پناهندهگانی که بیش از چهار دهه است کولهبار مشقتها و بیخانمانیها را بر دوش میکشند و انواع شکنجهها و حقارتها را در پاکستان متحمل میشوند. مهاجران افغانستان در پاکستان هنوز هم با خطر بازداشت مواجهاند و هرازگاهی مورد آزارواذیت پولیس پاکستان قرار میگیرند. پولیس پاکستان بهتازهگی روند بازداشت و بررسی شهروندان خارجی بهویژه پناهندهگان افغانستان را از سر گرفته است. پولیس این کشور در اسلامآباد تایید کرده که ۱۵ شهروند افغانستان را بازداشت کرده، اما علت بازداشت این افراد را روشن نساخته است.
با این حال، شماری از پناهندهگانی که از سوی پولیس پاکستان بازداشت شدهاند، مدعیاند که با پرداخت پول از بند رها شده و پولیس با آنان رفتار «توهینآمیز» داشته است. با برگشت طالبان به قدرت، هزاران شهروند افغانستان مجبور به ترک کشور شدند. در حال حاضر حدود چهار میلیون شهروند کشور به پاکستان پناه بردهاند که هزاران تن آنان در برنامههای خروج کشورهای مقصد، منتظر دریافت ویزهاند.
احمدمدثر (نام مستعار) یکی از خبرنگاران تبعیدی افغانستان در پاکستان است که از سوی پولیس این کشور بازداشت شده بود. او در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید: «حوالی ساعت ۱۱:۰۰ شب بود که پولیسها در بلاک ما آمدند. تمام افغانهایی را که اینجا بودند، با یک رویه زشت با خود بردند. متعاقب آنها، پولیسها داخل خانهها آمدند، با خانمها برخورد زشت کردند و خانهها را تلاشی کردند. وقتی ما را به حوزه مربوطه پولیس بردند، آنجا هم برخورد بسیار زشت با ما داشتند. پاسپورتها و تمام اسنادی را که ما داشتیم، گرفتند و بعدش بازرسی کردند که در افغانستان ما مصروف چه کارهایی بودیم و آنجا چه کار میکردیم.»
از سوی دیگر، کسانی که در این گزارش صحبت کردهاند، به دلیل نگرانیهای امنیتی نمیخواهند نامهایشان فاش شود، اما علاوه میکنند که دولت پاکستان باید از آزارواذیت پناهجویانی که از ترس قتل، بازداشت و تحقیر و توهین توسط طالبان، افغانستان را رها کردهاند، دست بردارد. به گفته آنان، پولیس پاکستان رفتار طالبان را با کسانی که به دلیل مشکلات امنیتی کشور را ترک کردهاند، تکرار نکند و برمبنای ارزشهای حقوق بشری و کنوانسیونهای بینالمللی مهاجرت رفتار کند.
مریم بهروز (نام مستعار) از خبرنگارانی است که پس از بازگشت طالبان به قدرت به یکی از کشورهای اروپایی درخواست پناهندهگی داده است. او اکنون برای طی مراحل روند قانونی پناهندهگیاش در پاکستان به سر میبرد. خانم بهروز در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید: «بیش از یک سال شد که پولیس پاکستان هر روز به بهانههای مختلف از ما پول میگیرد. یک روز ویزه را بند میسازد، برای تمدید ما تا حال صدها دالر پرداختهایم. هر فامیل چندین نفر است، هر نفر که مکلف میشود حداقل برای تمدید ویزه ششماهه، بیشتر از ۱۰۰ دالر بپردازد. وضعیت پناهندهگی ما هم معلوم نیست، اما فشارها هر روز زیادتر میشود و هر حمله هراسافکنی که در این کشور صورت بگیرد، جزایش را پناهندهگان میپردازند.»
در همین حال، شماری از فعالان جامعه مدنی، خبرنگاران و فعالان حقوق بشر که برای طی مراحل درخواستهای پناهندهگیشان از افغانستان به پاکستان رفتهاند، میگویند که دولت پاکستان باید مطابق تعهدات خود در روند خروج مصون شهروندان متضرر افغانستان از این کشور عمل کند و از موجودیت مهاجران برای زیر فشار گرفتن طالبان یا سایر بازیگرانی که در قضیه افغانستان نقش دارند، سوءاستفاده نکند، بلکه بربنیاد اسناد بینالمللی حقوق بشری در این زمینه رفتار کند. آنان رفتار جمعهشب پولیس اسلامآباد را نکوهش میکنند و خواستار روشن شدن دلایل این بازداشتهای شبانه هستند.
اکثریت مهاجران کشور که در پاکستان به سر میبرند، همواره در کنار سایر مشکلات زندهگی، از آزارواذیت پولیس این کشور نیز شکایت دارند و میگویند که در بیشتر وقتها پولیس به بهانههای مختلف از آنان با زور پول میگیرد. این مهاجران، دفتر کمیسیاریای عالی پناهندهگان سازمان ملل متحد را در این کشور نیز متهم به کمکاری و بیتوجهی به وضعیت خود میکنند. اما این نمایندهگی سازمان ملل متحد در پاکستان گفته است که روند ثبت نام پناهندهگان در دفتر «شارپ» جریان دارد و کسانی که با مشکل مواجه میشوند، میتوانند به شماره خدمات این نمایندهگی غیررسمی ملل متحد تماس بگیرند.