پس از بازگشت طالبان در سال 2021، پکن به عنوان کشوری پیشگام در تلاش برای ادغام حاکمان جدید افغانستان در نظام بین المللی ظاهر شد و قصد داشت وضعیت قانونی آنها را تغییر دهد. نخست‌وزیر چین با پذیرش فرستاده جدید طالبان در پکن، بدون درنگ، نماینده حکومت سرپرست افانستان پذیرفت و این کشور را به اولین کشوری تبدیل کرد که این کار را انجام می‌دهد. این تعامل رسمی چین همراه با طالبان نشان دهنده تغییر وضعیت حقوقی کنونی حکومت طالبان است.
از زمان تصاحب کابل در سال 2021، رهبر این گروه در چند ماه اول، در شورای رهبری خود، بحث های بی شماری در مورد جلب حمایت کشورها در جهت به رسمیت شناختن بین المللی داشته است. در نخستین دوره حاکمیت، طالبان توانستند از سوی عربستان سعودی، پاکستان و امارات به رسمیت شناخته شوند. در آن سالهای گذشته، طالبان به دلیل اینکه گروهی جدید در افغانستان بودند شناسایی رسمی شدند، اما در سال 2021 تاکنون هیچ بازیگر بین المللی حاضر نیست تا این حکومت را به رسمیت بشناسد.
این در حالیست که کشورهای اروپایی و ابرقدرت های جهانی مانند ایالات متحده تحریم ها را بر طالبان اعمال کرده اند.
به گفته محققانی که از نزدیک تعامل و روابط طالبان با نمایندگان کشورها را زیر نظر دارند، عنوان کرده اند که بیشترین اختلافات در مورد محدودیت طالبان بر سر مسئله حقوق زنان عنوان شده است.
در شرایطی که پکن شرایط را مورد بررسی قرار می دهد، طالبان به دنبال حذف همه تحریم های اعمال شده بر آنها است که شامل دسترسی به دارایی هایی به ارزش حدود 7 میلیارد دالر از دارایی های بانک مرکزی افغانستان در بانک فدرال رزرو امریکا است. پکن در نخست روایتی را آغاز کرده است که طالبان را به عنوان تنها موجودیت مشروع دولتی، با کنترل مطلق بر تمام امور طور مشروع معرفی و غفلت از آنها را محکوم می کند. پکن برخلاف نگرانی‌های غربی، احتمالاً در سال 2024 و اوایل سال 2025 موضوع به اعطای مشروعیت به حکومت سرپرست را در همه مجامع منطقه‌ای و بین‌المللی مطرح خواهد کرد.
میزان ریسک بالاست!
بلال کریمی پس از انتصاب به عنوان سفیر، سه دور با نمایندگان شرکت دولتی MCC پکن در مورد معدن مس عینک گفتگو کرد. شرکت دولتی پکن MCC در سال 2008 حقوق حفاری را به دست آورده بود – این پروژه به دلیل افزایش ناامنی تا حدودی منحل شد.
اگر پکن تصمیم بگیرد که موضوع شناسایی رسمی طالبان را مطرح کند، به این معنا خواهد بود که ابتکارات بیشتر در زمینه توسعه زیرساخت های نرم خواهد بود. به گفته یک مقام ارشد طالبان، پکن حمایت صریح خود را از هدف طالبان برای به رسمیت شناختن ابراز کرده است و به طور بالقوه هم تهران و مسکو از این موضوع حمایت می کنند. در نظام چندقطبی، هنوز مشخص نیست که حمایت پکن چقدر قابل توجه خواهد بود، اما مشخص است که پکن در شرایط موجود چقدر به طالبان نیاز دارد. با این وجود، تلاش‌های آنها وضعیت آنها را به عنوان دولت موقت تغییر نمی‌دهد، اما ممکن است سرمایه‌گذاری‌ها را در پروژه‌های کوچک‌تر به‌عنوان کمک‌های مالی که روحیه طالبان را بالا نگه می‌دارد، افزایش دهد.
بسیاری از رهبران طالبان تلاش های پکن را صرفاً انسان دوستانه، صادقانه و به نفع مشارکت چین و افغانستان می دانند. این امر در مشارکت مقامات طالبان در برنامه ها و دوره های آموزشی تحت رهبری پکن منعکس شده است. گفته می‌شود دولت کنونی افغانستان قراردادهای متعددی با کشورهای مختلف دیگر از جمله هند دارد که می‌تواند بر تلاش‌های دهلی نو برای ارائه دوره‌های آموزشی مشابه تأثیر بگذارد.
با این حال، پکن با گسترش تعاملات خود در سال 2024 به طور بالقوه قصد دارد تمام هر گونه احتمالات جناح های اسلام گرای وابسته به جناح های طالبان یا متحدان آنها را محدود کند. این کشور به ویژه نگران رشد داعش است که اویغورها را به تعداد زیاد در داخل و اطراف مرزهای خود به خدمت گرفته است. فراتر از چشم انداز تامین امنیت ملی، به نظر می رسد بازی استراتژیک پکن خلاء ایجاد شده از غیبت اسلام آباد در جبهه شمال غربی را پر می کند. پکن قصد ندارد این نقطه از منطقه را بلاتکلیف قرار دهد و منتظر بماند تا اسلام آباد موقعیت خود را به ویژه پس از انتخابات جدید تثبیت کند.
با ایجاد اعتماد در رهبری طالبان، پکن ممکن است با گشایش درها برای مقابله با تروریسم و مکانیسم های اشتراک اطلاعات، حتی پیشنهاد برنامه های آموزشی دوجانبه برای افزایش تعامل، تصویر مثبتی از رشد جمعی و رفاه منطقه ای را طنین انداز کند. تهدید ناشی از جنبش اسلامی ترکستان شرقی پکن را مجبور کرده بود که از دولت پیشین افغانستان هم کمک بگیرد.
پکن همچنان از فرصت های جدید پیش آمده در بخش های معدن، تولید، کشاورزی بهره می برد. این کشور متعهد به کشف منابع معدنی مانند مس، لیتیوم و عناصر خاکی کمیاب است که برای صنایع خود ضروری می باشد. این امر مستلزم ایجاد اعتماد بیشتر در درون رهبری طالبان است.
به نظر می رسد پکن در توسعه سرمایه گذاری خود در سال 2024 جدی است، اما ممکن است از سرمایه گذاری در مقیاس بزرگ خودداری کند.
در سال 2024-25 چه انتظاری باید داشته باشیم؟
هدف طالبان گسترش تعاملات دیپلماتیک با تمام اقتصادهای بزرگ، به ویژه کشورهای همسایه است. با رفتار محتاطانه پکن، رهبری طالبان قصد دارد در تعامل چندجانبه بیشتر، به ویژه با کشورهای تحت نفوذ پکن، مشارکت کند.
پکن نه تنها در چشم انداز سیاسی افغانستان نفوذ بیشتری خواهد کرد، بلکه تا آغاز سال 2025 ممکن است نفوذ بیشتری در سیاست خارجی طالبان داشته باشد و سهم خود را در اقتصاد افغانستان تا اواخر سال 2025 افزایش دهد.
