شورش گری های بلوچ ها در حال ظهور مجدد است و اهداف گسترده آن شامل پروژه های CPEC (کریدور اقتصادی چین – پاکستان) و اتباع چینی در پاکستان می شود. نهاد امنیتی پاکستان تحت فشار پکن قرار دارد تا قاطعانه به قتل سه شهروند چینی در محوطه دانشگاه کراچی در 26 آوریل پاسخ دهد.
بیبو پراساد روتاری محقق سیاسی در نشریه مایتریان در 5 می 2022 نوشت: “با این حال، نه یک عملیات نظامی پرشتاب، به عنوان بخشی از استراتژی نابودی و نه یک تاکتیک انحراف توجه در قالب راه حل مجازات برای شورش گری ها، نیازی به یافتن ندارد.”
درگیری مسلحانه بین مبارزان آزادی ناسیونالیست بلوچ و ارتش پاکستان از روزی که این محقق تفسیری بسیار عمیق در مورد سناریوی سیاسی-اجتماعی جامعه بلوچ نوشت، تشدید شدیدی را نشان داده است.
اخبار 12 جولای 2023 به نقل از عظیم کاکر، ولسوالی ژوب، گزارش داد که چهار سرباز و حداقل سه مرد مسلح در اثر حمله گروهی از شبه نظامیان مظنون به یک پایگاه ارتش پاکستان در منطقه ناآرام بلوچستان پاکستان کشته شدند، در حالی که یک زن که در تیراندازی متقابل گرفتار شده بود نیز جان خود را از دست داد.
گروهی متشکل از 20 مرد مسلح که لباس ارتش پاکستان را به تن داشتند، شبانه به پایگاه نظامی در منطقه ژوب شمالی بلوچستان حمله کردند.
یک گروه تروریستی جدید تحریک جهاد پاکستان (TJP) مسئولیت حمله تروریستی در ژوب را بر عهده گرفت. جنگجویان اعلام کردند که تا زمانی که قانون شریعت در کشور برقرار نشود، به حمله به نیروهای دولتی ادامه خواهند داد.
در 6 مارچ، یک بمب گذار انتحاری به خودرویی با افسران اجرای قانون در ایالت بلوچستان حمله کرد. 9 افسر پلیس کشته و 11 نفر دیگر زخمی شدند.
تحریک جهاد پاکستان اولین بار در 23 فبروری 2023 تشکیلات خود را اعلام کرد. در آن زمان آنها در ایالت بلوچستان عملیاتی را انجام دادند که بر اساس گزارش ها یک سرباز کشته و دیگری زخمی شد.
در ماه می، شش ستیزه جو و هفت سرباز در حمله دیگری توسط تحریک جهاد پاکستان به یک مجتمع نظامی در مسلم باغ، یکی دیگر از مناطق بلوچستان کشته شدند.
بلوچستان، بزرگ‌ترین اما با نفوس کم که با افغانستان و ایران هم مرز است، مرتباً مورد هدف شبه‌نظامیان اسلام‌گرا، گروه‌های فرقه‌گرا و جدایی‌طلبان ملی‌گرا قرار می‌گیرد. این ایالت از نظر منابع طبیعی مانند مس، طلا و گاز غنی است و با بی ثباتی و خشونت مواجه شده است.
تحریک جهاد پاکستان
برجسته‌ترین گروه شبه‌نظامی در منطقه، ارتش غیرقانونی آزادی‌بخش بلوچستان (BLA)، معمولاً مسئولیت حملات به نیروهای امنیتی پاکستان را بر عهده می‌گیرد. اما ظهور یک گروه جنگی جدید به نام تحریک جهاد پاکستان (TJP) یک بعد دیگری از مبارزات بلوچ برای استقلال می بخشد.
به گزارش موسسه تحقیقاتی مانی کنترول در گذشته نزدیک (2003-2007)، نیروهای مرزی، همراه با قطعه های منظم ارتش پاکستان، تعداد زیادی تسلیحات مدرن آمریکایی را برای مبارزه با طالبان افغانستانی دریافت کردند، که در عوض به طور بی شرمانه برای مهار شورش بلوچ ها هدایت شد.
نارضایتی بلوچ ها
شورش بلوچ ها مدت هاست که در این ایالت آتش گرفته است. در ابتدا، تحت سرپرستی بزرگان بلوچ، رهبران تحصیلکرده طبقه متوسط مانند الله نظر نارضایتی عمیق خود را از نگرش تبعیض آمیز نسبت به بلوچ ها ابراز کردند.
اگرچه ستیزه جویان بلوچ از هم جدا شده بودند، اما از ایجاد یک هدف مشترک با تحریک طالبان پاکستان (TTP) که متحدان غیرقابل اعتمادی به عنوان گروه های عمدتاً پشتون محسوب می شوند، اجتناب کرده بودند.
