چین یکی از معدود کشورهایی است که متعهد به گسترش روابط خود با دولت سرپرست طالبان در افغانستان است، جایی که امیدوار است استفاده خود را از منابع طبیعی وسیع و در عین حال امنیت ژئوپلیتیکی خود را بهبود بخشد.
در اواسط سال 2021، چین از یک هیئت طالبان استقبال کرده و تمایل خود را برای به رسمیت شناختن دولت طالبان در حالی که ایالات متحده خروج برنامه ریزی شده خود را اعلام کرد، نشان داد. در اوایل جنوری 2023، یک شرکت چینی با امضای قرارداد 25 ساله برای استخراج نفت در افغانستان موافقت نمود. همچنین احتمال عقد قرارداد با یک شرکت دولتی چینی برای بهره برداری از معدن مس در این کشور وجود دارد.
جای تعجب نیست، از آنجایی که کشورهای غربی تقریباً تمام پیوندهای خود را با افغانستان قطع می کنند، چین مایل است حضور تجاری خود را در این کشور افزایش دهد. اگرچه پالیسی افغانستان به طور سنتی یک اولویت دیپلماتیک نبوده است، اما اکنون فرصت هایی را در پیش رو دارد.
علیرغم اینکه چین یکی از بزرگترین سرمایه گذاران خارجی افغانستان در گذشته و شریک استراتژیک آن بوده است، مشارکت چین در این کشور قبلاً در مقایسه با کشورهای دیگر مانند روسیه و ایالات متحده نسبتاً محدود بوده است.
مسلماً سیاست این کشور در قبال افغانستان ناشی از منافع اقتصادی داخلی و مسائل امنیتی بوده است. با این حال، در حدود یک دهه گذشته، چین سیاست خارجی قاطع تری را در پیش گرفته است. در عین حال، منافع تجاری نیز به افزایش مشارکت چین در افغانستان منجر گردید.
تعامل بیشتر با افغانستان به چین این امکان را می دهد که از چندین جهت سود ببرد. افغانستان یکی از کشورهایی است که غنی ترین منابع زیرزمینی را داراست، اما شرایط امنیتی آن توسعه این بخش را محدود کرده است. برخی برآوردها ارزش ذخایر معدنی دست نخورده افغانستان مانند مس، آهن و لیتیوم را 811.5 میلیارد پوند تعیین می کند. از نظر نفت خام 1.6 میلیارد بشکه است. در مورد گاز طبیعی، افغانستان دارای 16 تریلیون فوت مکعب است و به 500 میلیون بشکه مایعات گاز طبیعی دسترسی دارد.
با این حال، در گذشته، فعالیت های چینی در بخش معدنی افغانستان متوقف شده است. به عنوان مثال، در اواخر دهه 2010، نگرانی های امنیتی مانع از فعالیت شرکت های چینی برای بهره برداری از منابع معدنی این کشور شد.
دسترسی به منابع طبیعی افغانستان نه تنها انگیزه های اقتصادی برای چین فراهم می کند تا حضور تجاری خود را در این کشور افزایش دهد. همچنین این پتانسیل را دارد که به کاهش تقاضای رو به رشد آن برای انرژی کمک کند. افزایش مشارکت در افغانستان در اولویت چین برای امنیت انرژی کوتاه مدت قرار دارد. اما می تواند به یک عنصر استراتژیک اساسی برای نیازهای انرژی بلندمدت آن تبدیل شود.
امنیت داخلی شکننده افغانستان از دو جهت بر چین تأثیر گذاشته است. نخست، نگران بود که سال‌ها بی‌ثباتی در افغانستان به قلمرو خودمختار سین کیانگ چین سرایت کند، جایی که سابقه طولانی تنش‌های مذهبی و قومی با پکن وجود دارد.
دوم، بی‌ثباتی که از افغانستان نشأت می‌گیرد بر توسعه ابتکار کمربند و جاده چین (BRI) تأثیر منفی می‌گذارد، که در حال ایجاد مسیرهای تجاری با سایر نقاط جهان است، زیرا دو کریدور اساسی آن در مجاورت افغانستان قرار دارد.
حضور بیشتر در افغانستان به چین فرصتی برای تقویت قدرت و نفوذ منطقه ای خود می دهد. با انجام این کار، این کشور می تواند به ثبات افغانستان کمک کند. با این حال، تغییر در استراتژی برای افزایش ثبات اقتصادی افغانستان می تواند به کاهش آسیب پذیری های امنیتی خود چین کمک کند.
