پروژه راه آهن مشترک بین ازبکستان، افغانستان و پاکستان در حال پیشروی است که می تواند مسیرهای تجارت بین المللی را به روی کشورهای منطقه باز کند، اما با توجه به نقض مداوم حقوق بشر و معرفی قوانین شریعت، نسبت به همکاری با افغانستان تحت کنترل طالبان هشدار داده می شود.
ازبکستان، افغانستان و پاکستان پروژه ریلی را در فبروری 2021، قبل از تسلط طالبان، امضا کردند تا جمهوری‌های آسیای مرکزی شوروی سابق را از طریق کابل به آسیای جنوبی متصل کند.
این پروژه برای ازبکستان مهم است زیرا ارتباط بهتر با آسیای جنوبی و بازارهای بزرگ پاکستان و هند به جمهوری شوروی سابق کمک می کند تا از روسیه فاصله بگیرد.
اکمال کمالوف، معاون رئیس راه‌آهن ازبکستان، در جریان یک جلسه توجیهی در بروکسل در 3 نومبر گفت: “با توجه به تحولات کنونی در اوکراین، جاده ماوراء خزر به جنوب آسیا تقاضای زیادی دارد.”
بر اساس آخرین محاسبات، خط آهن پیشنهادی جدید 573 کیلومتر طول و 5.96 میلیارد دالر هزینه خواهد داشت و ترانزیت افغانستان را تا حدی تقویت می کند که شوکت میرضیایف، رئیس جمهور ازبکستان، این خط آهن را “پروژه قرن” نامیده است. این خط از ترمز در ازبکستان به مزارشریف افغانستان و کابل و سپس به پیشاور در پاکستان خواهد رفت.
نماینده ازبکستان در امور افغانستان، عصمت الله ایرگاشف، در این نشست عنوان کرد که “برای موفقیت اصلاحات سیاسی و اقتصادی در ازبکستان، باید صلح در منطقه برقرار شود، از این رو افغانستان در سیاست خارجی ازبکستان از اهمیت خاصی برخوردار است و این واقعیت که ازبکستان تلاش کرده است توجه جامعه جهانی را به وضعیت در این کشور معطوف کند.”
کمالوف خاطرنشان کرد که این پروژه حتی برای خود افغانستان بسیار حیاتی است.
او با اشاره به آنچه ایرگاشف وضعیت انسانی در افغانستان را پیچیده و رو به وخامت خواند، گفت: «بدون پروژه‌های عظیم در این مقیاس و بزرگی، بازسازی افغانستان با توجه به تخریب کامل اقتصاد افغانستان امکان‌پذیر نخواهد بود».
به گفته کمالوف، پروژه جدید راه آهن با ایجاد 5 میلیون شغل به مردم محلی کمک خواهد کرد و تقریباً 15 میلیون نفر در طول مسیر از آن بهره مند خواهند شد.
سفیر ازبکستان در امور افغانستان گفت: “افغانستان از نظر ذخایر طبیعی به ویژه در شمال کشور دارای پتانسیل عظیمی است.”
به گفته ایرگاشف، تاشکند به لطف تلاش های مداوم دیپلماسی ازبکستان در 20 سال گذشته که “بی طرفی مثبت” نامیده می شد، توانست با موفقیت پروژه راه آهن ترمز – پیشاور را پیش ببرد.
به گفته وی، گفتگو با طالبان برای کمک مؤثر به مردم افغانستان و جلب نظر میانه‌روترین افراد آنها ضروری است.
ایرگاشف گفت: “حساسیت های متعددی در درون طالبان وجود دارد و دولت ازبکستان موفق شد چندین افراد میانه رو را که مایل به همکاری با جامعه بین المللی هستند، با خود یکجا کند.”
افغانستان در حال حاضر از نظر حقوق بشر اقلیت ها، زنان و کودکان در میان پایین ترین رتبه ها در جهان قرار دارد. ایرگاشف تاکید کرد که این وضعیت بر ضرورت گفتگوی “انتقادی و عمل گرایانه” ازبکستان با رهبران این کشور تاکید دارد.
اما علیرغم وعده‌های طالبان مبنی بر حکومت معتدل‌تر پس از به دست گرفتن قدرت در سال 2021، این گروه مذهبی اجرای دقیق قوانین شریعت را اعمال کرده است.
