پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان بعد از ۲۰ سال، پس از خروج سریع نیروهای آمریکایی از کشور، حکومت طالبان یا «امارت اسلامی افغانستان» شاهد توجه مجدد جهانی به کشور است. در چهار سال گذشته، دوستان قدیمی مانند پاکستان تبدیل به دشمن و دشمنان قدیمی مانند روسیه تبدیل به دوستان شده اند و در بازی دیپلماتیک تغییراتی رخ داده است.
هفته گذشته، نماینده ویژه هند برای افغانستان، آناند پراکاش، برای مذاکرات با مقامات ارشد طالبان در کابل حضور یافت تا روابط سیاسی و تجاری دو کشور را تقویت کند. در همین حال، یک هیئت طالبان نیز در تاشکند با وزیر امور خارجه ازبکستان، بختیار سعیدوف، در خصوص پروژه راه آهن ترانس – افغان مذاکره کردند.
جز چین، هیچ کشور دیگری هنوز به طور رسمی حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است. این رژیم با انتقادهای گسترده ای در خصوص نقض حقوق بشر، به ویژه علیه زنان و دختران، مواجه بوده است. اما وضعیت در حال تغییر است و طالبان در حال پیشبرد تلاش های دیپلماتیک خود در سطح جهانی هستند.
چین در جنوری ۲۰۲۴ نخستین کشوری بود که سفیر منصوب طالبان را پذیرفت و مذاکرات در مورد زیرساخت ها و سرمایه گذاری ها را در چارچوب ابتکار «یک کمربند، یک جاده» پیش برده است.
در روز جمعه (۲ می)، در مصاحبه ای با خبرگزاری ریا نووستی، ضمیر کابلوف، نماینده ویژه روسیه برای افغانستان، اعلام کرد که مسکو آماده همکاری با طالبان در مبارزه با گروه داعش در افغانستان است.
روسیه اخیراً طالبان را از فهرست سازمان های تروریستی خود حذف کرده است که نشان دهنده تغییر در رویکرد مسکو به افغانستان است. مقامات روسی بارها آمادگی خود را برای همکاری با طالبان در بخش های مختلف اعلام کرده اند.
روسیه همچنین در تلاش است به ویژه در بخش های معدن و انرژی، منافع اقتصادی خود را در افغانستان گسترش دهد. در واقع، روسیه سفارت خود را در کابل باز نگه داشته است.
گزارش ها حاکی از این است که نمایندگان روسیه و طالبان انتظار دارند که قراردادی برای انتقال ۵۰ میلیون مترمکعب گاز مایع (LPG) در ماه جاری در «فوریم کازان» امضا کنند که هدف آن بازارهای جنوب و جنوب شرقی آسیا است.
- روابط پاکستان و افغانستان
روابط طالبان با همسایه جنوبی خود یعنی پاکستان در حال حاضر پرتنش است، چرا که اسلام آباد طالبان را به پناه دادن به شبه نظامیان از گروه تحریک طالبان پاکستان متهم کرده است. ارتش پاکستان اخیراً ۵۴ شبه نظامی را که در تلاش برای نفوذ به خاک پاکستان بودند، کشته است. این تنش ها پس از تصرف طالبان در افغانستان بالا گرفته و روابط دو کشور به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
پاکستان اخیراً حدود صد هزار پناهنده افغان را به اتهام ارتباط با تروریسم و قاچاق مواد مخدر اخراج کرده است. این تنش ها موجب پیچیدگی بیشتر تلاش های هند برای تقویت روابط خود با افغانستان شده است، زیرا هند نیز با پاکستان پس از حمله مرگبار شبه نظامیان در کشمیر در ۲۲ آپریل همچنان درگیر است.
- نگاه غرب به طالبان
قدرت های غربی به ویژه پس از خروج نیروهایشان در سال ۲۰۲۱، تلاش کرده اند تا فاصله خود را با طالبان حفظ کنند و از نقض حقوق بشر توسط این گروه انتقاد کرده اند.
اما حتی در غرب نیز شاهد حرکت هایی هستیم. طبق گزارش خبرگزاری ها، گزارشی از دولت بریتانیا در ماه مارچ منتشر شد که اعلام کرده است که این کشور سیاست «محدود و عمل گرایانه» را در تعامل با مقامات طالبان از طریق سفارت خود در قطر دنبال می کند.
صدراعظم جدید آلمان، فریدریش مرز، خواستار گفتگوهای مستقیم با رهبری طالبان شده است تا امکان اخراج پناهندگان افغان فراهم شود. سخنگوی سیاست خارجی حزب دموکرات مسیحی، یورگن هاردت، در ماه فبروری به رادیو آزادی گفت: «واقعیت این است که آن ها در قدرت هستند.»
مقامات آمریکایی نیز پیشتر با طالبان مذاکرات مستقیم داشته اند. ماه گذشته آن ها برای به دست آوردن آزادی برخی آمریکایی های زندانی در کابل حضور داشتند. در عوض، واشنگتن پاداش برای سه عضو شبکه حقانی، از جمله وزیر داخله طالبان، را لغو کرد.
- کارهای انکشافی
در عین حال، طالبان موفق شده اند تا به رغم مشکلات فراوانی که افغان های فقیر به ویژه زنان و کودکان با آن مواجه هستند، تا حدی ثبات اقتصادی در کشور ایجاد کنند. طالبان در بخش هایی از اقتصاد پیشرفت هایی داشته اند، از جمله بهبود در حجم صادرات، درآمدهای دولتی و تقویت پول ملی افغانستان. پول افغانی پس از تصرف طالبان در کشور سقوط کرد، اما مقامات جدید با اقدامات مختلف از جمله ممنوعیت معامله با ارزهای خارجی، آن را تقویت کرده اند.
در بخش کشاورزی، طالبان به ویژه از ۱۵ کانال آبیاری در هرات استفاده کرده اند و شش کانال دیگر در این منطقه در حال ساخت است. آنان همچنین به ایجاد فرصت های شغلی در برخی مناطق، به ویژه در بخش های کشاورزی و ساخت و ساز، پرداخته اند.
طالبان به دنبال کسب پذیرش بیشتر جهانی هستند و بر اساس موقعیت استراتژیک خود و منابع معدنی موجود، باید سیاست های خود را تجدید نظر کنند و به خواسته های مردم توجه کنند تا بتوانند قدرت خود را در کشور تقویت کنند.
