بر خلاف ملاعمر رهبر بنیانگذارطالبان، با یک حکمی در سال 2000 تقریباً تولید تریاک در افغانستان را متوقف کردند، به نظر می رسد رهبر کنونی فعلی طالبان در اجرای ممنوعیت تولید تریاک ناموفق بوده است.
در ماه آپریل، اندکی پس از آنکه کشاورزان افغان تریاک را از کشت خشخاش در سال 2021 برداشت کردند، هیبت الله آخوندزاده فرمانی صادر کرد که کشت خشخاش و تولید، فروش و استفاده از سایر مواد مخدر را غیرقانونی اعلام کرد.
با نزدیک شدن به فصل کشت خشخاش، طالبان یک امتیازی متوسط برای دستاوردهای خود در مبارزه با مواد مخدر ارائه کرده اند.
بر اساس آمارهای وزارت داخله طالبان، در یک سال گذشته، کمتر از 100 هکتار از مزارع خشخاش تخریب شده، حدود 2000 فروشنده و قاچاقچی مواد مخدر دستگیر و 4270 کیلوگرم تریاک کشف و ضبط شده است.
این ارقام، رژیم طالبان را در عملکرد مبارزه با مواد مخدر از دولت پیشین افغانستان که بیش از دو دهه تولید فزاینده مواد مخدر در افغانستان را رهبری می کرد، جایگاه پایینتری قرار می دهد.
به گفته مقامات سازمان ملل و افغانستان، در سال 2020، دولت افغانستان بیش از 3100 دستگیری مرتبط با مواد مخدر انجام داد، حدود 80 هزار کیلوگرم تریاک کشف و تقریباً یک هزار هکتار از مزارع خشخاش را از بین برد.
جاوید قائم، معاون پیشین وزارت مبارزه با مواد مخدر در افغانستان و اکنون محقق در دانشگاه ایالتی آریزونا، گفت: “در نیات حاکمان کنونی تردید جدی وجود دارد که آیا واقعاً می خواهند خشخاش را ریشه کن کنند یا خیر!”
او گفت: “در زمان جمهوریت، امنیت یک چالش بزرگ بود. پلیس نمی توانست به مناطقی که در آن خشخاش کشت می شد برود. طالبان ادعا می کنند که همه مناطق را تحت کنترل خود دارند. آنها باید بتوانند به راحتی این کار را انجام دهند.”
دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل (UNODC) هنوز ارزیابی سالانه خود را از تولید تریاک افغانستان برای سال 2022 منتشر نکرده است، اما می گوید که این روند بدون تغییر به نظر می رسد.
دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل در ماه ژوئن گزارش داد: “اگرچه روند صلح در کلمبیا و بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان اساساً به شورش ها پایان داده است، هر دو کشور تا به امروز نقش برجسته خود را در کشت و تولید غیرقانونی مواد مخدر حفظ کرده اند.”
عواید حاصل از تولید تریاک که بین 1.8 تا 2.7 میلیارد دالر تخمین زده می شود، حدود 12 تا 14 درصد تولید ناخالص داخلی افغانستان در سال 2021 را تشکیل می دهد.
به گفته بازرس ویژه برای بازسازی افغانستان (سیگر) ایالات متحده در دو دهه گذشته بیش از 8.82 میلیارد دالر در پروژه های مبارزه با مواد مخدر در افغانستان هزینه کرده است.
مقامات طالبان که تحت تحریم‌های اقتصادی تحت فشار قرار گرفته‌اند، می‌گویند که به کمک خارجی، عمدتاً در ایجاد منابع جایگزین معیشت برای کشاورزانی که خشخاش تولید می کنند، نیاز دارند تا بتوانند به طور مؤثر کشور را از شر اقتصاد غیرقانونی مواد مخدر خلاص کنند.
