پس از سال 1357 جنگ میان پشتون ها شروع شد و راه های تفاهم بین آنها مسدود شد. حالا که روشنفکران جوان پشتون می خواهند سیاست بکنند و راه حل اساسی برای مشکلات کشور بیابند، راهی پیدا نمی کنند.
سیاست عبارت است از جهانداری، دولت گرایی و مردم گرایی که هدف اصلی آن گرفتن قدرت سیاسی، به حرکت در آوردن آن و حفظ آن است. سیاست در سطح خانه قریه و در سطح کشور و حتی جهان صورت می گیرد.
اکثر صاحبان قریه های ما سیاستمداران کارکشته در منطقه و سطح خود هستند. اما سیاست بزرگ در سطح کشور ندارند، زیرا وقتی یک ملت به بالاترین قله تکامل می رسد، دولت تشکیل می دهد و فقط افراد مستعد می توانند دولت تشکیل دهند.
ملت جایگاهی مرکزی در میان حلقه‌ها و گروه های سیاسی دارد که هویت و سنت اساسی یک کشور از آن نشأت می‌گیرد. آنگلوساکسون ها در حلقه اصلی رهبری امریکا قرار دارند.
هویت و سنت های اساسی ازبکستان، ترکمنستان و تاجیکستان مانند بسیاری از کشورهای دیگر برگرفته از نام های ازبک، ترکمن و تاجیک است و طبیعتا این نقش متعلق به پشتون های افغانستان است.
در سیاست، بر اساس دایره میانی (ملت) وقتی یک رهبر با استعداد پیدا می شود و در یک منطقه جغرافیایی یک دولت قدرتمند میسازد، آن گاه آخرین لایه اعتقاد، ایدئولوژی یا ایده نهایی را به دورش میپیچاند تا نوع این دولت یا سازمان مشخص شود.
اگر ایدئولوژی خیلی قوی باشد، امپراتوری و حتی تمدن ایجاد می کند، اما اگر عادی باشد، می تواند یک دولت ملی ایجاد کند. گاهی شعار واقعی است و گاهی در سطح یک نماد. به هر حال اصل وحدت را همین اندیشه، عقیده، شعار و سنت حفظ میکند.
این دایره آخر نقش نام را در یک شخص و ارزش های اصلی را در یک سازمان دارد. سیاستمداران خردمند کسانی هستند که دایره مرکزی را پنهان نگه می دارند اما حلقه آخر (شعار و سنت) را فعال نگه می دارند.
شعار می تواند خانه، لباس یا غذا باشد، یا هم میتواند اسلامی یا شعار های معنوی دیگر باشد، تامین حقوق و آزادی های بشر، عدالت اجتماعی، یا ملی گرایی، قوم گرایی یا میهن پرستی باشد.
البته در دایره مرکزی اگر یک قبیله به صورت محور ساخته شود، دایره های کوچکی از اقوام دیگر به آن اضافه می شود و این تقریباً یک عمل رایج است.
اگرچه در دموکراسی های غربی طبق قانون، ساکنان یک کشور شهروندانی با حقوق و شخصیت برابر هستند و این توسعه باید در کشورهای شرقی نیز رخ دهد، اما در آنجا نیز دایره مخفی و محور ثبات یا استقرار کشور در دست یک قوم میباشد.
البته بشریت به تدریج به سطحی خواهد رسید که نقش قوم کاهش یابد و نقش شهروندان عادی برابر شود، اما واقعیت کنونی محوریت یک ملت است.
این بدان معنا نیست که همه چیز در دست ملت واحد خواهد بود، بلکه دولت صلح و ثبات را برای کشور به ارمغان می آورد و حقوق و خدمات را برای همه ساکنان فراهم می کند، بلکه هویت، تاریخ و سنت ها از ملت خاصی گرفته می شود که کشور یکپارچه را ایجاد کرده یا در ایجاد این کشور نقش اساسی داشته است.
