معتقدند که اسلام آباد بدون شک شایسته‌ی قدردانی است که در دستگیری محمد شریف‌الله، یکی از فرماندهان گروه تروریستی داعش شاخه خراسان (ISKP) که در بمب‌گذاری مرگبار آگست ۲۰۲۱ در فرودگاه کابل دست داشت، نقش ایفا کرده است. این حمله منجر به کشته شدن نزدیک به ۲۰۰ نفر، از جمله ۱۳ سرباز آمریکایی شد.
بر اساس پست شهباز شریف، نخست وزیر پاکستان در شبکه اجتماعی ایکس، این فرمانده رده بالای داعش خراسان «توسط نیروهای امنیتی پاکستان در یک عملیات موفق در منطقه مرزی پاکستان-افغانستان دستگیر شده است.» دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا نیز هنگام اعلام این خبر در سخنرانی خود در کنگره، از دولت پاکستان برای «کمک به دستگیری این هیولا» قدردانی کرد.
ادعای مبارزه با تروریسم در پاکستان تا چه حد معتبر است؟
شهباز شریف این اقدام را به‌عنوان اثبات نقش پاکستان در مبارزه با تروریسم جلوه داد و ادعا کرد که «پاکستان همواره نقش حیاتی در تلاش های ضدتروریستی ایفا کرده و اجازه نداده است که گروه های تروریستی در خاک این کشور پناه بگیرند.» اما آیا این ادعا با واقعیت همخوانی دارد؟
اگر دستگیری شریف الله یک موفقیت بزرگ برای پاکستان محسوب می‌شود، پس چرا اسلام‌آباد از تحویل دادن حافظ سعید، یکی از بنیان گذاران لشکر طیبه و مغز متفکر حملات بمبئی در سال ۲۰۰۸، که تحت تعقیب ایالات متحده است، سر باز می زند؟ این تناقضی آشکار در سیاست های پاکستان است که باعث تردید در صداقت اسلام‌آباد در مبارزه با تروریسم می‌شود.
شریف‌الله چگونه در خاک پاکستان پناه گرفته بود؟
سوال مهم دیگر این است که شریف‌الله چگونه و از کجا دستگیر شد؟ شهباز شریف در بیانیه خود تأکید کرد که او «یک شهروند افغان» است که در منطقه مرزی پاکستان – افغانستان بازداشت شده است. با این حال، مشخص نکرد که دقیقاً در کجا و چگونه این عملیات انجام شده است. این نشان می دهد که شریف الله در یک مخفیگاه امن در داخل خاک پاکستان پناه گرفته بود.
نکته ای که بر ابهامات می افزاید این است که مرز پاکستان – افغانستان یکی از مناطق به شدت تحت کنترل نظامی و امنیتی است. روابط متشنج اسلام‌آباد و کابل، حضور گروه های تروریستی نظیر تحریک طالبان پاکستان (TTP) و تدابیر امنیتی شدید در این منطقه، این سوال را ایجاد می کند که چگونه یک فرمانده رده بالای داعش خراسان توانسته بود بدون جلب توجه دستگاه استخباراتی پاکستان (ISI) در این کشور مخفی شود؟
این وضعیت یادآور ماجرای اسامه بن لادن است که در یک مجتمع مسکونی در شهر ایبت آباد پاکستان زندگی می کرد، اما اسلام آباد مدعی بود که هیچ اطلاعی از حضور او ندارد. آیا ممکن است که پاکستان آگاهانه چشم خود را بر حضور شریف‌الله بسته باشد، تا زمانی که تحت فشار سازمان سیا (CIA) مجبور به اقدام شود؟
بازی دوگانه پاکستان: استفاده از داعش علیه طالبان؟
پاکستان مدت ها تصور می کرد که طالبان پس از تسلط بر افغانستان، به دلیل حمایت های سال های گذشته اسلام‌آباد، وفادار به پاکستان خواهد ماند. اما این محاسبه اشتباه بود. طالبان نه تنها به درخواست های پاکستان برای مهار تحریک طالبان پاکستان (TTP) توجه نکرد، بلکه زندانیان این گروه را آزاد نمود.
در این شرایط، آیا سازمان استخباراتی پاکستان (ISI) داعش خراسان را به عنوان یک اهرم فشار علیه طالبان مورد حمایت قرار داده است؟ شواهدی در این مورد وجود دارد:
۱. در مارچ ۲۰۲۳، داکتر نسیم بلوچ، رئیس جنبش ملی بلوچستان (BNM) در یک نشست سازمان ملل متحد فاش کرد که اردوگاه‌های آموزشی داعش خراسان در بلوچستان تحت نظارت ارتش پاکستان فعال هستند.
۲. در آپریل ۲۰۲۳، مولوی امیرخان متقی، وزیر امور خارجه طالبان، بدون نام بردن از پاکستان، برخی کشورها را متهم کرد که به داعش خراسان پناه داده، آن‌ها را آموزش داده و تأمین مالی می‌کنند.
۳. در سپتامبر ۲۰۲۳، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، اعلام کرد که شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد «پس از سرکوب داعش خراسان در افغانستان، رهبران و اعضای باقی‌مانده آن‌ها با کمک برخی سازمان‌های استخباراتی به بلوچستان و خیبرپختونخوا منتقل شده‌اند.»
اهداف احتمالی پاکستان از این سیاست دوگانه:
– ایجاد فشار بر طالبان: با استفاده از داعش خراسان، پاکستان به طالبان نشان می دهد که در صورت نادیده گرفتن خواسته های اسلام‌آباد (مانند به‌رسمیت شناختن مرز دیورند)، می تواند افغانستان را بی ثبات کند.
جلب حمایت ایالات متحده: پاکستان با بزرگ نمایی تهدید داعش خراسان در داخل خاک خود، می خواهد خود را به عنوان یک شریک ضروری در مبارزه با تروریسم به آمریکا معرفی کرده و کمک های مالی و نظامی واشنگتن را جلب کند.
آیا جنگ پاکستان علیه تروریسم واقعی است؟
پاکستان سابقه طولانی در حمایت از گروه های تروریستی دارد، در حالی که هم زمان تلاش می کند خود را به‌عنوان یک قربانی تروریسم نشان دهد. در سال ۲۰۱۸، دونالد ترامپ در توییتی معروف نوشت که پاکستان «چیزی جز دروغ و فریب به آمریکا نداده و به تروریست هایی که ما به دنبالشان هستیم، پناه داده است.»
در سال ۲۰۲۳، سما پوجانی، نماینده هند در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، یادآور شد که پاکستان بیشترین تعداد گروه‌ها و افراد تحت تحریم شورای امنیت سازمان ملل را در خاک خود پناه داده است.
سوال مهم: اگر پاکستان واقعاً در مبارزه با تروریسم جدی است، پس چرا همچنان مهم ترین پناهگاه گروه های تروریستی در جهان باقی مانده است؟
نتیجه‌گیری:
دستگیری یک فرمانده داعش شاخه خراسان در خاک پاکستان، هرچند قابل تحسین است، اما نمی تواند ادعای اسلام آباد مبنی بر مبارزه جدی با تروریسم را ثابت کند. پاکستان سابقه طولانی در بازی دوگانه با گروه های تروریستی دارد و این دستگیری تنها زمانی انجام شد که واشنگتن اسلام‌آباد را تحت فشار گذاشت. تا زمانی که پاکستان به‌عنوان یک مأمن امن برای گروه های تروریستی شناخته شود، ادعاهای آن در مبارزه با تروریسم همچنان زیر سوال خواهد بود.
