راهکار های پایدار ترانزیتی و همکاری های تجاری است که میتواند ممد رونق تجارت و اقتصاد میان کشور های منطقه باشد. با آن که تعهد برای گسترش همکاری های ترانزیتی و تجاری میان کشور های منطقه با گذشت هر روز تازه تر میشود و امید برای چنین همکاری ها بیشتر میگردد مگر باز هم مواردی به چشم میخورد که نشان میدهد این گونه همکاری ها پایدار نیستند و بیشتر مقطعی می باشند.
درست ده روز قبل از امروز منابع در اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان اعلام داشتند که اسلام‌آباد لایحه یی را تصویب کرده است که بربنیاد آن در ترانزیت افغانستان سهولت ایجاد خواهد شد. بربنیاد این لایحه، افغانستان میتواند کانتینرهای کالاهای تجاری خود را در بندرهای پاکستان تبدیل کند که این کار هزینه انتقال کالاها را کاهش میدهد و تجار وادار به پرداخت جریمه نخواهند شد.
اما رسانه های پاکستانی امروز گزارش دادند که آن کشور اخیراً در یک اقدام دیگر تعرفه واردات میوه از افغانستان را افزایش داده است،شماری از تاجران پاکستانی به رسانه‌های این کشور گفته اند که از زمان وضع تعرفه نظارتی ۴۹ درصدی بر آنان، ورود میوه‌های تازه و خشک از افغانستان ۷۰ درصد کاهش‌یافته است.
این نشان میدهد که افغانستان در مسیر ترانزیت جنوبی همیشه دچار مشکل است در حالی دیگران برای تجارت میان آسیای میانه و آسیای جنوبی از مسیر ترانزیتی افغانستان خوشحال اند. با توجه به اهمیت روز افزون مسئله تجارت و ترانزیت و این که اقتصاد و تجارت دیگر نمیتواند سیاسی باشد هنوز هم موانع و مشکلات متعددی فرا راه این مسئله وجود دارد و این یک نیاز جدی است که افغانستان راه های بدیل ترانزیتی را مدنظر داشته باشد.
قبل از این افغانستان برای ایجاد مسیرهای ترانزیتی جدید، دو قرار داد برای استفاده از راه لاجورد و استفاده از بندر چابهار را امضا کرده است اما در عمل نتوانسته است از آن به گونۀ درست بهره ببرد زیرا نظام های گذشته در این خصوص با درایت عمل نکردند و مقدمات استفاده از این دو پروژه را به گونۀ مطلوب برابر نساختند اما امارت اسلامی به فکر راه های بدیل است و در نظر دارد که راه جدید تجاری با ایران را بسازد این راه در کنار راه “پل ابریشم” در ولایت نیمروز ساخته شود، مسئولین به این باور اند که با اعمار راه جدید، روند دادوستد بین افغانستان و ایران، سرعت می یابد همچنان کار بازسازی شاهراه کابل قندهار دیروز آٰغاز شد، شاهراه که مسیر عمده ترانزیتی میان افغانستان و پاکستان و افغانستان و ایران است.
رئیس اداره راه آهن هفته گذشته در سفری که به ازبکستان داشت اعلام کرد، این اداره و یک شرکت چینی برای انتقال کالاهای تجاری از چین به افغانستان از طریق قرغیزستان و ازبکستان به توافق رسیده‌اند که بر موجب انتقال کالاهای تجاری با قطار در ماه جاری آغاز میشود با این کار ممکن است شماری از تجار افغان به جای بندر کراچی از این مسیر استفاده کنند.
از دید آگاهان، هر قدر که برای تجارت و ترانزیت راه های بدیل جستجو گردد به همان پیمانه میتوان از وابستگی های ترانزیتی و تجاری رهایی یافت زیر با تلاش های زیادی که از سوی افغانستان انجام شد، بسا کشورها، مسئله ترانریت و تجارت را به عنوان حربه در برابر افغانستان به کار گرفتند و تلاش کردند از این طریق افغانستان را وابسته به خود نگهدارند.
چنین یک برخورد میتواند به جای رشد تجارت و همکاری های اقتصادی بی باوری به میان آورد، در حالی که امروز تقریبا تمام دنیا تجارت و ترانزیت را دور از مسایل سیاسی دنبال میکنند، حتی کشور هایی که با هم دید اختلافی دارند اجازه نمی دهند که دیدگاه اختلافی شان عامل برای کاهش همکاری های ترانزیتی و تجاری شود، امید این ایده و اندیشه در کشور های اطراف ما نیز به عنوان یک فرهنگ نهادینه شود و این فرهنگ را در خود رشد دهند.