با این حال، در فبروری 2023، تحریک طالبان پاکستان، تحت رهبری ولی محسود، ساختار سازمانی جدیدی را متشکل از دو منطقه شمالی و جنوبی اعلام کرد. نه واحد اداری و عملیاتی (ولایات سایه) ایجاد شد که هفت واحد آن خیبر پختونخوا (KP) را پوشش می دهد، در حالی که یک واحد به صراحت برای بخش ژوب بلوچستان تحت تسلط پشتون ها در نظر گرفته شده بود.
در ماه جون، واحد دیگری در بلوچستان برای نواحی قلات و مکران ایجاد شد که اولین حمله ارضی سازمان یافته تحریک طالبان پاکستان در منطقه ای غیر پشتون بود. پیش از آن هم آنها به نیروی پلیس حمله می کردند، اما اکنون آنها نیروهای مرزی و پرسنل نظامی را نیز هدف قرار داده اند.
در ماه‌های اخیر، تحریک طالبان پاکستان با انتشار فیلم‌های تبلیغاتی به زبان بلوچی تلاش کرده است تا در میان بلوچ‌ها نفوذ کنند. در برخی از این ویدیوها، تحریک طالبان پاکستان با نشانه گرفتن حساسیت های بلوچ، در مورد افراد ناپدید شده صحبت می کند که اکثراً بلوچ های مناطق آشفته جنوب بلوچستان هستند.
تهدید تحریک طالبان پاکستان برای کریدور اقتصادی چین – پاکستان
به طور قابل توجهی، منطقه ژوب در شاهراه کویته – دره اسماعیل خان، بخشی از مسیر غربی کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC)، یک پروژه شاخص پکن است که هنوز به طور کامل توسعه نیافته است.
مسئولیت امنیت این کریدور بر عهده ارتش پاکستان است که دو لشکر پیاده نظام امنیتی ویژه را ایجاد کرده است – لشکر 34 پیاده نظام سبک (مقر در چیلاس برای گیلگیت-بالتستان و خیبر پختونخوا) و لشکر 44 پیاده (مستقر در گوادر برای بلوچستان، نیروها و زیرساخت های جدید آن را ایجاد کرده است).
بنابراین، هرگونه حمله موفقیت آمیز تحریک طالبان پاکستان به دارایی ها یا پرسنل چینی باعث شرمساری شدید ارتش پاکستان خواهد شد.
ژنرال عاصم منیر، فرمانده ارتش، در 13 جولای، هنگام عیادت از مجروحان پایگاه ژوب در شفاخانه نظامی کویته، نسبت به آزادی عمل که تحریک طالبان پاکستان در پناهگاه های امن خود در افغانستان از آن برخوردار بود، ابراز نگرانی کرد. خواجه آصف، وزیر دفاع، همچنین در 15 جولای طالبان افغانستان را به دلیل “بی توجهی به وظایف خود” و نقض “تعهدات آنها در دوحه” سرزنش کرد.
تاکنون هیچ مدرکی دال بر جدی گرفتن این هشدارها توسط دولت کابل برای تحت فشار قرار دادن تحریک طالبان پاکستان برای اصلاح راه خود وجود ندارد. پاکستان گفته بود که بر اساس توافق دوحه، طالبان متعهد شده اند که اجازه ندهند از خاک آنها علیه کشور ثالث استفاده شود. سخنگوی طالبان گفت که توافق دوحه بین طالبان و آمریکا بوده و بین طالبان و پاکستان نیست.
این در حالیست که پاکستان جنایات متعددی را در طول 7 دهه گذشته علیه بلوچ ها مرتکب شده اند که جوامع مختلف بین المللی و رهبران بلوچ این موضوع را تایید کرده اند.
نتیجه
مسئله بلوچستان را نمی توان با رسیدگی به نارضایتی های اجتماعی-اقتصادی مردم آن حل کرد – آن زمان گذشته است. نارضایتی های آنها همچنان پابرجاست، اما نیروهای سیاسی که مایل به مذاکره با آنها در چارچوب فدراسیون پاکستان هستند، به حاشیه رانده شده و مجبور شده اند موضع خود را سخت تر کنند.
به نظر می رسد تشکیلات نظامی پاکستان تصمیم گرفته است که ایده ناسیونالیسم بلوچ را حتی در بی ضررترین اشکال آن حذف کند.
شکست نیروهای امنیتی در پایان دادن به درگیری با بلوچ باید به اسلام آباد نشان دهد که تنوع قومی پاکستان باید به صورت سیاسی مدیریت شود، نه سرکوب با ابزارهای نظامی، در غیر این صورت تهدید بالقوه برای تمامیت ارضی پاکستان را به دنبال خواهد داشت.
تعداد زیادی از کشورها آماده هستند تا استقلال بلوچستان را به رسمیت بشناسند و حمایت قابل توجهی برای تداوم این دولت در حال ظهور ارائه دهند.
