اخیراً تعداد زیادی از شهروندان به ویژه جوانان درخواست خود را برای احداث بند بر روی رودخانه کنر و ظرفیت بالای تولیدی این رودخانه اعلام کرده اند که روز به روز بر این درخواست ها افزوده می شود.
شمار زیادی از افغان های داخل و خارج کشور در نوشته ها و مصاحبه های خود وعده داده اند که در تامین مالی این پروژه مشارکت خواهند داشت.
رود کنر یکی از بزرگ ترین رودهای افغانستان است که از کابل، پنجشیر و چند رودخانه بزرگ و کوچک می گذرد که تحت تأثیر باران های موسمی قرار دارند. ظرفیت آبی این رودخانه 15 میلیارد متر مکعب است که قابلیت احداث 12 بند را دارد.
افغان‌ها این بند را یک پروژه بزرگ ملی می‌دانند و با ساخت آن هزاران جریب زمین در شرق کشور که از دیگر مناطق افغانستان پرجمعیت‌تر است آبیاری میشود و صدها کیلووات برق تولید میکند، که باعث تغییر زیادی در زندگی و اقتصاد ساکنان میشود. بر اساس یک بررسی قبلی، تنها دو بند فرعی رودخانه کنر ظرفیت تولید 1000 کیلووات برق را دارد.
پس اگر منابع آبی افغانستان به درستی مدیریت شود و از هدر رفت جلوگیری شود، می توان تمام نیازهای زراعت و صنعت کشور را تامین کرد. اما جنگ‌ها و مصیبت‌های پنجاه سال گذشته و نبود حکومت ملی، نه تنها مانع از پیشرفت در این عرصه شد، بلکه بر طمع و خواسته‌های نابجای کشورهای همسایه نیز افزود. امروزه 70 درصد آب افغانستان همچنان آزادانه به کشورهای همسایه می رود.
اولین قرارداد آب افغانستان توسط نخست وزیر فقید موسی شفیق در زمان اعلیحضرت ظاهرشاه با دولت ایران منعقد شد، اما مدیریت همه جانبه منابع آب افغانستان برای اولین بار توسط شهید داوود خان مطرح شد. در سالهای حکومت وی به حوضه های پنج گانه آب کشور توجه شد و بررسی های مربوط به هر حوضه رودخانه و حوضه های فرعی و به اصطلاح آبخیز انجام و ظرفیت آبی هر حوضه رودخانه مشخص شد.
در 40 یا 50 سال گذشته، تغییر اقلیم، خشکسالی مداوم و افزایش جمعیت در افغانستان و منطقه، نه تنها کشورها را به مدیریت و سازماندهی بهتر منابع آبی خود کشانده است، بلکه برخی کشورها نیز چشم به حقوق و منابع آب دیگران دوخته اند.
به نظر می رسد که اگر افغانستان به وقتش جلوی توطئه ها و دخالت های همسایگان خود را نگیرد در آینده با درگیری های بزرگ روبرو خواهد شد.
هدف از مدیریت آب کنترل و جریان منابع آب است تا جان و مال انسان به خطر نیفتد. با مدیریت خوب آب و ساخت بندها می توان از تلفات زیاد در هنگام سیل جلوگیری کرد. همچنین از هدر رفتن آب که در نتیجه تغییرات آب و هوایی که رخ می دهد جلوگیری می کند. امروزه تمامی افراد و سازمان های جامعه در قبال مصرف منطقی آب مسئول تلقی می شوند.
در واکنش به تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب، دولت سابق سازمان ملی مدیریت آب را تأسیس کرد تا یک سازمان و آدرس ذیصلاح برای مدیریت آب داشته باشد. اما با آمدن طالبان، این اداره بین وزارت آب و برق و ارگان های مختلف تقسیم شد.
اما در سال های حکومت محمد اشرف غنی و پس از روی کار آمدن طالبان، یک سری بندهای آب و برق در افغانستان ساخته شد، مانند بند سلما در هرات، بند کمال خان در نیمروز، بند شاه و عروس در کابل به بهره برداری رسید و در حال حاضر بند های دیگر مانند کانال قوش‌تپه در شمال، بند بخش آباد فراه، بند سردی در غزنی، فاز سوم بند کجکی در هلمند و کار بسیاری از بند های کوچک و متوسط دیگر ادامه دارد، به نظر می رسد که حاکمان کشور جذب و متعهد به مدیریت همه جانبه این ثروت طبیعی ملی هستند.
بر اساس یک گزارش، جان محمد اچکزی، وزیر اطلاعات ایالت بلوچستان پاکستان هشدار داده است که اگر حکومت طالبان در افغانستان به تنهایی برای ساختن بند بر روی رودخانه کنر تلاش کند، پاکستان این اقدام را به معنی اعلام دشمنی خواهد دانست.
بر اساس اطلاعات، وزارت امور خارجه پاکستان اخیرا در پیامی به سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان هشدار داده است که ساخت بند بر روی رودخانه کنر بر روابط دو کشور تاثیر منفی خواهد داشت.
اما طالبان در پاسخ به این گفتگو تاکید کرده اند که آب رودخانه کنر، آب خود افغانستان است و ساخت بند روی این رودخانه یک موضوع کاملا خانوادگی است.
اما ساخت بند بر روی رودخانه کنر آرزوی هر افغان وطن دوست است که باید به عنوان یک پروژه ملی تلقی شود و بدون معطلی عملی شود. هر گونه سهل انگاری در این کار به ضرر موقعیت ملی و منافع ملی افغانستان است.
لازم است مسئولان برای ساخت رودخانه کنر سازوکار شفافی ایجاد کنند تا شهروندان با اطمینان خاطر کمک های مالی خود را برای تامین مالی این پروژه ملی ارسال کنند.
