اختلافات و تضادها میان دو همسایه در منطقه جنوب آسیا در حال تشدید است که اغلب منجر به درگیری و حتی درگیری در مرزها می شود. افغانستان تحت حاکمیت طالبان و پاکستان با وجود سابقه و همکاری مشترک بایکدیگر، اکنون نمی توانند زبان مشترکی بیابند و اختلافات خود را حل کنند.
ناظران خاطرنشان ساخته اند که این درگیری با دخالت و فشار احتمالی چین بر ارتش پاکستان همراه است. پکن خواستار افزایش تدابیر امنیتی در داخل خاک پاکستان برای پیشبرد پروژه های زیربنایی و اقتصادی خود است. در عین حال، حکومت افغانستان به دنبال اعمال فشار نظامی بر گروه های شبه نظامی ضد پاکستانی نیست.
طالبان نیز به نوبه خود ارتش پاکستان را به حمایت از افراط گرایان رادیکال بین المللی در خاک افغانستان متهم می کند. اوضاع به حدی وخیم است که برخی رسانه ها این سوال را مطرح کردند که آیا پاکستان در حال جنگ با طالبان افغانستانی است؟
دشوار است که بگوییم این درگیری به کجا خواهد رفت و کشیده خواهد شد، اما واضح است که موقعیت پاکستان در میان طالبان و مردم این کشور به شدت در حال تضعیف است. پیروزی طالبان که باید یک پیروزی برای پاکستان و تقویت موقعیت آن در منطقه می بود، به طور متناقضی مشکلات بزرگی را به همراه داشت و برعکس، آن را تضعیف کرده است.
اخیراً خواجه آصف وزیر دفاع به خبرگزاری بی بی سی عنوان کرده بود که پاکستان به عنوان بخشی از یک عملیات نظامی جدید با هدف مقابله با تروریسم به حملات خود علیه افغانستان ادامه می دهد، خواجه آصف گفته است که حملات هوایی ما گروه هایی را هدف قرار می دهد که پاکستان آنها را به هدف قرار دادن نیروهای امنیتی و غیرنظامیان متهم می کند. این درست است که ما در افغانستان عملیات انجام داده ایم و انجام آن ادامه خواهیم داد اما نمی توان آن را گرفت. آقای آصف می گوید: “اگر مورد حمله قرار گیریم، به آنجا حمله خواهیم کرد.” او همچنین نگرانی ها در مورد قانونی بودن این حملات را رد کرد و گفت که پاکستان طالبان را از حملات قریب الوقوع مطلع نمی کند. او گفت: این خبررسانی، عنصر غافلگیری را از بین می برد. چرا باید به آنها بگوییم، “آماده شوید، ما می آییم” پیش از این، ارتش پاکستان حملات مشابهی را در ماه مارچ علیه مناطق افغانستان انجام داده بود.
این درحالی بود که دولت افغانستان این حملات را نقض حاکمیت خود توصیف کرد. طالبان گفت که این بیانیه “غیر مسئولانه” است و به پاکستان هشدار داد که حملات فرامرزی “عواقبی” خواهد داشت. بسیاری از مقامات ارشد طالبان به کاهش اعتماد به ارتش و دیپلمات‌های پاکستانی اشاره دارند. یکی از نمایندگان طالبان چنین گفته است: “ما به پاکستانی ها اعتماد نداریم. آنها ما را دوست ندارند و به هر طریق ممکن تلاش می کنند تا افغانستان را تضعیف کنند. علاوه بر این، این ارتش و مشاوران پاکستانی هستند که به گروه‌های افراطی افراطی مختلف در خاک افغانستان کمک و حمایت می‌کنند.”
تنش ها میان پاکستان و افغانستان از زمانی که طالبان کنترل این کشور را در سال 2021 به دست گرفتند، افزایش یافته است. پیروزی طالبان در سال 2021 تا حد زیادی به لطف حمایت پاکستان ممکن شد. بلافاصله پس از سقوط کابل، رئیس آی اس آی از کابل دیدن نمود و در آنجا با رهبران طالبان دیدار کرد و موقعیت ممتاز اسلام آباد در افغانستان جدید بدون آمریکایی ها را تشریح ساخت. با این حال، طالبان از این موضوع خوشحال نشدند. پاکستان مدعی است که طالبان پاکستانی، پناهگاه هایی در افغانستان دارند. آقای آصف گفت: “افغانستان به رغم درخواست ما برای عدم استفاده از خاک افغانستان برای حمله به پاکستان، تمایلی به اقدام علیه تحریک طالبان پاکستان نداشته است.”
برخی ناظران خاطرنشان ساخته اند که وابستگی اسلام آباد به چین در حال افزایش است و پاکستانی ها را در موقعیت دشواری در جهان اسلام قرار می دهد. پاکستان اخیراً از تجدید عملیات نظامی به نام “عزم استحکام” با هدف جلوگیری از تشدید خشونت و حملات تروریستی خبر داده است و عمدتاً بر گروه هایی که در داخل پاکستان عمل می کنند تمرکز خواهد کرد. منتقدان، و حتی برخی منابع در داخل دولت، پیشنهاد کرده‌اند که عملیات جدید در پی فشار پکن، با نگرانی در مورد امنیت 29000 شهروند خود در پاکستان، که 2500 نفر از آنها در پروژه‌های کریدور اقتصادی چین و پاکستان، بخشی از کمربند پکن فعالیت می‌کنند، آغاز شده است.
حملات هوایی پاکستان در خاک افغانستان ادامه خواهد یافت. هر از چندگاهی، ارتش پاکستان حملات هوایی را در خاک افغانستان علیه تی تی پی انجام خواهد داد تا آسیب جدی به آنها برساند. این امر به شدت روابط دوجانبه را خراب تر می کند و درگیری بین مردم و دولت های دو کشور را افزایش می دهد. در عین حال، احتمالاً نفوذ پاکستان بر طالبان ضعیف خواهد شد. دولت افغانستان متعهد به تنوع بخشیدن به روابط اقتصادی، تجاری و سیاسی است. این در حالیست که فرستادگان و دیپلمات های طالبان در ایجاد ارتباطات جدید و برقراری مجدد تماس های عادی دیپلماتیک، کاملاً فعال هستند.
به طور خلاصه، افغان ها به دنبال کاهش وابستگی خود از سمت پاکستانی هایی هستند که نسبت به آنها بی اعتماد هستند و هراس دارند. بنابراین، در این شرایط درگیری و جنجال هایی که وجود دارد، این طرف پاکستانی است که از نظر سیاسی ضرر می کند و نفوذ و اقتدار سیاسی خود را از دست می دهد.
مدرن دیپلماسی
