چهار سال از عمر امارت اسلامی افغانستان گذشت. در آغاز شکل گیری آن، بسیاری از تحلیلگران پیش بینی می کردند که طالبان بیش از یک سال دوام نخواهند آورد، اما این حکومت توانست چهار سال کامل بر سر قدرت باقی بماند و شواهد نشان می دهد که در سال های پیش رو نیز جایگزینی برای آن در افق نزدیک دیده نمی شود.
این چهار سال فرصت مناسبی فراهم کرده تا عملکرد امارت اسلامی مورد ارزیابی قرار گیرد. با وجود تبلیغات منفی گروه های وابسته به حکومت پیشین و مخالفان خارج نشین، واقعیت این است که امارت اسلامی در مقایسه با نیم قرن جنگ های داخلی، اشغال خارجی و تهدیدهای جدی علیه تمامیت ارضی افغانستان، توانست کشور را به سمت امنیت، ثبات و حفظ استقلال ملی سوق دهد.
سلامت و امنیت ملی افغانستان همواره خط قرمز بوده و مهم ترین اصل در تأمین منافع ملی کشور به شمار می رود. اگر در گذشته زمزمه های تجزیه و اختلاف افکنی قومی و زبانی تهدیدی برای بقای کشور بود، امارت اسلامی توانست با اقتدار این خطرات را مهار کرده و تمامیت ارضی را تضمین کند. امروز هم کسانی که از بیرون مرزها به دنبال دامن زدن به اختلافات هستند، نتوانسته اند در برابر این واقعیت که افغانستان یکپارچه و مستقل باقی مانده است، کاری از پیش ببرند.
پیروزی امارت اسلامی در ۱۵ اگست ۲۰۲۱ و چهار سال تداوم حکومت نشان داد که جامعه افغانستان، با همه پیچیدگی ها و تنوع قومی و اجتماعی، تحت رهبری جدید توانسته است در مسیر ثبات حرکت کند. از نگاه بسیاری از ناظران، مهم ترین دلیل برقراری امنیت سراسری و کاهش جنگ ها، همین استقرار حاکمیت واحد و فراگیر بوده است.
ویژگی برجسته این دوره، تسلط فرهنگ و روحیه اصیل روستایی افغانستان بر فضای عمومی کشور است. برخلاف گذشته که شکاف میان شهر و روستا به عنوان یک عامل تنش اجتماعی مطرح بود، اکنون روستا توانسته است نقش تعیین کننده ای در برقراری نظم و امنیت ایفا کند. این واقعیت نشان می دهد که با تکیه بر ارزش های بومی و سنتی جامعه، می توان صلح و ثباتی گسترده در سراسر افغانستان برقرار کرد.
چهار سال گذشته به خوبی آشکار ساخت که امارت اسلامی توانسته است تضادهای دیرینه قومی و مذهبی را مدیریت کرده و از آن ها برای ایجاد درگیری های تازه جلوگیری نماید. این دستاورد، در مقایسه با حکومت های گذشته که همواره درگیر بحران های داخلی بودند، یک پیشرفت قابل توجه است.
امارت اسلامی نشان داده است که در برابر پروژه های تجزیه طلبانه و طرح های تحمیل شده از سوی قدرت های خارجی ایستادگی کرده و استقلال سیاسی افغانستان را حفظ نموده است. امروز بسیاری از مردم کشور با وجود محدودیت‌ها، امنیت و آرامشی را تجربه می کنند که در دهه های اخیر کمتر سابقه داشته است.
این تجربه تاریخی ثابت می کند که افغانستان با تکیه بر ظرفیت های داخلی خود می تواند مسیر توسعه و پیشرفت را بپیماید. اکنون وظیفه نخبگان و متخصصان این است که با ارائه راهکارهای عملی، به کاهش فاصله میان شهر و روستا کمک کنند و مسیر جامعه را به سمت همگرایی، عدالت و پیشرفت هموار سازند.
به طور کلی، چهار سال گذشته نشان داد که امارت اسلامی توانسته است علیرغم فشارهای بیرونی و کمپین های تبلیغاتی مخالفان، کشور را از گرداب جنگ و تجزیه بیرون بکشد و به سمت ثبات، امنیت و حفظ وحدت ملی هدایت کند. این دستاوردها سرمایه ای مهم برای آینده افغانستان به شمار می روند.
