بنگلادش از سال 1947 پاکستان شرقی نامیده می شد. این کشور دارای خاک بسیار حاصلخیز است و تنها پاکستان امروزی از این محصول بهره می برد و بنگلادش هیچ سودی دریافت نمی کرد. بنگلادش در سال 1971 در نتیجه جنگ های داخلی به دلیل تعصبات زبانی به کشوری مستقل تبدیل شد. هنگامی که کشور جدید تأسیس شد، اولین کاری که برای بهبود وضعیت اقتصادی انجام شد، ملی کردن نزدیک به 85 درصد از بخش خصوصی و صنعتی بود. با این کار، ضربه سختی به بخش خصوصی وارد شد و حتی بر اساس گزارشی، دخالت بخش خصوصی و گروه‌های اقتصاد بازار آزاد در پشت قتل شیخ مجیب الرحمن تأیید می‌شود.
مدتی بعد مشاهده شد که وضعیت اقتصادی به دو دلیل عمده رو به وخامت است. یکی ملی شدن بخش خصوصی و دومی قرضه های معوق از بانک ها. به همین دلیل بود که دو بانک ملی را به بخش خصوصی بازگردانده شد و تصمیم به تأسیس دو بانک خصوصی دیگر گرفته شد. علاوه بر این، توجه به شرکت های کوچک و متوسط (Small Medium Enterprise) را افزایش دادند. مالیات ها را کاهش داده و مراحل قانونی تأسیس شرکت ها را تسهیل کردند، بنابراین افراد خارج از کشور نیز سرمایه گذاری کردند و همچنین به افراد زیادی فرصت شغلی داده شد.
به تدریج کار توسعه در بنگلادش افزایش یافت. تولید افزایش یافت، مردم شغل پیدا کردند و به دلیل صادرات پول زیادی وارد این کشور شد، احتمال می رفت به زودی این کشور یک قدرت اقتصادی بزرگ شود تا چند ماه پیش درآمد سرانه بنگلادش بیشتر از هند نشان داده میشد که دلالت بر قوی بودن اقتصاد دارد.
چرا اقتصاد بنگلادش با مشکل مواجه شد؟! به دلیل سهولت سیاست‌های اقتصادی بنگلادش، تنها بخش پوشاک رشد چشمگیری پیدا کرد و تقریباً 80 درصد صادرات آن شامل این محصول بود. دلیل اصلی این امر کشت بالای پنبه و در دسترس بودن فیبر بود. به غیر از این دو، نیروی کار ارزان نیز در دسترس بود، بنابراین برخی از سرمایه گذاران خارجی نیز در این بخش سرمایه گذاری کردند. علاوه بر این چند دلیل، دلیل دیگری که بخش پوشاک بسیار رشد کرد، MFA (توافقنامه چند فیبر) ریچارد نلسون بود که بر اساس آن کالاهای صادراتی به هر کشور مشخص بود.
تا پایان سال 1999، تقریباً 2900 کارخانه پوشاک فعال بودند و کل اقتصاد بنگلادش به پوشاک وابسته بود. ورون بافت می گوید هرگز تمام تخم مرغ های خود را در یک سبد قرار ندهید. در مورد بنگلادش هم همین اتفاق افتاد، تمام صادرات آنها به همین محصول وابسته بود و 60 درصد صادرات آنها نیز به اروپا بود.
پس از جنگ بین روسیه و اوکراین، اروپا تورم قابل توجهی را تجربه کرد. بر اساس یک گزارش، به دلیل تورم، ساکنان اروپا هزینه های خود را به میزان قابل توجهی کاهش داده اند. پوشاک بانگلادش اکنون به دلیل تورم برای کاهش مصرف توسط افراد زیادی خریداری نمی شود. با این کار به دلیل کاهش صادرات بنگلادش، ورود دالر کاهش یافت، حساب جاری آن با کسری مواجه شد و به جز چند ماه پول زیادی برای واردات نفت ندارند، به همین دلیل به قرضه صندوق بین المللی پول روی آورد. در حال حاضر وضعیت اقتصادی بسیار بد است و به نظر می رسد بدتر هم شود.
افغانستان می تواند چندین درس از وضعیت اقتصادی بنگلادش بیاموزد. اول اینکه صادرات آن نباید به یک بخش وابسته باشد، در حال حاضر بیشتر به بخش معدن و به ویژه زغال سنگ وابسته است. باید به صادرات سبزیجات تازه، فرش، پلاستیک، کاغذ و سایر کالاها از جمله میوه های خشک و تازه منجر شود.
درس دوم برای افغانستان وابستگی صادرات تنها به یک کشور است که نباید ادامه یابد، در حال حاضر بیش از 90 درصد صادرات فقط به پاکستان است و به دلیل بسته شدن متعدد بنادر غلام خان، بولدک و تورخم صادرکنندگان اعم از تجار و کشاورزان متضرر می شود.
