بار دیگر پاکستان به مقام‌های گروه طالبان در کابل در مورد عواقب حملاتی که تحریک طالبان پاکستان از آن سوی مرز انجام می‌دهد، هشدار داد.
در شدیدترین بیانیه‌های رهبران ارتش و دولت پاکستان از زمان بازگشت طالبان به قدرت در دو سال پیش، به کابل گفته شد که از خاک افغانستان نباید برای انجام حملات تروریستی علیه کشورهای دیگر استفاده شود. این آخرین نشانه از تنش فزاینده در روابط پاکستان و گروه طالبان بود.
دو بیانیه متوالی ارتش پاکستان در هفته گذشته بیان‌گر نگرانی‌های جدی پاکستان در مورد «بهشت امن و آزادی عمل در دسترس تحریک طالبان پاکستان در افغانستان» است.
اولین مورد پس از دیدار جنرال عاصم منیر، فرمانده ارتش، از کویته صورت گرفت، که در آن از گروه طالبان خواست تا به تعهدات خود در توافق‌نامه دوحه (که بین ایالات متحده و طالبان در سال ۲۰۲۰ امضا شد) پابند باشد. در اظهاراتی که به او نسبت داده شده، هشدار داده شده است که در صورت ادامه حملات، نیروهای امنیتی پاکستان «پاسخ محکم خواهند داشت».
بیانیه دوم پس از کنفرانس فرماندهان ارتش در دوشنبه گذشته صادر شد که در آن آمده است: «پناه‌گاه‌هایی که در دسترس تروریست‌های تحریک طالبان پاکستان قرار دارد و در دسترس بودن جدیدترین سلاح‌ها برای تروریست‌ها به‌عنوان عوامل اصلی تاثیرگذار بر امنیت پاکستان یاد شد.»
سخنان خواجه‌محمد آصف، وزیر دفاع پاکستان، نیز به همان اندازه سخت بود. وی کابل را به عدم پابندی به تعهداتش متهم کرد و گفت: «افغانستان نه به تعهدات خود به‌عنوان یک کشور همسایه عمل می‌کند و نه از توافق‌نامه دوحه محافظت می‌کند». وی افزود: «تروریست‌هایی که خون پاکستانی‌ها را ریخته‌اند در خاک افغانستان پناه می‌برند». او هشدار داد که «پاکستان در پاسخ از همه منابع و اقدامات ممکن استفاده خواهد کرد».
این اظهارات پس از حمله تروریستی بر مقر ارتش در منطقه ژوب بلوچستان در ۱۲ جولای، انجام شد. در این حمله ۹ سرباز کشته شدند.
این آخرین عمل خشونت‌آمیز در منطقه‌ای از ایالت نزدیک به مرز افغانستان بود، جایی که تحریک طالبان پاکستان فعالیت‌های خود را از مقر اصلی‌اش در خیبرپشتون‌خواه گسترش داده است. این گروه غیرقانونی با گسترش عملیات خود در بخش پشتون‌نشین بلوچستان، تهدید امنیتی را در این ایالت افزایش داده است که از قبل با خشونت ستیزه‌جویان بلوچ سروکار داشت.
در واقع، از زمان تسلط طالبان بر افغانستان، حملات تروریستی‌ای که نیروهای امنیتی پاکستان را هدف قرار داده، تشدید شده است. گزارش وزارت دفاع پاکستان که در ماه می به رسانه‌ها درز کرد، نشان می‌دهد که با عدم تمایل کابل برای اقدام علیه تحریک طالبان پاکستان، گروه‌بندی مجدد آن در افغانستان پس از به‌دست گرفتن قدرت توسط طالبان، تهدید فزاینده برای امنیت پاکستان به‌شمار می‌رود.
گزارش‌های متوالی تیم نظارت بر تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل حاکی از این است که «تی‌تی‌پی مسلماً بیشترین سود را از پیروزی طالبان در افغانستان نسبت به تمام گروه‌های افراطی خارجی برده است».
حملات تحریک طالبان پاکستان پس از لغو آتش‌بس با دولت در نوامبر ۲۰۲۲ افزایش یافت و حتا گستاخانه‌تر شد. این آتش‌بس کوتاه‌مدت خود تلاشی بیهوده از سوی مقام‌های پاکستانی برای پایان دادن به جنگ ۱۴ ساله این گروه مسلح علیه پاکستان بود. در یکی از بدترین حوادث تروریستی، تحریک طالبان پاکستان در ماه دسامبر به مسجدی در پولیس لاین پشاور حمله کرد که بیش از ۱۰۰ کشته برجا گذاشت. سپس هشدارهای شدیدی از سوی مقام‌های پاکستانی به طالبان افغان صادر شد که فایده‌ای نداشت.
