در طول بیش از ۲۰ سال حضور نیروهای نظامی ایالات متحده و کشورهای عضو ناتو در افغانستان، این نیروها به ارتکاب جنایات جنگی متهم شده اند.
در این راستا، اخیراً اعضای سابق نیروهای ویژه بریتانیا که در افغانستان خدمت کرده اند، در یک مستند بی بی سی به ارتکاب این جنایات اعتراف کرده اند.
پاتریشیا گاسمن، مسئول بخش آسیا در سازمان نظارت بر حقوق بشر، می گوید که خانواده های افغان که در طول ۲۰ سال گذشته اعضای خود را در نتیجه جنایات جنگی از دست داده اند، هنوز منتظر عدالت هستند.
گاسمن در این زمینه می گوید: «خانواده های افغان که اعضای آنها در طول ۲۰ سال جنگ توسط نیروهای خارجی به صورت غیرقانونی کشته شده اند، هنوز امیدوار به دریافت عدالت هستند. هفته گذشته دو رویکرد مختلف از کشورهایی که باید عدالت را تأمین می کردند، نمایان شد. پیشرفت در تحقیقات درباره جنایات جنگی نیروهای استرالیایی با راه اندازی وب سایتی برای بررسی این جنایات قابل تحسین است، اما این تنها پس از پنج سال از تحقیقاتی که گستردگی جنایات احتمالی را افشا کرد، انجام شد. در این تحقیقات اعدام های فوری جنگجویان اسیر و غیرنظامیان هم گنجانده شده بود. تاکنون فقط یک سرباز به دلیل این اتهامات دستگیر شده است.»
گاسمن اضافه می کند که روند آغاز شده توسط استرالیا در زمینه تحقیقات درباره جنایات جنگی از همان ابتدا با انتقادهایی روبرو و سازمان ملل در این خصوص ابراز نگرانی کرده بود.
وی در رابطه با اعتراف اعضای نیروهای بریتانیایی در مستند بی بی سی که هفته گذشته پخش شد، می گوید که تلاش های بریتانیا در زمینه تحقیق در مورد این جنایات به کندی پیش می رود.
او افزود: «از سوی دیگر، بریتانیا که مسئولیت قانونی در مورد جنایات جنگی را دارد، هنوز به کندی حرکت می کند. دولت بریتانیا تا حد زیادی تلاش کرده است که هیچ یک از افرادی که به ارتکاب این جنایات متهم هستند، محاکمه نشوند. اگرچه دولت بریتانیا در دسامبر ۲۰۲۲ تحقیقی مستقل را برای بررسی اتهامات مربوط به افغانستان آغاز کرد، اما این تحقیق سال ها طول کشید و تنها اتهامات محدود به جنایات صورت گرفته از سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ را بررسی کرد.»
حکومت سرپرست افغانستان در این زمینه تا به حال نظر رسمی خود را اعلام نکرده است، اما پیش تر جنایات مشابه نیروهای کشورهای مختلف عضو ناتو در افغانستان را محکوم کرده و خواستار برخورد مسئولانه با این مسائل شده است.
با این حال، برخی تحلیلگران سیاسی درخواست هایی برای رسیدگی به کشتارهای غیرقانونی توسط نیروهای خارجی دارند.
استاد دانشگاه شهسوار سنگروال می گوید: «در راستای حقوق بین الملل و بر اساس قوانین دادگاه بین المللی، باید هیأتی به افغانستان اعزام شود تا خانواده های آسیب دیده که اعضای آن ها در طول ۲۰ سال مأموریت نیروهای خارجی کشته شده اند، شناسایی شوند. باید از آن ها پرسیده شود که چه میزان آسیب دیده اند، نوع جنایات باید ثابت شود و سپس پس از جبران خسارت، با افرادی که متهم به این جنایات هستند، مطابق قوانین بین المللی برخورد شود.»
علاوه بر این، مسئول بخش آسیا در سازمان نظارت بر حقوق بشر از قول ریچارد بنت، گزارشگر ویژه سازمان ملل، گفته است که این اتهامات جدید نیازمند عدالت گسترده است و تاکید کرده که تنها راه رسیدن به این هدف تأمین عدالت برای خانواده های قربانیان است.
گزارشی از شمشماد
