روابط بین مقامات پاکستان و طالبان در پی افزایش حملات فرامرزی و اقدامات خشونت آمیز تحریک طالبان پاکستان از خاک افغانستان تحت فشار فزاینده ای قرار دارد. در 11 دسمبر، درگیری مرزی بین نیروهای مرزی افغانستان و پاکستان در چمن دست کم جان 8 شهروند پاکستانی را گرفت.
درگیری های پی هم در 15 دسمبر منعکس کننده افزایش تنش های مرزی در ماه های اخیر بود. این امر اغلب منجر به بسته شدن گمرک مرزی شده است. بسیاری از حوادث ناشی از مقاومت نیروهای افغان در برابر کنترل های مرزی است که اخیراً توسط پاکستان از طریق اسناد و الزامات بایومتریک در هر پنج گمرک مرزی بین دو کشور تحمیل شده است.
مقامات طالبان در مورد این موارد تردیدهای خود را ابراز کرده اند. برخی حوادث به دنبال اختلافات بر سر حصار مرزی ایجاد شده توسط پاکستان در امتداد بیشتر مرزها رخ داده است.
متعاقباً، مقامات پاکستانی به دنبال کم اهمیت جلوه دادن حادثه 11 دسمبر عنون کردند که کابل به دلیل این حملات عذرخواهی کرده است، و برخی از نمایندگان پارلمان خواستار تلاش‌های «آشتی‌آمیز» بین دو همسایه شدند.
اگرچه مقامات پاکستانی همچنان در مجامع جهانی خواستار تعامل بیشتر بین المللی با مقامات طالبان و درخواست کمک مالی برای افغانستان هستند، اما این درحالیست که تعامل خود پاکستان با کابل در حال تبدیل شدن به منبعی برای افزایش ناامیدی است.
محمد صادق نماینده پاکستان در امور افغانستان با ارائه گزارشی از پیشرفت 16 ماهه حکومت طالبان عنوان کرد که انتظارات پاکستان و جامعه بین المللی در مورد موضوعات کلیدی برآورده نشده است.
سفر بعدی حنا ربانی ، وزیر دولت در امور خارجه به کابل نیز از انعطاف پذیری طالبان در موضوعات اساسی نتیجه چندانی نداشت.
بیانیه های صادر شده از سوی دو طرف پس از این دیدارها عمدتاً بر مسائل تجاری متمرکز بوده و از ذکر منابع اختلاف بین دو کشور پرهیز شده است.
تنها چند روز پس از این دیدار، سفیر پاکستان و نمایندگی دیپلماتیک آن در کابل مورد حمله قرار گرفتند که در آن یک محافظ امنیتی زخمی شد. این باعث تیرگی بیشتر روابط شد.
در عوض، نگرانی‌های امنیتی پاکستان با افزایش حملات برون مرزی تحریک طالبان پاکستان از زمان تسلط طالبان بر کشور افزایش یافته است. بیش از 140 پرسنل امنیتی پاکستان در حدود یک سال گذشته در این حملات جان خود را از دست داده اند.
در مواجهه با نگرانی های امنیتی فزاینده ناشی از افغانستان، گزینه های پاکستان چیست؟ نخست، همین کار را بیشتر انجام دهید، روابط تجاری را گسترش دهید، از راه های دیگر به افغانستان کمک کنید، اما نگرانی های امنیتی و دیگر نگرانی ها را به امید دریافت پاسخ و همکاری از سوی کابل افزایش دهید. با این حال، این امر نتیجه ای متفاوت از گذشته به همراه نخواهد داشت و همچنان گزینه ای بیهوده خواهد بود.
گزینه دوم رویکرد «سختگیری عاشقانه» است – با استفاده از اهرم های مهم و استفاده نشده پاکستان به روشی دقیق تنظیم شده از مجموعه ابزار سیاست مشوق ها و بازدارنده ها برای تأمین پاسخ لازم.
گزینه سوم ایجاد یک استراتژی هماهنگ منطقه ای با استفاده از اهرم های جمعی برای اعمال فشار بر کابل است.
روابط پایدار با افغانستان اجبار استراتژیک پاکستان است. اما بین مماشات و رویارویی، فضایی برای ایجاد یک رویکردی وجود دارد که به طور موثر از منافع امنیتی پاکستان محافظت کند. برای آن، مدیران امنیتی ما ابتدا باید بپذیرند که سیاست کنونی افغانستان در حال حاضر غیرقابل دفاع است.
(نشریه داون از پاکستان / 19 دسمبر 2022)
نویسنده: ملیحه لودهی سفیر پیشین پاکستان در ملل متحد
