تنها چند روز پس از آن که دهلی نو سطح تعامل خود با حکومت طالبان در کابل را به سطح وزارتی ارتقاء داد، چین روز چهارشنبه برای میانجی گری میان طالبان و پاکستان وارد عمل شد و وعده دادند که همکاری های امنیتی با هر دو طرف را گسترش دهد.
وزرای خارجه چین، پاکستان و حکومت طالبان افغانستان توافق کردند که «در برابر دخالت نیروهای خارجی در امور داخلی کشورهای منطقه هوشیار باشند».
آنان همچنین بر شتاب بخشی به گسترش کریدور اقتصادی چین – پاکستان (CPEC) به افغانستان توافق کردند، با وجود مخالفت دهلی نو با این پروژه ارتباطی که از قلمرو اتحادیه جامو و کشمیر هند عبور می کند.
کمتر از یک هفته پس از آن که امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، با وزیر خارجه هند آقای جایشانکار تماس تلیفونی گرفت و کشتار ۲۲ آپریل در جامو و کشمیر توسط تروریست های پاکستانی و آموزش دیده پاکستان را محکوم کرد، او به پکن سفر کرد و با وانگ یی، همتای چینی خود دیدار نمود.
متقی همچنین با اسحاق دار، وزیر خارجه پاکستان که پیشتر به چین سفر کرده بود، دیدار کرد. سپس وانگ یی روز چهارشنبه دیداری سه جانبه با متقی و دار داشت.
بر اساس بیانیه دولت چین، متقی و دار توافق کردند که سفیرانی را در اسلام آباد و کابل منصوب کنند، و وانگ وعده داد که «به کمک برای بهبود روابط افغانستان و پاکستان ادامه خواهد داد».
این سه وزیر همچنین بر «توسعه همکاری ها برای ساخت مشترک زیرساخت ها در چارچوب ابتکار کمربند و راه چین» و «پیشبرد گسترش کریدور اقتصادی چین – پاکستان به افغانستان» توافق کردند. آنان همچنین بر تقویت شبکه های ارتباطی منطقه ای تأکید نمودند.
دهلی نو با نسخه اول کریدور اقتصادی چین – پاکستان مخالف بود، زیرا آن را نقض حاکمیت و تمامیت ارضی هند می دانست. این پروژه ۳۰۰۰ کیلومتری، که جزو طرح های کلیدی «ابتکار کمربند و راه» شی جین پینگ بود، منطقه خودمختار سین کیانگ چین را به بندر گوادر پاکستان متصل می کرد و از قلمرو هند در جامو و کشمیر که تحت اشغال پاکستان است عبور می نمود. چین وعده داده بود که در چارچوب این پروژه، ۶۵ میلیارد دالر در زیرساخت های مناطق اشغالی هند سرمایه گذاری کند.
نسخه دوم کریدور اقتصادی چین – پاکستان که به روزرسانی نسخه اول است، احتمالاً به چین اجازه می دهد که نفوذ خود را نه تنها در پاکستان و مناطق اشغالی آن، بلکه در افغانستان نیز گسترش دهد و این موضوع برای هند چالشی راهبردی محسوب می شود.
اسلام آباد بازگشت طالبان به قدرت در اگست ۲۰۲۱ را به عنوان یک مزیت استراتژیک در برابر هند تلقی کرده بود، اما روابط میان پاکستان و حکومت طالبان در سه سال و نیم گذشته رو به وخامت گذاشته است.
پاکستان بارها ادعا کرده که تحریک طالبان پاکستان از پایگاه‌های خود در افغانستان برای انجام حملات تروریستی در پاکستان استفاده می کند.
دهلی نو نیز اوایل امسال حملات هوایی پاکستان به افغانستان و هدف قرار دادن غیرنظامیان به بهانه مبارزه با پناهگاه‌های تی تی پی را محکوم کرده بود.
گفتگوی تلیفونی ۱۵ آپریل میان متقی و جایشانکار، نخستین تماس میان وزیر خارجه هند و وزیر خارجه حکومت طالبان بود. جایشانکار در این تماس از «رد قاطع» اتهامات اسلام آباد از سوی کابل مبنی بر نقش هند در حملات متقابل افغانستان قدردانی کرد.
برخلاف سال ۱۹۹۶، دهلی نو پس از بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱ سفارت خود در کابل را به طور رسمی بسته ننمود. اگرچه سفیر و دیپلمات های خود را خارج کرد، اما کمتر از یک سال بعد، یک «تیم تخنیکی» برای اداره امور سفارت و هماهنگی ارسال کمک های بشردوستانه از هند، به کابل فرستاد. دیپلمات های هندی طی دو سال گذشته چندین دور گفتگو با رهبران طالبان داشته اند. متقی و ویکرام میسری، معاون وزیر خارجه هند، در ۸ جنوری در دبی دیدار کرده بودند.
اگرچه هند مانند بسیاری از کشورها هنوز حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است، اما رویکرد جدید دهلی نو به طالبان به نظر می رسد با هدف جلوگیری از بهره برداری چین و پاکستان از قدرت یابی مجدد این گروه در افغانستان طراحی شده است.
متقی روز چهارشنبه به وانگ یی گفت که حکومت طالبان به نگرانی های امنیتی چین اهمیت می دهد و اجازه نخواهد داد هیچ نیرویی از خاک افغانستان برای فعالیت هایی که امنیت چین را به خطر اندازد، استفاده کند. وی افزود که افغانستان مایل است همکاری های امنیتی با چین را تقویت کند، با جرائم خشونت آمیز مقابله کرده، منافع چین در افغانستان را حفظ کند و به طور مشترک امنیت و ثبات منطقه ای را تضمین نماید.
اسلام‌آباد سال هاست هند را متهم می کند که از خاک افغانستان برای برهم زدن ثبات در بلوچستان پاکستان و طراحی حملات تروریستی، از جمله علیه کارکنان چینی فعال در پروژه‌های کریدور اقتصادی چین – پاکستان، استفاده می کند.
دیدار سه جانبه میان وزرای خارجه چین، پاکستان و طالبان و توافق بر گسترش همکاری های امنیتی و زیرساختی، نشان دهنده تلاش فزاینده پکن برای تثبیت نقش راهبردی خود در افغانستان پساطالبان است. چین با میانجی گری میان طالبان و پاکستان نه تنها اختلافات فزاینده میان دو طرف را کاهش می دهد، بلکه با توسعه پروژه کریدور اقتصادی چین – پاکستان به افغانستان، نفوذ اقتصادی و ژئوپولیتیکی اش را تا قلب آسیای مرکزی گسترش می دهد. این تحولات برای هند نگران کننده است، چرا که کریدور اقتصادی چین – پاکستان از مناطق مورد مناقشه کشمیر عبور کرده و اکنون به ابزاری برای رقابت استراتژیک میان قدرت های منطقه ای بدل شده است.
مطلبی از نشریه دکان هرالد
