هنگامی که طالبان در 15 اگست 2021 قدرت را در افغانستان بدست کرفتند، اکثر کشورها نمایندگی دیپلماتیک خود را در کابل تعطیل کردند و شروع به تخلیه شهروندان خود از افغانستان نمودند. اما چهار استثناء قابل توجه وجود داشت: چین، پاکستان، روسیه و ایران که تصمیم به ادامه کار گرفتند. چین یکی از اولین کشورهایی بود که یک کانال دیپلماتیک با طالبان ایجاد کرد و اعلام ننود که آماده برقراری روابط “دوستانه” با این حکومت است – با این حال، زمینه برای آن تصمیم فوری از قبل فراهم شده بود. در طول سال‌ها، چین ارتباط مستقیم با طالبان را حفظ کرده و هر دو طرف در چندین نوبت دوجانبه و بین‌المللی با یکدیگر ملاقات داشته و بر گرم شدن روابط چین با این گروه تأکید کرده‌اند.
پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، چین اولین کشور خارجی بود که وعده کمک های بشردوستانه اضطراری (به ارزش 31 میلیون دالر) را به افغانستان داد که زمینه را برای تعمیق روابط سیاسی و اقتصادی بین دو طرف فراهم می کند. وانگ یی، وزیر خارجه چین، قبل از سفر خود به هند در ماه مارچ 2022، سفری غیرمنتظره به افغانستان داشت و با همتای افغان خود در کابل دیدار کرد. پکن همچنین از طالبان دعوت کرد تا نماینده خود را به سومین نشست وزیران امور خارجه در میان کشورهای همسایه افغانستان که در شهر تونشی در 31 مارچ 2022 برگزار شد،
شرکت کنند.
تاکنون هیچ کشوری، به شمول حامی اصلی آن یعنی پاکستان، حکومت طالبان را به عنوان حکومت قانونی افغانستان به رسمیت نشناخته اند. جامعه جهانی از طالبان افغانستان می‌خواهد که اصلاحات فوری را در سبک حکومتی خود ایجاد کنند، تمام قومیت‌های افغانستان را در قدرت شریک سازند و به حقوق زنان برای تحصیل و کار احترام بگذارد. با این حال نه چین و نه پاکستان اجازه نداده اند چنین نگرانی هایی مانع روابط قوی آنها با طالبان در افغانستان شود.
استراتژی چین در افغانستان بر اساس منافع اقتصادی و امنیتی این کشور در افغانستان هدایت می شود. در جبهه امنیتی، پکن با تهدیدهایی از سوی گروه های خاصی مواجه است که آنها را به عنوان سازمان های تروریستی معرفی کرده و گمان می رود از خاک افغانستان فعالیت می کنند. نگرانی اصلی این کشور چگونگی مهار بی ثباتی منطقه ای و از بین بردن هرگونه پتانسیل تبدیل شدن افغانستان به پناهگاه امنی برای گروه های تروریستی، به ویژه شبه نظامیان اویغور در این کشور است.
منافع اقتصادی چین در افغانستان حول سرمایه گذاری های قابل توجه در بخش معدن – معدن مس عینک و قرارداد استخراج نفت در ولایات شمالی فاریاب و سرپل است. هر دو پروژه سال ها به دلیل وضعیت نابسامان کشور متوقف بودند. بر اساس گزارش ها، ده ها شرکت معدنی چینی در هفته های اخیر به کابل آمده اند و به دنبال قرارداد برای معادن دیگر هستند. پروژه های ابتکاری کمربند و جاده چین همچنین قلمرو افغانستان را دور می زند، در حوزه امنیتی، سیاست گذاران چینی نگران چگونگی بی ثباتی در دوره پسا امریکایی هستند. خروج غز افغانستان بر منافع اقتصادی چین در پاکستان و همچنین آسیای مرکزی تأثیر خواهد گذاشت.
در چند ماه گذشته، طالبان علاقه شدید خود را برای همکاری با چین و رفع نگرانی های این کشور نشان داده است، اما پکن همچنان در مورد سیاست های خود در افغانستان محتاط است. پکن دارای منافع اقتصادی در کشور است، با توجه به ثروت عظیم معدنی خود، اما منافع اصلی چین این است که درگیری به خارج از مرزهای افغانستان سرایت نکند. اگرچه پکن تاکنون از به رسمیت شناختن کامل دولت حدید خودداری کرده است، اما چین میزبان وزرای دولت موقت افغانستان بوده است. رسانه‌های چینی از این فرصت استفاده کرده‌اند تا فرصت‌های اقتصادی را که رهبری جدید برای چین ارائه می‌کند، برجسته کنند، به‌ویژه برای استخراج لیتیوم، که اکنون در خط مقدم روابط در حال توسعه آنها به نظر می‌رسد. وضعیت در کشور همچنان ناآرام است، بنابراین چین نظاره گر است تا ببیند چه نوع حکومتی در افغانستان پدیدار می شود و چگونه می تواند قدرت را در سراسر کشور به کار گیرد، تا آن زمان بعید است که متعهد به سرمایه گذاری اساسی شود یا نقش بزرگ تری را ایفا کند. چین سیاست صبر و تماشا را در پیش خواهد گرفت.
(شورای امور جهانی هند / 20 اپریل 2022)