چند دور گفت‌وگو با مقام‌های طالبان نیز ظاهراً نتیجه‌ای نداشت. در این گفت‌وگوها، رهبران طالبان افغان حضور تحریک طالبان پاکستان را در کشورشان تصدیق کردند (اما در حضور عام چنین نمی‌گویند) و در مورد مهار آنها اطمینان دادند؛ اما برای انجام این کار زمان خواستند. آنها همچنین استدلال کردند که مهار تحریک طالبان پاکستان مربوط به توانایی آن‌هاست و نه تعهدشان. اما صبر اسلام‌آباد به پایان رسیده است.
یک هیات بلندپایه پاکستانی در ماه فبروری به کابل اعزام شد که یک آجندا داشت: این که رهبران طالبان خط سرخ پاکستان را در مورد حملات تروریستی از خاک افغانستان درک کرده و تعهد قاطع کابل برای مهار تحریک طالبان پاکستان و محروم کردن آن از پناه‌گاهی که جنگ‌جویانش از آن برخوردار هستند را تضمین کنند. در این گفت‌وگوها، رهبران طالبان درخواست کمک مالی کردند. ظاهراً برای خلع سلاح و اسکان جنگ‌جویان تحریک طالبان پاکستان و خانواده‌های آنها، که تخمین زده می‌شود حدود ۵۰۰۰ نفر باشند، این درخواست را مطرح کرده بودند. اما همه اینها هیچ بود.
این امر پاکستان را با پیامدهای جدی برای امنیت این کشور مواجه می‌کند. گزینه‌های آنها چیست؟ هشدارهای عمومی صادر کنند و امیدوار باشند که این امر طالبان را تحت فشار قرار دهد؟ این استراتژی تا کنون جواب نداده و نمی‌تواند نسبت به گذشته نتیجه متفاوت داشته باشد.
هیچ استراتژی‌ای نمی‌تواند بر امید تکیه کند. آیا آن چیزی که رهبران طالبان افغانستان مکرراً اصرار می‌کنند تا دولت دوباره با تحریک طالبان پاکستان مذاکره کند، قابل قبول است؟ این کار برای پاکستان قبلاً نتیجه معکوس داشت، که اکنون تاوان آن را می‌پردازد. وقتی مشخص شد که خواسته‌های تحریک طالبان پاکستان غیرقابل مذاکره است، گفت‌وگوها شکست خورد.
این خواست‌ها شامل خروج نیروهای نظامی پاکستان از منطقه مرزی، لغو ادغام مناطق قبایلی با خیبرپشتون‌خواه و تطبیق شریعت در برخی از مناطق این ایالت بود. مقام‌های نظامی پاکستان به‌درستی گفت‌وگو با تی‌تی‌پی را رد کرده‌اند.
اگر طالبان در اقدامی علیه تحریک طالبان پاکستان کوتاهی کنند، آیا پاکستان باید حملاتی را علیه مخفی‌گاه‌های تروریست ها در افغانستان در نظر بگیرد؟ اقداماتی که قبلاً توسط پاکستان انجام شده است که در آن اعضای تحریک طالبان پاکستان هدف قرار گرفته‌اند. اما این رویکرد قابل قبولی نیست و خطرات و معایب آشکاری دارد.
بازدارنده‌ها و مشوق‌های دیگری در سیاست پاکستان وجود دارد که باید با دقت در نظر گرفته شود تا هم رهبران طالبان را متقاعد کند و هم هزینه عدم همکاری را برای آنها افزایش دهد. اسلام‌آباد همچنین باید روی یک گزینه منطقه‌ای کار کند. باید یک استراتژی هماهنگ منطقه‌ای ایجاد کند تا فشار جمعی بر کابل وارد شود.
مساله امنیت نگرانی اصلی همه همسایه‌گان افغانستان است، حتا اگر سایر منافع آنها متفاوت باشد. بیشترین همگرایی بین پاکستان و چین است که بر اهمیت نشست سه‌جانبه پاکستان، چین و افغانستان برای حل‌وفصل نگرانی‌های امنیتی برخاسته از فعالیت گروه‌های تروریستی مستقر در افغانستان تاکید می‌کند. آنچه واضح است این است که سیاست کنونی پاکستان در مورد افغانستان نیاز به بازنگری و تغییر دارد تا به‌طور موثرتری از منافع امنیتی این کشور محافظت کند.
