وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین، در پاسخ به سوالی در مورد به رسمیت شناختن دولت طالبان گفت: «دولت طالبان باید قبل از به رسمیت شناختن کامل دیپلماتیک، اصلاحات سیاسی، بهبود امنیت و بهبود روابط با همسایگان را انجام دهد. چین از کابل خواسته است که قاطعانه با انواع نیروهای تروریستی مبارزه کند، با همه کشورهای جهان به ویژه کشورهای همسایه در تعامل بسر ببرند و در اولین فرصت خود را با جامعه جهانی ادغام کنند.»
توصیه های چین نه تنها با تعهدات طالبان در توافق با ایالات متحده و جامعه بین المللی مطابقت دارد، بلکه برای اجراسازی پروژه کمربند و جاده ضروری است.
نگرانی چین و کشورهای منطقه، امنیتی است که با حضور گروه های تروریستی در خاک افغانستان از جمله تحریک طالبان پاکستان، جنبش اسلامی ترکمنستان شرقی و جنبش اسلامی ازبکستان (IMU) تهدید می شوند. چین متعهد شده است که به افغانستان برای تسریع روند بازسازی کمک کند. دولت طالبان نیز چین را شریک اصلی خود می داند که نشان دهنده یک فرصت اساسی و فوق العاده برای افغانستان است زیرا چین آماده سرمایه گذاری و بازسازی این کشور است.
در همین راستا، قابل ذکر است که چین از جولای 2022 به 98 درصد کالاهای افغانستان تعرفه صفر اعطا کرده و واردات جلغوزه افغانستان را افزایش داده است. هدف کاهش موانع تجارت برای کالاهای افغانستان، ادغام بیشتر اقتصاد افغانستان با چین است.
شرکت نفت و گاز آسیای مرکزی سین کیانگ چین (CAPEIC) در ماه جنوری سال جاری قراردادی را برای یک قرارداد استخراج نفت از حوزه آمودریا با دولت طالبان امضا کرد. این شرکت چینی در مدت سه سال 540 میلیون دالر سرمایه گذاری خواهد کرد که البته این قرارداد به مدت 25 سال اعتبار خواهد داشت.
به گفته وزارت معادن و پترولیم افغانستان، یک شرکت چینی به نام گوچین قصد داشت 10 میلیارد دالر برای استخراج ذخایر لیتیوم سرمایه گذاری کند. چین همچنین در نظر دارد بنادر و انبارهایی را در امتداد جاده جلال آباد-کابل بسازد تا پروژه کمربند و جاده را به افغانستان برساند.
همه این ابتکارات برای بازسازی و اتصال اهداف استراتژیک گسترده تری برای چین دارند. جدا از کمک به افغانستان برای بازسازی کشور و بهبود محیط امنیتی، بخشی از برنامه بلندمدت پکن برای دسترسی به آسیای مرکزی نیز وجود دارد. امنیت تنها زمانی بهبود می یابد که دولت طالبان تمرکز خود را بر خنثی کردن گروه های تروریستی در خاک خود معطوف کند.
گفتنی است که پنجمین گفتگوی وزرای امور خارجه چین، افغانستان و پاکستان که در تاریخ 6 می 2023 در اسلام آباد برگزار شد، در بیانیه ای مشترک نیز بر مبارزه با تروریسم تاکید بیشتری داشت. در این بیانیه آمده است: «سه طرف بر لزوم اجازه ندادن به هیچ فرد، گروه یا حزبی از جمله تحریک طالبان پاکستان، جنبش اسلامی ترکستان شرقی (ETIM) برای استفاده از خاکشان توسط کشورها، تاکید کردند. هر سه طرف بر لزوم خودداری از مداخله در امور داخلی افغانستان و ارتقای صلح، ثبات و بازسازی افغانستان اصرار داشتند.
همانطور که مشهود است، چین و پاکستان هر دو تعهد پایبند به کمک به افغانستان در بازسازی اقتصاد خود از طریق سرمایه گذاری و ایجاد شرایط مساعد برای اتصال منطقه ای دارند. موفقیت تلاش های آنها تا حد زیادی به بهبود محیط امنیتی بستگی دارد.
اما مایه تاسف است که توجه داشته باشیم که علیرغم خطر بسیار زیاد برای افغانستان و کشورهای منطقه، دولت طالبان تلاش جدی برای جلوگیری از تروریسم نشات گرفته از خاک خود انجام نمی دهد. مدتی است که پاکستان شاهد افزایش حملات تروریستی علیه نهادهای امنیتی و اجرای قانون توسط عوامل تحریک طالبان پاکستان مستقر در افغانستان بوده است.
پاکستان کشوری است که از طالبان در مبارزه با جبهه مقاومت حمایت کرد و به همراه عربستان سعودی و امارات متحده عربی هنگامی که در سال 1996 بر افغانستان حاکم شدند، دولت آنها را به رسمیت شناخت، در حالی که تمام جهان مشروعیت حکومت آنها را در نظر نگرفتند. این پاکستان بود که از طریق مجامع دوجانبه و چندجانبه از راه حل تحت رهبری و مالکیت افغان ها برای جنگ در افغانستان پس از تهاجم ایالات متحده در پی 11 سپتامبر حمایت کرد و همچنین نقش اساسی در معاملات بین طالبان و ایالات متحده برای خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان داشت. این کشور از سال 1979 میزبان بیش از 3 میلیون پناهجوی افغان بوده و حتی برای مدت طولانی حضور افغان های غیرقانونی را در خاک خود تحمل کرده است.
به هر دلیلی، دولت طالبان در افغانستان به تحریک طالبان پاکستان اجازه می دهد تا از خاک خود برای انجام حملات تروریستی در پاکستان فعالیت کند، که صرفاً یک اقدام نهایتا ناسپاس گونه است. ادامه این وضعیت می تواند عواقب بسیار جدی داشته باشد زیرا انورالحق کاکر، نخست وزیر موقت اخیراً هشدار داده است که حملات تحریک طالبان پاکستان غیرقابل قبول است در حالی که دولت طالبان در سکوت تمام، این حملات را تماشا می کند.
امید است که حکومت طالبان به وخامت اوضاع پی برده و از هر اقدامی که منجر به هرگونه رویارویی بین دو کشور شود، خودداری کند. اگر آنها احساس می کنند که مسائل خاصی بین دو کشور وجود دارد باید حل شود، باید به جای جنگ نیابتی علیه پاکستان، کانال های دیپلماتیک را اتخاذ کنند. افغانستان در حال حاضر بیش از چهار دهه بی ثباتی و جنگ را تحمل کرده است و دولت طالبان به مردم خود متعهد است تا زندگی آرام و مرفه را برای آنها ایجاد کند.
همانطور که چین توصیه کرده است، افغانستان باید با اجرای تعهدات خود با جامعه بین المللی ادغام شود. عمل به تعهداتش همچنین راه را برای به رسمیت شناختن دولت آنها و کمک جامعه بین المللی برای بازسازی زیرساخت های ویران شده هموار می کند. این یک دستورالعمل غیرقابل انکار و ضروری برای یک وضعیت برد-برد برای همه ذینفعان در صلح منطقه ای و رفاه اقتصادی مشترک به ویژه برای افغانستان است.
