وزارت خارجه پاکستان می‌گوید که اطلاعات مربوط به پناهگاه های شبه‌نظامیان طالبان پاکستانی در افغانستان را به دولت سرپرست طالبان تحویل داده است و از مقامات می‌خواهد تا علیه آنچه اسلام‌آباد یکی از بزرگترین تهدیدات امنیتی خود می‌داند، اقدام کنند.
زهرا بلوچ، سخنگوی وزارت خارجه پاکستان در نشست هفتگی روز پنجشنبه خود با اشاره به تحریک طالبان پاکستان به خبرنگاران گفت: “ما شواهد پناهگاه های تحریک طالبان پاکستان را با مقامات افغان در میان گذاشته ایم. ما از دولت موقت افغانستان خواسته‌ایم تا علیه این عناصر تحریک طالبان پاکستان، اقدام ملموس انجام دهد، شبکه‌های آنها را منحل کند و از حملات تروریستی از آن سوی مرز به پاکستان جلوگیری کند.”
این بیانیه شکاف دیرینه ای را در روابط بین همسایگان ایجاد می کند. پاکستان سال هاست که افغانستان را به پناه دادن به ستیزه جویان تحریک طالبان پاکستان سرزنش می کند و به آنها پناهگاهی می دهد که از آنجا حملات خود را در خاک این کشور انجام می دهند. تحریک طالبان پاکستان در آرزوی ایجاد یک امارت اسلامی در نزدیکی مرز و در نهایت سرنگونی دولت پاکستان است.
تنش ها از زمانی که طالبان افغانستان در اگست 2021 به قدرت بازگشتند، شدیدتر شده است، زیرا پاکستان شاهد افزایش قابل توجه حملات به خاکش بوده است.
طرف افغان استفاده از قلمروشان توسط نیروهای جهادی برای هدف قرار دادن کشورهای دیگر را رد می کنند. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی ارشد طالبان افغانستان، به نشریه نیکی آسیا گفته است که آنها در حال جمع آوری اطلاعات هستند اما برای توضیح بیشتر موضوع را پیگیری نکردند.
روابط میان طرفین به دلیل اخراج پناهجویان افغان در هفته های اخیر بیشتر تیره شده است. اسلام آباد 1 نومبر ضرب الاجلی را برای تمام اتباع خارجی بدون مدرک و اسناد تعیین کرد تا این کشور را ترک کنند. آنها آشکارا افغان ها را به خاطر تضعیف امنیت پاکستان مقصر دانسته اند. طالبان افغانستانی تاکید کرده که چنین اتهاماتی بی‌اساس است و به پاکستان هشدار داده است: «همانطور که بکارید، درو خواهید کرد».
قابل ذکر است که پاکستان و طالبان افغانستان تاریخ پیچیده ای دارند.
در بیشتر از دو دهه گذشته، اسلام آباد علیرغم همکاری امنیتی خود با ایالات متحده، قبل از خروج نیروهای تحت رهبری آمریکا از افغانستان، بسیاری در پاکستان به بازگشت به این کشور خوشبین بودند و در مجامع بین المللی از آنها حمایت می کردند. عمران خان، نخست وزیر وقت پاکستان در مارچ 2019 گفت: “یک دولت خوب جدید در افغانستان ایجاد خواهد شد که به برادران افغان ما اجازه می دهد در صلح زندگی کنند.”
خواجه آصف، وزیر دفاع پیشین پاکستان، زمانی عکسی از دیدار مایک پمپئو، وزیر امور خارجه سابق ایالات متحده با ملا برادر، مذاکره کننده ارشد طالبان در دوحه، در توییتر منتشر کرد و نوشت: «شاید شما قدرت دارید، اما خدا با ماست» – که به طور گسترده به عنوان تایید جنگ طالبان با نیروهای آمریکایی و ناتو تلقی می شود.
اما امروزه، رهبران پاکستانی لحن کاملاً متفاوتی دارند.
انور الحق کاکر، نخست وزیر موقت پاکستان ماه گذشته به خبرنگاران در اسلام آباد گفت: «از زمانی که طالبان به قدرت رسیده اند، حوادث تروریستی در پاکستان 65 درصد افزایش یافته است در حالی که حملات انتحاری 500 درصد افزایش یافته است».
دیپلمات ارشد پاکستان در افغانستان در مصاحبه ای دیدگاه اسلام آباد را خلاصه کرد.
آصف درانی گفت: “دولت موقت در افغانستان مدعی است که صلح را در داخل این کشور آورده اند. آنها ادعا می کنند که فسادی در کشور وجود ندارد. آنها می گویند که اقتصاد را بهبود بخشیده اند و همچنین در سطح جهانی نیز مورد تایید قرار گرفته اند… بنابراین، اگر این درست باشد، به این معنی است که صلح در افغانستان به یک کابوس برای پاکستان تبدیل شده است.”
نخست وزیر کاکر روز چهارشنبه پا را فراتر گذاشت و اظهار داشت که روابط فرامرزی روزی که کابل “دولت قانونی” داشته باشد حل خواهد شد و پیشنهاد کرد که رژیم طالبان، که توسط هیچ کشور دیگری رسماً به رسمیت شناخته نشده است، نامشروع است.
این در حالیست که طالبان نسبت به این گفته های اقای کاکر واکنش نشان داده و اظهار داشتند که حکومت آنها “کاملا مشروع” است.
مجاهد، سخنگوی طالبان، به نیکی آسیا گفت: “ما همچنین خواهان روابط خوب با همه کشورها از جمله پاکستان هستیم. ما معتقدیم زمانی که پاکستان یک دولت جدی و واقعی داشته باشد، روابط بهبود خواهد یافت.”
کارشناسان امیدی برای تغییر سریع این روابط ندارند.
سمیع یوسف زی، خبرنگار آزاد و تحلیلگر مسائل افغانستان گفت: «دولت کنونی در کابل فاقد جدیت است و بعید است که در صورت بدتر شدن روابط بین دو کشور نگران باشد. من معتقدم که روابط بیشتر بدتر خواهد شد، زیرا طالبان همچنان به آنچه که آنها به عنوان پیروزی بر آمریکا می پندارند افتخار می کنند. آنها نسبت به پاکستان نیز نارضایتی و خشم دارند، زیرا معتقدند پاکستان تنها همسایه ای است که فعالانه در جنگ علیه تروریسم شرکت نمی کند، پاکستان است.”
زینب احمد، استاد دانشگاه گارنیسون لاهور، گفت که پاکستان در این فکر که می تواند بر رژیم طالبان در کابل نفوذ کند، ساده لوح بوده است.
او گفت: “یک بار دیگر اشتباه پاکستان این بود که این کشور امیدهای زیادی به دولت طالبان داشت. ما این واقعیت را نادیده گرفتیم که آنها همان طالبانی نیستند که زمانی بر آنها نفوذ داشتیم.”
در مورد آخرین خواسته ها برای اقدام علیه تحریک طالبان پاکستان، زینب احمد تردید دارد که طالبان افغانستان اقدامی انجام دهد، زیرا به نظر او، این دو گروه اساساً یکسان هستند.
سمیع یوسف زی همچنان بر این نظر است که آنها [طالبان افغانستان] تعهد ایدئولوژیکی با تحریک طالبان پاکستان دارند و به این فکر نیست که این رابطه پایان یابد.
