتانامو نیز بود، رد کرد. با این حال، دو طرف توافق کردند که این معامله را انجام دهند.
این توافق توسط دولت پیشین بایدن و با میانجی‌گری قطر انجام شد. قطر میزبان چندین دور مذاکره بین طالبان و واشنگتن بود و همچنین برای انتقال شهروندان آمریکایی از افغانستان کمک‌های لجستیکی ارائه داد. به همین ترتیب، خان محمد توسط مقامات آمریکایی از ایالات متحده به دوحه منتقل شد.
وزارت امور خارجه طالبان در بیانیه‌ای اعلام کرد که تبادل زندانیان پس از «مذاکرات گسترده و سازنده بین امارت اسلامی افغانستان و ایالات متحده آمریکا» انجام شده است. این وزارتخانه افزود: «امارت اسلامی افغانستان این تبادل را به‌عنوان نمونه‌ای خوب از حل مسائل از طریق گفتگو می‌داند و به‌ویژه از دولت برادر قطر به‌خاطر نقش مؤثرش در این زمینه تشکر می‌کند.»
حاکمان فعلی افغانستان همچنین این تبادل را فرصتی برای توسعه روابط با ایالات متحده می‌بینند. در این راستا، وزارت امور خارجه طالبان اعلام کرد: «امارت اسلامی گام‌های مثبت ایالات متحده را که به عادی‌سازی و گسترش روابط بین دو کشور کمک می‌کند، به‌طور مثبت ارزیابی می‌کند.» با این حال، هیچ نشانه قطعی از بهبود روابط بین دو طرف وجود ندارد.
توجه به زمان‌بندی این توافق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. دولت بایدن این توافق را در پایان دوره خود درست قبل از انتقال قدرت به دونالد ترامپ به نتیجه رساند. شایان ذکر است که اولین دولت ترامپ توافقنامه دوحه با طالبان را در کابل امضا کرد که در نهایت پس از ۲۰ سال جنگ در افغانستان، طالبان را به قدرت بازگرداند. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی دوره ریاست‌جمهوری بایدن، این طرح را با مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، در میان گذاشت. به گفته یک مقام ناشناس دولت بایدن، «دولت ترامپ با این توافق موافق بود. آنها این را تأیید کردند و مخالفتی نکردند.»
در مقابل، یک مقام ناشناس دولت ترامپ به شبکه سی‌ان‌ان گفت: «در حالی که ما این توافقی را که دولت بایدن در پایان انجام داد، انجام نمی‌دادیم، اما همیشه خوشحالیم که دو آمریکایی به خانه بازگشته‌اند.»
با وجود مخالفت دولت ترامپ با تأیید این توافق، به نظر می‌رسد دولت جدید ایالات متحده تلاش می‌کند توافق‌های بیشتری از این دست انجام دهد. برایان هیوز، سخنگوی جدید شورای امنیت ملی، گفت: «دولت ترامپ همچنان خواستار آزادی همه آمریکایی‌هایی است که توسط طالبان نگهداری می‌شوند، به‌ویژه با توجه به میلیاردها دالری که آنها در سال‌های اخیر از کمک‌های آمریکا دریافت کرده‌اند.»
طالبان نه‌تنها به‌خاطر این توافق که یکی از اعضای خود را آزاد کرده‌اند، خوشحال هستند، بلکه به‌خاطر دولت جدید در واشنگتن که معتقدند بیشتر مایل به همکاری با دولت طالبان خواهد بود نیز احساس رضایت می‌کنند. عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه طالبان، اندکی پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری در ماه نوامبر اعلام کرد که دولت وی در کابل امیدوار است که دولت ترامپ «گام‌های واقع‌بینانه‌ای برای پیشرفت ملموس در روابط بین دو کشور بردارد و هر دو ملت بتوانند فصل جدیدی از روابط را باز کنند.»
به نظر می‌رسد دولت ترامپ بیشتر به‌طور مستقیم با طالبان در افغانستان تعامل خواهد کرد. یک روز قبل از مراسم تحلیف وی، ترامپ اعلام کرد که واشنگتن کمک‌های بشردوستانه خود به افغانستان را قطع خواهد کرد اگر طالبان تجهیزات نظامی مصادره‌شده آمریکا را بازنگرداند. ترامپ گفت: «آنها (دولت بایدن) میلیاردها دالر به طالبان و بخش بزرگی از تجهیزات نظامی ما را به دشمن دادند.»
با توجه به جاه‌طلبی‌های دولت ترامپ برای آزادی بیشتر شهروندان آمریکایی از بازداشتگاه های طالبان و بازپس‌گیری تجهیزات نظامی آمریکا، این موضوع نشان‌دهنده گفتگوهای بیشتری بین ایالات متحده و طالبان خواهد بود. با این حال، اظهارات ترامپ تاکنون به مسائل اساسی که مانع از تعامل طالبان و ایالات متحده در دوران بایدن بود، مانند حقوق زنان و نبود حکمرانی فراگیر، نپرداخته است.
نوشته ای از نشریه دیپلمات
