با وجود اینکه ایالات متحده در دو سال گذشته بیش از ۱۰۰ هزار مهاجر افغان را در چارچوب برنامه اسکان مجدد، به این کشور انتقال داده است، اما تعدادی از افغان‌ها به‌صورت غیرقانونی وارد آمریکا شده‌اند. آنان با استفاده از ویزای بشردوستانه برزیل، به این کشور می‌روند و از آنجا سفر غیرقانونی و خطرناکی را برای رسیدن به ایالات متحده آمریکا آغاز می‌کنند.
این مهاجران غیرقانونی مانند آنانی که به‌صورت قانونی وارد آمریکا شده‌اند، با استقبال روبه‌رو نمی‌شوند. این افراد هیچ‌گونه حمایتی از دولت و سازمان‌های مهاجرتی دریافت نمی‌کنند و مهم‌تر از همه اینکه امید کمی برای قبولی درخواست پناهندگی‌شان وجود دارد.
یکی از این افراد سارا سادات است. او که اسم مستعارش را به مجله خبری تایم گفته است، سپتامبر سال گذشته با استفاده از ویزای بشردوستانه برزیل به این کشور رفت و پس از آن، با گذر از چندین کشور و قبول خطرات بسیار، بالاخره در آوریل توانست از گذرگاه خطرناک دارین بین پاناما و کلمبیا عبور کند و به آمریکا برسد. سارا که در شمال افغانستان و در زمان حکومت پیشین وکیل بوده است، می‌گوید من از ترس طالبان فرار کردم و تمام این خطرات را به جان خریدم تا بتوانم برای فرزندانم آینده بهتری بسازم.
او از خطر طالبان نجات یافته، اما این تازه آغاز مشکلات است. سارا و خانواده‌اش از هیچ تسهیلات دولتی یا حمایت سازمان‌های مهاجرتی برخوردار نیستند. او حتی نمی‌تواند کار پیدا کند، زیرا مجوز کار کردن ندارد. هزاران افغان دیگر مانند سارا در دو سال گذشته به این طریق وارد خاک آمریکا شده‌اند. به گزارش نیویورک تایمز و به گفته مقام‌های پاناما، تنها از آغاز سال ۲۰۲۲ حدود ۳۶۰۰ مهاجر افغان از گذرگاه دارین وارد آمریکا شده‌اند و روزانه صدها افغان دیگر نیز تلاش می‌کنند از این گذرگاه عبور کنند.
سازمان‌های مهاجرتی در آمریکا می‌گویند از زمستان گذشته روند ورود مهاجران افغان از مرز جنوبی آمریکا به این کشور افزایش پیدا کرده است. بیشتر این مهاجران در ایالت‌های کالیفرنیا، نیویورک، تگزاس و منطقه واشنگتن دی‌سی مستقر شده‌اند، ایالت‌هایی که افغان‌های بیشتری در آنجا زندگی می‌کنند. اما این مناطق برای افرادی که مجوز کار ندارند، مکان مناسبی نیست، زیرا سطح زندگی در این مناطق بالا است و هزینه زیادی می‌طلبد.
برخی افراد در سازمان‌های مهاجرتی از دولت آمریکا خواسته‌اند برای کسانی که از مرزهای جنوبی وارد آمریکا می‌شوند نیز زمینه دریافت ویزای مشروط و موقت بشردوستانه فراهم کند، همان ویزایی که در حال حاضر حدود ۷۵ هزار مهاجر افغان از آن استفاده می‌کنند.
شلا غفاری، وکیلی که حمایت‌های حقوقی از افغان‌ها را در سازمان غیردولتی «اول حقوق بشر» مدیریت می‌کند، از دولت ایالات متحده خواسته است تا به افغان‌هایی هم که از مرز جنوبی عبور کرده‌اند، ویزای مشروط بدهد. او می‌گوید این یک تغییر کوچک در سیاست مهاجرت آمریکا است که می‌تواند تاثیر زیادی بر زندگی افغان‌ها بگذارد.
افغان‌هایی که از مسیر مرز جنوبی وارد آمریکا شده‌اند، ابتدا باید درخواست پناهندگی بدهند. ارائه درخواست پناهندگی یک فرایند گیج‌کننده است که به‌دلیل چالش‌های یافتن مشاور حقوقی و اطمینان از ارائه پرونده در دادگاه مناسب به زبانی که ممکن است ناآشنا باشد، دشوارتر است. پس از ثبت درخواست پناهندگی، این افراد باید پنج ماه منتظر بمانند تا مجوز کار برایشان صادر شود.
افرادی که با ویزای مشروط بشردوستانه از طریق پروازهای روند تخلیه آمده‌اند، مجوز کار را بسیار سریع‌تر دریافت می‌کنند. آرش عزیززاده، یکی از اداره‌کنندگان انجمن «افغان‌ها به‌سوی فردایی بهتر» (Afghans for a Better Tomorrow)، می‌گوید وضعیت افغان‌هایی که از مرز جنوبی وارد آمریکا شده‌اند، در مقایسه با کسانی که ازمسیرهای رسمی آمده‌اند «بسیار متزلزل‌تر» است. عزیززاده می‌گوید برای ما بین کسی که از طریق یک مسیر رسمی می‌آید و یک پناهجوی افغان که از مرز جنوبی آمده است هیچ تفاوتی وجود ندارد، اما برای دولت تفاوت بسیار زیادی وجود دارد.
حتی اگر سازمان‌های اجتماعی که برای افغان‌ها تسهیلات فراهم می‌کنند، از این مهاجران حمایت کنند، مسئله مهم حمایت دولت است که زمینه استقرار، کمک‌های حمایتی و مهم‌تر از همه مجوز کار را برای این مهاجران فراهم می‌کند.
با این حال، محدودیت‌هایی که دولت آمریکا برای مهاجران غیرقانونی فراهم کرده است، مانع تلاش افغان‌ها برای رسیدن به آمریکا نمی‌شود. هم اکنون صدها تن آن‌سوی دیوار مرزی در کشور مکزیک در انتظار راهی برای ورود به خاک آمریکا به سر می‌برند و به نظر می‌رسد این روند همچنان ادامه داشته باشد.
