در تاریخ ۱۹ آپریل ۲۰۲۵، اسحاق دار، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه پاکستان، برای سفری یک‌روزه وارد کابل شد. این سفر که اولین دیدار سطح بالای یک مقام پاکستانی از افغانستان از فبروری ۲۰۲۳ تاکنون به‌شمار می‌رود، نشانه‌ای از تمایل دو کشور برای احیای روابط دیپلماتیک پس از یک سال تنش است.
پیش از این سفر، مقامات ارشد نظامی و اطلاعاتی دو کشور نیز در کابل دیدار کرده بودند؛ رویدادی که بیانگر آغاز روندی جدید برای گفتگو و تعامل محسوب می‌شود. روابط پاکستان و افغانستان طی ماه‌های اخیر به‌شدت دچار تنش شده بود. از جمله عوامل این تنش‌ها می‌توان به درگیری‌های مرزی، اخراج گسترده مهاجران افغان از پاکستان، و بسته‌شدن مکرر گذرگاه‌های تجاری اشاره کرد.
محورهای گفتگو: امنیت در برابر تجارت
در دیدار اسحاق دار با امیرخان متقی، وزیر خارجه دولت طالبان، موضوعاتی چون امنیت، تجارت، ترانزیت، پروژه‌های مشترک و وضعیت مهاجران افغان در پاکستان مطرح شد. هرچند وزارت خارجه افغانستان در بیانیه خود اشاره‌ای به مسائل امنیتی نکرد و تمرکز را بر همکاری‌های اقتصادی و مهاجران گذاشت، اما طرف پاکستانی به‌طور مشخص از نگرانی‌های امنیتی به‌ویژه درباره فعالیت تحریک طالبان پاکستان (TTP) سخن گفت.
دار در نشست خبری تأکید کرد که دو کشور باید مانع استفاده از خاک خود علیه دیگری شوند و افزود: «نه ما اجازه می‌دهیم از خاک‌مان برای فعالیت‌های غیرقانونی علیه افغانستان استفاده شود، نه شما باید اجازه دهید خاک‌تان علیه ما به‌کار رود.»
نگرانی های امنیتی پاکستان
از زمان تسلط طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، حملات خشونت‌بار در ایالت‌های خیبر پختونخوا و بلوچستان پاکستان افزایش یافته است. اسلام‌آباد، طالبان را متهم به پناه‌دادن به گروه تی تی پی می کند؛ گروهی که هرچند از لحاظ ایدئولوژیک با طالبان افغانستان هم راستا است، اما به‌طور مستقل عمل می‌کند. طالبان این اتهامات را رد کرده است.
بر اساس آمار «مؤسسه مطالعات صلح پاکستان»، در سال ۲۰۲۴ بیش از ۵۲۱ حمله در پاکستان رخ داد که نسبت به سال پیش، ۷۰ درصد افزایش داشته و منجر به کشته‌شدن ۸۵۲ نفر، از جمله ۳۵۸ نیروی امنیتی، شده است.
بحران مهاجران و فشار سیاسی
پاکستان از نوامبر ۲۰۲۳ سیاست اخراج اجباری مهاجران افغان را آغاز کرده که تاکنون حدود یک میلیون نفر را شامل شده است. طالبان و نهادهای حقوق بشری جهانی این سیاست را غیراخلاقی دانسته و خواستار توقف آن شده‌اند. در دیدار کابل نیز متقی بر لزوم برخورد انسانی با مهاجران افغان و احترام به حقوق آنان تأکید کرد.
آغاز دوباره یا ابتدای مسیر؟
کارشناسانی چون افتخار فردوس، بنیان‌گذار پلتفرم «خراسان دایری»، این سفر را نشانه‌ای مهم از تمایل دو طرف برای ذوب یخ روابط می‌دانند. او معتقد است گفت‌وگوهای پشت‌پرده پیش از این سفر در جریان بوده و اکنون تلاش‌ها به‌صورت علنی پیگیری می‌شود.
امین خان، مدیر مرکز مطالعات افغانستان در مؤسسه ISSI در اسلام‌آباد، نیز تأکید می‌کند که پاکستان خواهان رفع تهدیدات امنیتی و طالبان به‌دنبال توسعه تجارت است. او خاطرنشان می سازد که ایجاد روابط باثبات مستلزم درک متقابل و رویکرد جامع دو طرف است.
با وجود اختلافات جدی، به‌نظر می رسد این سفر نخست‌وزیر معاون پاکستان بتواند آغازی باشد برای بازسازی روابط آسیب‌دیده میان دو کشور همسایه. اما تداوم این روند نیازمند حفظ گفت‌وگو، مدیریت اختلافات و توجه همزمان به ابعاد امنیتی، اقتصادی و انسانی روابط دوجانبه است.
مطلبی از الجزیره
