با توجه به غیرقابل پیش بینی بودن و پیچیدگی های مسئله افغانستان، خروج از افغانستان یک چالش بزرگ برای جهان و منطقه است. دو سناریو ممکن است وجود داشته باشد.
اول بدترین حالت. حتی قبل از تسلط طالبان بر افغانستان، اقتصاد این کشور در آستانه سقوط بود. فقر و بیکاری در حال افزایش بود و یک سوم جمعیت با کمبود غذا مواجه بودند!
با ورود طالبان، ایالات متحده ذخایر خارجی ۹/۵ میلیارد دالری بانک مرکزی افغانستان را مسدود کرد. این بدان معناست که افغانستان که به شدت به کمک های خارجی وابسته است، پولی برای اداره امور دولت ندارد!
اگرچه مساعدت کنندگان بین المللی از جمله ایالات متحده در کنفرانس اخیر ژنو ۱/۲ میلیارد دالر متعهد به کمک بشردوستانه شده اند، اما بعید است که ایالات متحده به دولت طالبان دسترسی به ذخایر خارجی افغانستان را بدهد!
کمک های بشردوستانه از طریق سازمان ملل متحد توزیع می شود در حالی که هیچ کمک اقتصادی مستقیم به دولت افغانستان ارائه نمی شود. در این سناریو ممکن است یک فروپاشی اقتصادی رخ دهد!
در صورت سقوط اقتصادی، احتمال ناآرامی در افغانستان وجود دارد. افغانستان ممکن است مانند گذشته وارد جنگ داخلی شود و جهان به عنوان یک تماشاگر صرف معرفی شود!
ناآرامی ها در افغانستان به معنای خلاء امنیتی است. خلاء امنیتی به گروه های تروریستی مانند القاعده و داعش شاخه خراسان اجازه می دهد دوباره ظهور کرده و تهدیدی برای افغانستان و فراتر از آن باشند. به همین دلیل است که دبیرکل سازمان ملل متحد گفت که فروپاشی اقتصادی افغانستان هدیه ای برای تروریست ها خواهد بود!
بهترین سناریو این است که طالبان افغانستان به آرامی و به تدریج خواسته های بین المللی را برآورده کنند. آنها یک دولت فراگیر تشکیل دهند، حقوق لازم را به زنان بدهند و به سایر حقوق بشر احترام بگذارند!
طالبان با اقدامات خود ثابت می کنند که در مقایسه با دوره ی قبلی حکومت خود تغییر کرده اند. در نتیجه جامعه بین المللی دولت طالبان را به رسمیت می شناسد و در تلاش های بازسازی پس از جنگ به آن کمک می کند!
ایالات متحده دارایی های خارجی افغانستان را آزاد کرده و متعهد به کمک اقتصادی می شود. سایر کشورهای غربی نیز از این روش پیروی می کنند. بازیگران بین المللی و منطقه ای گرد هم می آیند و نتیجه می گیرند که صلح در افغانستان منافع همه را تامین می کند و برای اولین بار در ۴۰ سال گذشته، صلح و ثبات در افغانستان برقرار می شود!
اما تاریخ بهترین راهنما برای پیش بینی آینده است. و با در نظر گرفتن تاریخ افغانستان، متاسفانه چشم انداز صلح و ثبات طولانی مدت چندان روشن نیست!
اکسپرس تریبون
۲۰۲۱/۲۰/۹
