حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان در طی مصاحبه ای اظهار داشت که جامعه جهانی نباید به دنبال برکناری اجباری دولت موقت طالبان افغانستان از قدرت باشد، بلکه با تشکیل گفتگوی همه جانبه بین الافغانی، سیاست های آنها مورد اصلاح قرار گیرد
اما کرزی که از سال 2002 تا 2014 به‌عنوان اولین رهبر منتخب دموکراتیک کشور خدمت کرد، در مصاحبه‌ای نادر با رسانه‌های خارجی به کیودو نیوز گفت که طالبان باید آموزش دختران را فوراً از سر بگیرند و گفت که این می‌تواند گامی برای اخذ مشروعیت بین المللی باشد.
کرزی در این مصاحبه که در محل اقامتش در کابل انجام شد، گفت: “ما دیگر خواهان جنگ در این کشور نیستیم. جنگ، اوضاع را حتی بدتر از امروز خواهد کرد.”
ما خواهان فروپاشی رژیم یا انشعاب رژیم نیستیم. ما به اندازه کافی از آن در افغانستان برخوردار بوده ایم. ما خواهان بهبود در سیاست ها هستیم.
رهبر پیشین در حالی که اصرار دارد که زنان و دختران «فوراً» به مکتب بازگردند، می‌خواهد گفتگوهای بین الافغانی با حضور همه گروه‌های قومی، که برخی از آنها به جنگ علیه طالبان ادامه می‌دهند، «هرچه زودتر» آغاز شود اما وی از زمان اغاز این گفتگو چیزی نگفت.
کرزی گفت که اگرچه طالبان، ضرورت گفتگو را درک میکند، اما قبل از شروع این روند، زمان و آمادگی آن لازم است.
او گفت: “در موضوع آموزش دختران، اکثریت بزرگان طالبان با آن موافق هستند. شکی در آن نیست. در مورد بحث افغانستان، آنها نیاز به آن را درک می کنند.”
بسیاری از افغان ها بر این باورند که کشورهای غربی بدون در نظر گرفتن فرهنگ و شرایط محلی، جدول زمانی بسیار شتابزده را در روند بازسازی وضع کردند.
رئیس جمهور سابق با انعکاس این دیدگاه گفت: “ما باید از اشتباهات خود درس بگیریم. باید از تاریخ درس بگیریم.”
کرزی در این مصاحبه بارها تاکید کرد که نقش گفتگو، یافتن بهترین شکل برای حکومتداری آینده کشور است و عقلانیت تغییر به سیستم فدرال را مورد تردید قرار می دهد.
او گفت که این کشور به “یک دولت قوی و کارآمد، اما دولتی که اختیارات را به طور گسترده در نهادهای محلی پراکنده کند” نیاز دارد.
به گفته دیپلمات ها و کارشناسان در منطقه، طالبان بعید است حداقل در آینده نزدیک تقسیم قدرت با نیروهای مخالف را بپذیرند. با این حال، کرزی گفت که او بدبین نیست زیرا معتقد است که افغانستان “به اندازه کافی بزرگ” است که بتواند همه گروه های خود را در خود جای دهد.
“ما باید ترتیبی اتخاذ کنیم که به موجب آن هر دو طرف، طالبان و دیگر افغان‌ها، درک کنند که کشور به اندازه کافی برای همه بزرگ است. کشور برای همه افغان ها به اندازه کافی بزرگ است، منظورم از نظر سیاسی و اقتصادی است.”
کرزی با نگاهی به روند 20 ساله بازسازی و دموکراسی‌سازی به رهبری ایالات متحده و متحدانش مانند ژاپن پس از فروپاشی اولین رژیم طالبان در سال 2001 تا بازگشت طالبان در سال 2021، گفت که دستاوردها و اشتباهات زیادی از سوی هر دو طرف جامعه جهانی و افغان ها صورت گرفته است.
او گفت: “شکست دموکراسی در افغانستان نادیده گرفتن مردم عادی افغانستان نبود. آنها دموکراسی را پذیرفتند. این یک سوءمدیریت از سوی دولت وقت و جامعه جهانی و حامیان آن بود.”
بسیاری از افغان ها در داخل و خارج از کشور روند بازسازی را شکست خورده خوانده اند. کابل امروزه هزاران آواره داخلی را در خود جای داده است که در شرایط وخیم زندگی می کنند، درست مانند دو دهه قبل.
با این حال، کرزی بارها گفته است که روند بازسازی میراث بسیار مثبتی برای افغانستان به‌ویژه در زمینه‌های آموزش، مراقبت‌های صحی و ایجاد زیرساخت‌ها به همراه داشت.
اما کرزی گفت که این دستاوردها تحت الشعاع “اشتباهات گسترده” نیروهای آمریکایی و برخی از نیروهای افغان قرار گرفته است. “بزرگترین اشتباه… فعالیت های نظامی سنگین نیروهای خارجی و نیروهای دولتی خودمان بود که هزاران غیرنظامی کشته یا مجروح شدند.”
او اعتراف میکند که آسیب‌های جانبی اعتماد مردم به دولت او را تضعیف کرد و در نهایت به تقویت حمایت از طالبان منجر شد.
رهبر پیشین، توافقی که در سال 2020 بین ایالات متحده و طالبان به دست آمد را بزرگترین دلیل فروپاشی دولت قبلی عنوان کرد.
ایالات متحده در زمان رئیس جمهور وقت دونالد ترامپ، قراردادی را با طالبان موسوم به توافقنامه دوحه منعقد کرد که بر اساس آن نیروهای آمریکایی از افغانستان خارج می شوند به شرطی که طالبان از خشونت خودداری کنند.
کرزی در پاسخ به این سوال که آیا فکر میکند که ایالات متحده به طالبان چراغ سبز نشان داده است تا کشور را با زور تصرف کنند – کاری که آنها در ماه اگست 2021 انجام دادند، کرزی پاسخ داد: “این اتفاق افتاد.”
وی از پرداختن به جزئیات خودداری کرد اما گفت: “تصور این است که روند دوحه برای صلح نبوده است. مردم افغانستان اکنون به این باور دارند.”
