موجودیت رهبر عالی طالبان در هاله ای از ابهام

برخی از تحلیلگران می گویند که او فوت شده است اما سخنگوی حکومت سرپرست ادعا می کند که او خوش ندارد و از عکس گرفتن امتناع می ورزد.

در 29 ماه پس از تصرف قدرت در افغانستان، ملا هیبت الله آخوندزاده، نه در ملاء عام عکسی گرفته است و نه یک سخنرانی ویدئویی زنده ایراد کرده است. در عوض، او از طریق بیانیه های رسانه ای مکتوب یا پیام های صوتی گاه به گاه با مردم ارتباط برقرار می کند.

ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان در مصاحبه ای با نیکی آسیا عنوان کرده است که جهان فقط از روی یک عکس که سال ها پیش وی برای اخذ تذکره گرفته بود می دانند که وی چه ظاهری دارد – خیلی قبل از اینکه او به رهبری منصوب شود.

مجاهد گفت که رهبر او بارها در بسیاری از مکان ها در ملاء عام ظاهر شده است اما از گرفتن عکس یا ریکارد فیلم پرهیز می کند. مجاهد گفت: «او مانند بسیاری از علمای دینی دیگر معتقد است که گرفتن عکس یا فیلم در اسلام حرام است. به همین دلیل است که او این کار را نمی‌کند.»

بر اساس خبرنامه از سوی طالبان، آخرین گزارش عمومی هیبت الله اشاره می کند که وی در نشست کابینه در 20 تا 21 ماه نومبر در شهر قندهار حضور داشته است.

اما برخی از مخالفان طالبان در داخل و خارج از کشور می گویند که هیبت الله فوت شده است و یک فرد دیگری به نام وی در محافل حضور پیدا می کند.

میرویس افغان، تحلیلگر افغان که در لندن مستقر می باشد، مدعی ی شود که از زمانی که طالبان کنترل را دوباره به دست گرفتند، بسیاری از مردم این مسئله در ذهنشان است که هیبت الله فوت شده است. وی در ادامه گفته است: «من از سال 2018 این دیدگاه را داشته ام. ملا هیبت الله واقعی کشته شده است و افرادی دیگر با چهره های نزدیک به وی، جایگزین او شده اند.»

در پروفایلی که در سال 2016 توسط طالبان با رسانه ها به اشتراک گذاشته شد، آمده است که هیبت الله در 18 اکتبر 1967 در ولسوالی پنجوایی قندهار به دنیا آمده است. حتی قبل از اینکه به مقام رهبری منصوب شود، وی به صدور فتواهایی علیه امریکا، شهرت داشته است.

به گفته منابع، هیبت الله بیش از دو دهه از زندگی خود را در پاکستان ابتدا به عنوان پناهنده و سپس به عنوان یک روحانی مذهبی و استاد در یک مدرسه دینی زندگی کرده است. مردم می گویند او در کچلاک، شهری در نزدیکی کویته، در ایالت بلوچستان پاکستان زندگی می کرد. میرویس افغان مدعی است که وی در انفجاری در سال 2018 در آنجا کشته شده است اما طالبان این ادعا را “پروپاگندی” بیش می نامند.

میرویس افغان همچنین مدعی شده است که: «صدای مرد فعلی که از او به عنوان ملا هیبت الله یاد می کنند، به طور قابل توجهی با صدای هیبت الله اصلی متفاوت است. طالبان پس از مرگ ملا عمر، اعلان فوتی وی را پیشین خود در سال 2013، بیش از دو سال به تعویق افتاد.»

اما سمیع یوسف زی، یکی دیگر از تحلیلگران و ژورنالیستان افغانستانی مدعی می شود که «صدای او تغییری نکرده است. در مورد موجودیت وی بحثی وجود ندارد. اقای یوسف زی به نیکی آسیا گفته است که هیبت الله زنده است و مردم هر روز با او ملاقات می کنند.»

سمیع می گوید که رهبران طالبان، وزرا و شهروندان افغان در دو سال گذشته با این رهبر دیدار کرده اند. ذبیح الله مجاهد گفت که رهبر او در خانه اجاره ای محقرانه ای در قندهار زندگی می کند.

یکی از علمای دینی به نیکی آسیا گفته است: «چند ماه پیش در قندهار با او ملاقات کردم و نیروهای امنیتی وی حتی قبل از جلسه، عینکم را به طور کامل بازرسی کردند. سایر افرادی که می گویند هیبت الله را ملاقات کرده اند، می گویند که او صندلی یا میز در دفتر خود ندارد و ترجیح می دهد روی زمین بنشیند.»

مجاهد سخنگوی طالبان ادعا می کند که: «امیرالمومنین» از ساعت 8 صبح کار خود را در دفتر شروع می کند و بارها تا ساعت 11 شب و حتی گاهی تا ساعت 2 صبح از دفتر خود خارج نمی شود فعالیت های اصلی روزانه او نظارت بر گزارش های وزارتخانه های مختلف امارت و ملاقات با مقامات یا افراد دیگر است.

هیبت لله آخوندزاده از تماشای تلویزیون خودداری می‌کند اما در حالی که افرادش تلویزیون، روزنامه‌ها و رسانه‌های اجتماعی را رصد می‌کنند، او به رادیو گوش می‌دهد تا در مورد آخرین تحولات آگاهی داشته باشد.

مجاهد گفت که رهبر خواهان این است که زندگی درویش گونه و یا قلندرگونه ای داشته باشد، وی بر این باور است که در قندهار در مقایسه با کابل راحت تر می تواند به این امر دست یابد. وی همچنین افزود که محل های تعیین شده برای رئیس دولت در کابل است و به علاقه وی نیست، به دلیل ترجیح می دهد در قندهار زندگی و کار کند.

هیبت الله علناً با هیچ رئیس دولتی یا هیئت بلندپایه هیچ کشوری ملاقات نکرده است. در ماه می 2023، شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر قطر از قندهار بازدید کرد و بسیاری از رسانه ها گزارش دادند که وی با هیبت الله گفتگو کرده است، اما سخنگوی طالبان گفت که او نمی تواند ملاقاتی را تایید کند.

یکی از منابع به نیکی آسیا گفت: «افراد فدایی زیادی (بمب‌گذار انتحاری) در حضور «امیرالمومنین» هستند و هر لحظه آماده اند هر گونه فداکاری لازم را برای امنیت وی انجام دهند.

از زمان تصرف افغانستان، طالبان زنان را از کار در بخش دولتی و تحصیل منع کرده است و بسیاری از فعالان حقوق می گویند ملا هیبت الله “ضد حقوق زن” است. رهبران طالبان در کابل به نیکی آسیا گفته اند که ممنوعیت تحصیل و کار زنان تنها تصمیم رهبر است و بیش از 90 درصد از مقامات طالبان آن را تایید نمی کنند.

اما سخنگوی طالبان یک بار به نقل از «امیرالمومنین» در شبکه اجتماعی ایکس گفت که او مراقب زنان افغان است. اقای مجاهد به نقل از رهبر طالبان گفت: “اگر ما ثروت می داشتیم، به تک تک مادران افغان معاش می دادم، زیرا آنها در خانه های خود کارهای بزرگی انجام می دهند”

(نیکی آسیا / 27 دسمبر 2023)