مجمع عمومی سازمان ملل متحد در هفتاد ونهمین نشست خود پیشنویس قطعنامهای با عنوان «وضعیت در افغانستان» را که از سوی آلمان، ایرلند و سویدن ارائه شده بود، با ۱۱۶ رای موفق، دو رای مخالف و ۱۲ رای ممتنع تصویب کرد. این قطعنامه که بر پایه دهها قطعنامه و سند پیشین از جمله قطعنامههای شورای امنیت، گزارشهای دبیرکل و گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور افغانستان تدوین شده است، نگاهی جامع به بحرانهای چندلایه و پیچیده افغانستان دارد. مهمترین محور این قطعنامه، وضعیت نگرانکننده و تبعیض سازمانیافته علیه زنان و دختران افغانستان است که بهگفته سازمان ملل، آینده این کشور را در معرض خطر قرار میدهد.
این قطعنامه، اقدامات طالبان علیه زنان و دختران را با لحنی کمسابقه «ظلم شدید، گسترده، سیستماتیک و رو به وخامت» توصیف کرده است. در متن آمده است که این سیاستها، از جمله محرومیت کامل زنان و دختران از آموزش، محدودیت شدید در اشتغال، ممنوعیت فعالیت در سازمانهای غیردولتی و بینالمللی و محدودیت رفتوآمد آزاد، ساختاری نهادینه از «تبعیض جنسیتی» ایجاد کردهاند.
بهگفته گزارشگر ویژه سازمان ملل، این اقدامات موجب محرومیت زنان از ابتداییترین حقوق انسانی شده و نقض آشکار کنوانسیونهای بینالمللی بهشمار میرود. مجمع عمومی از طالبان خواسته است فوراً سیاستهای محدودکننده خود را لغو کنند و امکان دسترسی زنان به آموزش، کار، خدمات درمانی، مشارکت سیاسی و اجتماعی و آزادی حرکت را فراهم آورند.
در این قطعنامه تأکید شده است که مشارکت کامل، برابر و معنادار زنان در همه ابعاد جامعه برای برقراری صلح پایدار، توسعه اقتصادی و آینده سیاسی افغانستان ضروری است. سازمان ملل هشدار داده است که تبعیض علیه زنان نهتنها نقض حقوق بشر، بلکه تهدیدی جدی برای امنیت و آینده کشور است.
در قطعنامه تصریح شده است که «صلح پایدار و بادوام، تنها در سایه ثبات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی محقق میشود؛ ثباتی که بدون احترام کامل به حقوق زنان، دختران و اقلیتها امکانپذیر نیست.»
این قطعنامه همچنین حملات هدفمند علیه خبرنگاران، مدافعان حقوق بشر و سایر فعالان مدنی را محکوم کرده و از طالبان خواسته است به تعهدات خود برای تضمین آزادی بیان، دسترسی آزاد به اطلاعات و امنیت خبرنگاران پایبند بمانند. ملل متحد اعلام کرده است که خبرنگاران در افغانستان با سانسور، ارعاب، بازداشت و تهدید مواجهاند و این روند نگرانکننده باید بیدرنگ متوقف شود.
قطعنامه با تأکید بر اصل پاسخگویی، خواستار رسیدگی به موارد نقض حقوق بشر، مجازاتهای فراقضایی، بازداشتهای خودسرانه، ناپدید شدنهای اجباری و سایر جرائم شده و بر ضرورت محاکمه عاملان این موارد طبق قوانین داخلی و بینالمللی تأکید کرده است.
همچنین ملل متحد از طالبان خواسته است امنیت دیپلماتها، امدادگران و کارکنان بینالمللی را تضمین کنند.
قطعنامه وضعیت انسانی در افغانستان را «فاجعهبار» توصیف کرده و تأکید کرده است که میلیونها تن، بهویژه زنان و کودکان، با فقر، گرسنگی، کمبود خدمات بهداشتی و کمآبی روبهرو هستند. سازمان ملل از کشورها و نهادهای کمککننده خواسته است کمکهای بشردوستانه را فوراً، سخاوتمندانه و بهطور مستمر افزایش دهند. همچنین بر ضرورت دسترسی سریع، بیطرفانه و بدون مانع برای امدادگران، بهویژه کارکنان زن سازمانهای امدادی، تأکید شده است.
در بخش امنیتی، قطعنامه از ادامه حضور گروههایی چون داعش، القاعده، تحریک طالبان پاکستان و سایر گروههای هراسافکن خارجی در خاک افغانستان ابراز نگرانی کرده و از طالبان خواسته است اجازه ندهند خاک این کشور به پناهگاه امنی برای هراسافکنان تبدیل شود. همچنین بر اجرای یک استراتژی جامع برای مقابله با افراطگرایی، تأمین امنیت غیرنظامیان و جلوگیری از حملات علیه اقلیتهای مذهبی و قومی تأکید شده است.
قطعنامه با اشاره به نقش مواد مخدر در تأمین مالی گروههای هراسافکن، از افزایش تولید متآمفتامین و قاچاق تریاک در افغانستان ابراز نگرانی کرده و خواستار اقدامات جدی برای مقابله با اقتصاد مواد مخدر شده است. همچنین از طالبان خواسته شده است ممنوعیت کشت تریاک را بهطور کامل و پایدار اجرا کنند و از جامعه جهانی خواسته شده است در راستای توسعه معیشتهای جایگزین در مناطق روستایی افغانستان، از جمله ترویج کشت گندم، سرمایهگذاری کند.
با این حال، مجمع عمومی تأکید کرده است که هیچ راهحل پایداری بدون ایجاد یک حکومت فراگیر و نماینده که بازتابدهنده آرای همه اقشار جامعه باشد، وجود ندارد. این قطعنامه خواستار آغاز فوری گفتوگوهای بینالافغانی و مشارکت معنادار همه گروهها در فرآیند تصمیمگیری و بازسازی کشور شده است.