تلاش طالبان برای تحکیم کنترل این گروه بر افغانستان، تا حدی آرامش و ثبات را برای شهروندان این کشور به ارمغان آورده است، اما معلومات جمع آوری شده توسط کشورهای عضو سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که این حالت احتمالاً دوام نخواهد آورد.
گزارش تیم نظارت بر تحریم‌های سازمان ملل متحد که به روز چهارشنبه ۱۰ جولای (۲۰ سرطان) نشر شد، هشدار می‌دهد که افغانستان با موجودیت گروه‌های تروریستی مانند القاعده و دولت اسلامی یا داعش، تقریباً به طور قطع منحیث منبعی برای ناامنی باقی خواهد ماند و این گروه‌ها با یافتن پناهگاه امن یا یافتن راه هایی برای بهره‌گیری از ضعف طالبان، باعث این ناامنی خواهند شد.
در این گزارش هشدار داده شده است که افغانستان “از سوی گروه‌های تروریستی منحیث سرزمین مسالمت‌آمیز یا دوست” تلقی می‌شود. گزارش می‌افزاید که “بردباری مداوم طالبان در برابر طیفی از گروه های تروریستی مستقر در بسیاری از ولایت‌های افغانستان، شرایط را برای نفوذ تروریزم به کشورهای همسایه مهیا می‌کند”.
این گزارش حاکیست که به گونۀ خاص، القاعده، به پیشرفت خود ادامه می‌دهد و از روابط دیرینۀ خود با طالبان استفاده می‌کند، علیرغم اینکه مجبور است حضور خود را کمرنگ نگه‌دارد.
گسترش القاعده
کشورهای عضو سازمان ملل معتقدند که القاعده از سال گذشته برای انسجام مجدد، جلب و جذب نیرو و ایجاد شبکه‌ای از کمپ‌های آموزشی و خانه‌های امن در افغانستان در سراسر حداقل پنج ولایت افغانستان استفاده کرد که این شامل پایگاه‌ها در شهر جلال آباد و دفاتر در کابل می‌گردد.
این گسترش، باعث جذب عاملان بیشتر القاعده از خارج از افغانستان، منجمله برخی که در گزارش سازمان ملل متحد از آنها منحیث “مربیان با تجربه” یاد شد، گردید که ماموریت آنها “افزایش امنیت سلول‌های پراکنده” است.
این گزارش همچنین ادعا می‌کند که سیف العدل، رهبر برحال القاعده، که گمان می‌رود در ایران باشد، جنگجویان عرب را به ولایت‌های کنر و نورستان در افغانستان برای بهبود آموزش و تسهیل روند ارتباطات با کتله محوری رهبری این گروه، اعزام کرده است.
اعضای دیگر کلیدی القاعده نیز به مرحمت طالبان، قادر به داشتن امنیت بیشتر در افغانستان شدند.
حفاظت طالبان
این گزارش حاکیست که ابو اخلاص المصری، یک قوماندن شبکه القاعده که در سال ۲۰۱۰ دستگیر شد و در زندان پایگاه هوایی بگرام تا سال ۲۰۲۱، زمانیکه نیرو های ایالات متحده از افغانستان خارج شدند، محبوس بود، در توقیف حفاظتی قرار گرفت که “نشان می‌دهد طالبان روی این موضوع که اداره‌های استخبارات خارجی، به دنبال یافتن او هستند، نگرانی داشتند”.
دو مقام دیگر شبکه القاعده که در این گزارش از آنها منحیث “انجینیران تسلیحات” نامبرده شده است، نیز تحت حمایت طالبان قرار دارند در حالیکه گزارش شده است که به یک مقام القاعده از لیبیا پاسپورت افغانستان و سمتی در وزارت داخله حکومت طالبان داده شده است.
در این گزارش در مورد القاعده آمده است که “هدف در عقب این فعالیت‌ها و پیامد آن نیز برای ظرفیت‌های این گروه، واضح نیست ولی این فعالیت ها باعث نگرانی جدی شده است”.
ارزیابی ایالات متحده
ارزیابی سازمان ملل متحد، از برخی جهت‌ها، مغایر با ارزیابی ایالات متحده است که در اواخر سال گذشته صورت گرفت.
کریستین ابی زید، رییس مرکز ملی مقابله با تروریزم در اعلامیه‌ای به مناسبت سالگرد وقوع حملات یازدهم سپتمبر سال ۲۰۰۱ بر ایالات متحده گفت: “القاعده، در افت تاریخی خود در افغانستان و پاکستان قرار دارد و احیای آن بعید است”.
اما این دیدگاه با تصویری که سازمان ملل متحد ترسیم کرد، در مغایرت قرار دارد، چنانچه بر اساس ارزیابی ملل متحد، بین ۳۰ تا ۶۰ مقام ارشد شبکه القاعده در افغانستان همراه با صدها جنگجو و حدود دو هزار اعضای خانواده هایشان به سر می‌برند.
شاخه خراسان گروه داعش
در حالیکه شبکۀ القاعده ممکن شاهد آغاز احیای مجدد به مرحمت اقتدار طالبان در افغانستان باشد، اما معلومات استخباراتی گزارش جدید ملل متحد نشان می‌دهد که گروه دولت اسلامی یا داعش، تحت فشار قرار دارد.
در این گزارش آمده است که کشورهای عضو سازمان ملل متحد “به کوشش طالبان برای مقابله با تهدید شاخۀ خراسان، اعتبار می‌دهند، اما آنان ظرفیت‌های طالبان را برای مقابله با تروریزم زیر سوال برده و نگرانی‌هایی در مورد ادامۀ جلب و جذب نیرو و پراکندگی شاخه خراسان گروه داعش دارند”.
طبق این گزارش، نتیجه این است که یک ایتلاف گروه دولت اسلامی یا داعش که به آرامی در حال موضعگیری برای تضعیف حکومت طالبان است در حالیکه فعالانه حملات را تا ایران و روسیه انجام می‌دهد.
