حضور نیروهای آمریکایی و متحدینش در افغانستان و همچنین خروج شرم‌آور و فاجعه‌آمیز آنها، کشوری کاملاً بی نظم و ملتی آشفته و مضطرب را باقی گذاشتند و آینده مبهمی را برای کشوری که متحمل تهاجم نظامی شده به وجود آورده است.
در سال ۲۰۰۲، زمانی که جنگ‌افروزان آمریکایی در رویه یکجانبه خود برای دستیابی به به اصطلاح جهانی‌سازی تحت عنوان «جنگ علیه تروریسم» بی‌ملاحظه به منطقه ما حمله می‌کردند، صداهایی به گوش می‌رسید که این جنون را ستایش می‌کردند و آینده روشن‌تری را برای کشورهای مورد تهاجم متصور بودند. غرب آسیا در آن زمان دستخوش تحولاتی شد، اما این تحولات با بی‌ثباتی، جنگ و در واقع درس‌هایی برای آموختن مشخص شد. وضعیتی که تا به امروز ادامه داشته و در کل منطقه نفوذ کرده است، تروریسم و افراط گرایی را بیشتر دامن زده و محیطی ناامن و مستعد تنش و درگیری ایجاد کرده است.
این دوره غم انگیز به همه ما در غرب آسیا، به ویژه به کسانی که همچنان به قدرت های خارجی امید بسته اند، درس می آموزد. درس این واقعیت است که برون سپاری امنیت و تکیه بر قدرت های سلطه گر یک رویای ناپاک و یک سراب ناپایدار است.
این تاریخ غم انگیز گذشته افغانستان یادآور این اصل واقعی است که کشورهای منطقه باید با نیروهای یکجا شوند و به طور جمعی به سوالات و انتظارات مردم خود پاسخ دهند و برای ایجاد یک محیط مرفه تر، امن تر و با ثبات تر تلاش کنند. این تلاش ارزشمند نه بر اساس یک مدل تحمیلی، بلکه بر اساس چارچوبی بومی و فراگیر برای همکاری منطقه ای تحقق خواهد یافت.
دست دوستی و برادری ایران همیشه به سوی همه کشورهای منطقه به ویژه همسایگان دراز است. داکتر رئیسی، رئیس جمهور ایران با این روحیه کار بزرگ خود را با قرار دادن سیاست خارجی متعادل، پویا و هوشمندانه در دستور کار خود آغاز کرده است. در این دستور کار جدید، روابط همسایگان و کشورهای آسیایی در اولویت قرار دارد و بهبود روابط سیاسی و اقتصادی در منطقه با تکیه بر پیوندهای تاریخی، فرهنگی، مذهبی و جغرافیایی، زمینه ساز تحرک و پیوند جدید خواهد بود. این چارچوب نشان دهنده این باور عمیق است که اشتراکات ما در این منطقه بسیار بیشتر و قوی تر از اختلافات و نارضایتی های کوتاه مدت ما است.
امروزه کشورهای منطقه براساس تجربه دریافته اند که اهداف امنیت پایدار، رفاه و توسعه تنها از طریق هم افزایی و همکاری منطقه ای میان همسایگان قابل دستیابی است. همکاری منطقه ای با تکیه بر مولفه های اخلاقی همسایگی با هدف احیای فرصت ها و کاهش تهدیدهای ناشی از همجواری جغرافیایی است. دور جدید تلاش های مشترک ما در مورد افغانستان به عنوان یک آزمون مهم برای همسایگان افغانستان با استفاده از ظرفیت های گسترده و متنوع آنها در این زمینه است.
دومین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در تهران گامی جدید در دیپلماسی دولت جدید ایران برای بهبود همگرایی و پیوندهای منطقه ای بدون دخالت قدرت های خارجی و بر اساس همسایگی و بسترسازی برای شرکت کنندگان است. اتخاذ تصمیمات واقعی و عملی به منظور کمک به مردم افغانستان در حل بحران جاری در کشورشان، از جمله از طریق مقابله با ناامنی و تهدیدات چند بعدی و کاهش فقر می باشد.
امروز پس از چهار دهه ناامنی در کشور، همسایگان افغانستان بهبود امنیت و معیشت مردم را سنگ بنای ثبات و توسعه و تشکیل «دولت فراگیر» می دانند.
ایران و افغانستان دو همسایه دوست و برادر با روابط تاریخی و پیوندهای فراوان هستند که از حوزه مشترک تاریخی – تمدنی مشترک گرفته تا ارتباط مذهبی، فرهنگی و زبان فارسی که دو کشور را به هم پیوند داده است.
جمهوری اسلامی ایران در تمامی مراحل حساس و سرنوشت ساز تاریخ افغانستان از جمله دوران مبارزه و مقاومت در برابر اشغالگری در کنار ملت مسلمان و همسایه افغانستان ایستاده است. دولت جدید جمهوری اسلامی ایران برای این تاریخ دیرینه در سیاست خارجی خود اهمیت زیادی قائل است.
و مایه خرسندی است که امروزه بیش از هر زمان دیگری در مورد اهمیت سیاست همسایگی در ایران اتفاق نظر وجود دارد. هیچ محدودیتی برای گسترش و تعمیق روابط با همسایگان، به ویژه افغانستان که جایگاه ویژه ای در سیاست خارجی ایران دارد، وجود ندارد.
خوشبختانه همه همسایگان افغانستان این اجماع را دارند که کشور باید از ناامنی و بی ثباتی پاک شود و به مرکز فعالیت های سازنده تبدیل شود و از خاک افغانستان برای تهدید کشورهای همسایه استفاده نشود.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور محوری در نبرد با داعش و تروریسم و به عنوان ملتی که از دست دادن سردار بزرگ خود قاسم سلیمانی و سایر کسانی که جان خود را در این راه از دست دادند، در کنار سایر همسایگان بر مبارزه با تروریسم تاکید دارد. در این راستا، ایجاد یک دولت فراگیر که تنها عامل وحدت و انسجام مردم افغانستان باشد، راه را برای آینده روشن افغانستان هموار خواهد کرد و موضوع مهمی برای بحث در نشست تهران است.
کشورهای همسایه خواهان یک افغانستان باثبات، امن و از نظر اقتصادی مرفه هستند، با تاکید بر این واقعیت که موضوع بیجاشدگان و معیشت مردم افغانستان نیازمند توجه شدید در کوتاه مدت است. اکنون با پایان اشغال افغانستان، با کمک سازمان های بین المللی و کشورهای منطقه، باید تمهیدات لازم برای کمک به مردم آسیب پذیر افغانستان در مصیبت کنونی اندیشیده شود. در اجلاس تهران با تمام وجود تلاش خواهیم کرد تا راه های حل این معضل مزمن را بررسی کنیم و ثابت کنیم که تعامل و همکاری همسایگان و کمک همه اعضا، پتانسیلی وسیع و سازنده است که می تواند به سلطه و تکیه به بیگانگان، پایان یابد.
تهران تایمز
۲۰۲۱/۲۶/۱۰
